Tekshirdi: Xadjiyeva Nazokat Bajardi: Abdumalik Murtazayev toshkent 2023

OʻZBEKISTON RESPUBLIKASI RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR VAZIRLIGI

MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI AKTSIM fakulteti 110-20-guruh talabasi Murtazayev Abdumalik




Tekshirdi: Xadjiyeva Nazokat
Bajardi: Abdumalik Murtazayev
TOSHKENT 2023

O‘zbekistonda faoliyat olib borayotgan bir korxona uchun marketing kommunikatsiyalari kompleksi, 4P, 5P, 6P yoki 7P marketing miks elementlaridan foydalanish bilan shakllantiriladi. Bu elementlar korxonaning turini, mahsulotlarini, sotish jarayonlarini va mijozlar bilan o‘zaro munosabatlarini tahlil qilishga yordam beradi. Quyidagi tahlil korxona uchun marketing kommunikatsiyalari kompleksini ko‘rsatadi:

1. Ishlab chiqarish (Product): Korxona o‘z mahsulotlari va xizmatlari bilan mijozlar uchun qoniqarli hal qiladi. Bu tarkibda mahsulotning turini, sifatini, qulayliklarini va foydalarini tahlil etish zarur. Mijozlar uchun to‘g‘ri ma’lumotlarni taqdim etish, mahsulotlar uchun tarqatilgan hajmni ko‘rsatish va turli alternativalar haqida ma’lumotlarni taqdim etish marketing kommunikatsiyalari kompleksining boshqa qisimlarida amalga oshiriladi.

2. Narxlandirish (Price): Narxlarni tayyorlash va taqsimlashning yanada oldindan tahlili va korxonaning sotish strategiyasi bilan hamkorlik qilish zarur. Korxona o‘z narxlari tavsifi va justifikatsoyasini hushyorlik bilan tahlil qilishi va konkurentlarga nisbatan qanday narx qo‘yilishi kerakligini aniqlashga yordam beradi.

3. Reklama qilish (Promotion): Korxona reklama, reklamalash, joriy qiyg‘u, PR va boshqalar kabi kommunikatsiya vositalarini qo‘llab-quvvatlashi zarurdir. O‘zbekistonda faoliyat olib borayotgan korxonalar boshqa korxonalardan farqli xususiyatlarga ega bo‘lishi mumkin, shuning uchun nima uchun o‘zini ajratishi va mijozlariga qanday xizmatlarni taklif qilishi kerakligini tahlil qilishi kerak.

4. Joylashtirish (Place): Mahsulotlarni sotish joylari, do‘konlar yoki onlayn platformalar joylashtirish, tarqatishning muhim qismi. Korxona ko‘plab joylarda bo‘linsa, har bir dastlabki xaridor tahlil qilish, mijozlarining qulayligini oshirish va mahsulotlarini ularga yaqinroq qilishni o‘rganish lozim. Joylashtirish, mahsulotlar va xidmatlarning tez yetkazilishini ta’minlashni talab qiladi.

5. Xodimlar (People): Korxona xodimlarining amalidagi roli va o‘zaro munosabatlarni o‘rganish juda muhimdir. Xorijiy va o‘zbekiston mijozlariga qanday xodimlarni taklif qilish, ularning mijozlarga khidmat ko‘rsatishiga qo‘l keladigan ishonch va xavfsizlikni ta’minlash zarur.

6. Moddiy ko‘rsatki (Physical Evidence): Korxona uchun logotiplar, brendlashing, ambalajlar va fizikaviy ko‘rsatkichlarning tahlili zarur. Mahsulotlaridan foydalangan mijozlar, ko‘rinadigan mahsulotlarni tahlil qilish, korxonalardan etishish va mehnat tajribasi va xavfsizlikning ko‘rsatilishi bilan bog‘liq bo‘ladi.

7. Jarayonlarni boshqarish (Process): Korxonaning sotish jarayonlarini, savdo jarayonlarini va mijozlarga yondashuvni tahlil qilish zarur. Bu, mahsulotlarni yetkazib berish, buyurtmalarni qabul qilish, tovarni yetkazib berish jarayonlarini optimallashtirish, muddatlar va xavfsizlikni ta’minlash, mijozlar bilan aloqani saqlash va takrorlanuvchi mijozlarga qiziqishlantiruvchi marketing taktikalarini o‘z ichiga oladi.

O‘zbekistonda faoliyat olib borayotgan bir korxona uchun marketing kommunikatsiyalari kompleksi, bu 4P, 5P, 6P va 7P elementlaridan foydalangan holda to‘liq tarkibga ega bo‘lishi kerak. Bu, korxonaning sotish strategiyasini amalga oshirish, mahsulotlarni ijro etish, tashqariga taqdim etish, mijozlarni jalb etish va ularga sifatli xizmat ko‘rsatishga qodir bo‘lishiga yordam beradi.