“ SİMSİZ ŞƏBƏKƏLƏRDƏ MƏhsuldarliğin yüKSƏLDİLMƏSİ Üsullarinin təDQİQİ

Şəkil 2.3. Bluetooth və 802.11 DSSS Spectrum üst-üstə düşür 
 
Şəkil 2.4. AWMA-da müəyyən edilmiş WLAN və WPAN ötürmə dövrləri 

---

55 
III FƏSİL. SİMSİZ TEXNLOGİYALARIN 
MƏHSULDARLIĞININ TƏHLİLİ 
3.1. AD-HOC (Advanced Developers Hands on Conference) 
şəbəkələrinin infrastrukturunun tədqiqi
Ad-hoc şəbəkələri, sabit hesablama cihazlarının sabit bir şəbəkə 
infrastrukturu olmadıqda və ya istifadə edilməməsi halında mobil hesablama 
cihazlarının şəbəkə tətbiqetmələrini tələb etdiyi hallarda yaradılır. Bu hallarda, 
mobil qurğular rabitə ehtiyacları üçün qısa müddətli bir şəbəkə qura bilərdi. Ad-hoc 
şəbəkələri mərkəzləşdirilməmiş, self organizing şəbəkələrdir və heç bir sabit 
infrastruktura güvənmədən rabitə şəbəkəsi yaratmağa qadirdirlər.
Şəkil 3.1-də simsiz ad-hoc şəbəkələr ənənəvi simsiz mobil şəbəkələrə 
nisbətən konseptualdır. Simsiz multi-hop ad hoc şəbəkələri müəyyən bir coğrafi 
ərazidə yayılmış bir mobil istifadəçi və ya mobil cihaz tərəfindən yaradılır. Şəbəkə 
qovşaqlarını təşkil edən istifadəçilərə və ya cihazlara zəng edirik. 
Ad-hoc şəbəkə xidməti, qovşaqların paylandığı bütün coğrafi ərazidir. Hər bir 
qovşaq, digər qovşaqlarla əlaqə qurmağa imkan verən bir radio ötürücü və 
qəbuledici ilə təchiz edilmişdir. Mobil ad-hoc şəbəkələri öz-özünə qurulmuş 
şəbəkələr olduğundan, ad-hoc şəbəkələrdə rabitə mərkəzi baza stansiyası tələb etmir. 
Ad-hoc şəbəkəsinin hər bir qovşağı şəbəkədəki digər qovşaq üçün məlumat yarada 
bilər. Lazım gələrsə, bütün qovşaqlar məlumat paketlərinin son təyinat yerlərinə 
yönəldilməsi üçün relay stansiyaları kimi işləyə bilər. Mobil ad-hoc şəbəkəsi xüsusi 
şlüzlər və ya şlüzlər kimi işləyən qovşaqlar, digər sabit şəbəkələrə və ya internetə 
qoşula bilər. Bu vəziyyətdə mobil ad-hoc şəbəkəsi sabit şəbəkə xidmətlərinə girişi 
genişləndirir. 
Ad-Hoc şəbəkələri praktikada çox istifadə olunur, bu bölmədə ad-hoc 
şəbəkələrə istinad edərkən həmişə çox hop ad-hoc şəbəkələri nəzərdə tuturuq. Bir-
birinin birbaşa radio diapazonundan kənarda qovşaqlar arasında əlaqəni mümkün 

---

56 
edən ad-hok şəbəkələrdəki çox hop dəstəyi, ehtimal ki, mobil ad-hok şəbəkələri və 
digər simsiz rabitə sistemləri arasındakı ən əhəmiyyətli fərqdir. 
Wi-Fi şəbəkələrinin əksəriyyəti infrastruktur rejimində işləyir. Şəbəkədəki 
cihazların hamısı ümumiyyətlə simsiz yönləndiricisi olan bir giriş nöqtəsi ilə əlaqə 
qurur. Məsələn, deyək ki, hər biriniz eyni simsiz şəbəkəyə qoşulmuş iki dizüstü 
kompüteriniz var. Bir-birinin yanında oturanda belə birbaşa əlaqə qurmurlar. Bunun 
əvəzinə simsiz giriş nöqtəsi ilə dolayı əlaqə qururlar. Paketləri giriş nöqtəsinə 
göndərirlər - ehtimal ki, simsiz bir yönləndirici - və paketləri digər noutbuka geri 
göndərir. İnfrastruktur rejimi bütün cihazların qoşulduğu mərkəzi bir giriş nöqtəsini 
tələb edir.