To’qimalar o’limi. Qon aylanishining o’tkir buzilishi. Arterial emboliya. Klinik ko’rinishi, davosi. Arteriyalar o’tkir trombozi. Klinik ko’rinishi, davosi. Quruq va nam gangrena, mahalliy va umumiy davolash usullari

---

To’qimalar o’limi. Qon 
aylanishining o’tkir buzilishi. 
Arterial emboliya. Klinik ko’rinishi, 
davosi. Arteriyalar o’tkir trombozi. 
Klinik ko’rinishi, davosi. Quruq va 
nam gangrena, mahalliy va 
umumiy davolash usullari. 

---


To'qimalarning mahalliy jonsizlanishi (o'limi) 
nekroz
deb ataladi

---


Etiologiyasi. 
To'qimalar mahalliy 
jonsizlanishining sabablari xilma-xil bo'lishi 
mumkin:

To'qimalarning bevosita shikastlanishi;

Qon aylanishining buzilishi oqibatida 
to'qimalarning yetarlicha oziqlanmasligi; 

Moddalar almashinuvi patologiyalari;

Asab sistemasining zararlanishi. 

---

To'qimalarning bevosita zararlanish omillari 
quyidagilardir:

Mexanik (ezilish, yorilish, yaralar);

Termik (kuyish va sovuq oldirish); 

Kimyoviy (kislota, ishqor, boshqa zaharli moddalar, 
organlar 
sekretlarining konsentratsiyasi);

Elektrik (elektrdan shikastlanish);

Toksik, asosan mikrob toksinlari (anaerob gazli 
gangrena, to'qimalarning chirib yemirilishi);

Nur energiyasi (rentgen nurlaridan kuyish va 
radioaktiv kuyishlar).

---


Qon aylanishining buzilishi (gemodissirkulyator jarayon) qon 
tomir sistemasida qon hajmining o'zgarishi, uning reologik 
xususiyatlari yoki qonning tomirlardan tashqariga chiqishi 
natijasida yuzaga keladigan tipik patologik jarayondir. 

Arterial qon aylanishining o'tkir 
yetishmovchiligi uzoq muddatli tomir tortishuvini, tromboz yoki 
arteriyalar emboliyasini keltirib chiqaradi.

---

---

Arterial emboliya 
• Qon oqimidagi turli xil embollar, qattiq modda zarrachalari va gaz 
pufakchalari tufayli yuz beradigan arteriyalarning bekilib qolishi 
emboliya
deb ataladi.
Klinik kechishi 
• O’tkir ishemik og’riqlar; 
• Zararlangan sohada oqarish, muzlash 
• Zararlanga qo’l yoki oyoq xarakat qila olmaydi; 
• Taktil va his qilishning buzilishi; 
• Ba’zan kollaps yoki shok xolati kuzatiladi; 

---

---

Davosi 

Zararlangan qo'l yoki oyoqdagi qon aylanishini tiklash uchun 
shoshilinch operatsiya-
embolektomiya
qilish zarur. Operatsiya nekrotik 
o'zgarishlar rivojlanmasdan oldin, dastlabki 4-12 soat ichida o'tkazilsa 
maqsadga muvofiq bo'ladi.

Davolashni