Toshkеnt axborot tеxnologiyalari univеrsitеti mustaqil ish mavzu

O‘ZBЕKISTON RЕSPUBLIKASI AXBOROT TЕXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI


MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKЕNT AXBOROT TЕXNOLOGIYALARI UNIVЕRSITЕTI


MUSTAQIL ISH


Mavzu: Signallarga raqamli ishlov berish tizimlari
Arxitekturasi

Guruh:0140-21
Bajardi:Abdullayev F.SH.
Tekshirdi:Qobilov S.

Toshkent 2023
Signallarga raqamli ishlov berish tizimlari arxitekturasi
Reja:

1. 
   Vaqt bo'yicha bir xil va turlicha diskretizatsiyalash.
   
2. 
   Impulsli modulyatsiya turlari.
   

3.Diskret modulyatsiyalangan (KIM, ChIM, FIM, AIM) signallarni tahlil qilish.

7.1-rasm . Signallarni raqamli holda uzatish tizimining strukturaviy sxemasi
SM-signallar manbai, D- diskretlash,KV-kvantlash,K-kodlash,AL-aloqa liniyasi,RAO- raqamli analog o’zgartirgich.
Signallarga uzluksiz va raqamli ishlov berish
Haqiqiy signallar ko‘p hollarda ularga qandaydir ishlov berishdan oldin filtrdan o‘tkaziladi. Filtr chiqishida uning spektri 0÷G’_yu yoki G’₁÷G’₂ oralig‘ida bo‘ladi. Signal spektri aloqa tizimi turiga va tizimga qo‘yilgan talablarga bog‘liq. Masalan, diskret xabarlarni uzatishda – uzatish tezligiga, teleko‘rsatuv tizimlarida – qabul qilingan standartga, radioeshittirishda – uning toifasiga va h. ga bog‘liq. V.A. Kotelnikov uzluksiz (analog) signallarni diskretizatsiyalash haqidagi teoremasini 1933 yilda “Ochiq fazoning va simning signal uzatish qobilyati” haqidagi ilmiy ishida keltirgan. Ushbu teoremaga asosan spektri yuqori chastotasi
G’_yu dan katta bo‘lmagan uzluksiz funksiya f (t) o‘zining

oraliqlarida olingan qiymatlari orqali qayta tiklanishi mumkin.

1. 
   rasm. Signallarni vaqt diskretlash
   

Kvantlash jarayoni, Sath bo’yicha kvantlashda kvantlash oraligi kuyidagicha olinadi: b ^min
L-kvant sathlar soni n=log2L - kvantlar soni
Kvantlash jarayonidan kurinib turibdiki oniy qiymatlar uchun olingan sathlarda xatoliklarga yo’l qo’yiladi. Bu xatolik quyidagi formula yordamida aniqlanadi.
Е
Kvantlash xatoligini butunlay yo’qotib bo’lmaydi, uni faqat kamaytirish mumkin. Kamaytirish usullaridan biri kvantlash oralig’i Δb ni kamaytirish mumkin, lekin bu usul IKM signallarda kodlarning razryadlar sonini oshiradi. Natijada IKM kengayadi. Ko’pgina hollarda kvantlash xatoligini yo’qotish maqsadida nochiziqli kvantlash amalga oshiriladi. Bunda signal oldin kompressor yordamida siqiladi, keyin teng qadamli kvantlanib qabul qilish tomonida ekspander yordamida kengaytiriladi.

7.3- rasm. Signallarni vaqt diskretlash, kvantlash, kodlash vaqt diagrammalari

7.3- rasm. Nochiziqli kvantlash jarayoni