& Tildin` ja`miyetlik xιzmeti



Yüklə 1,82 Mb.
səhifə62/231
tarix05.04.2023
ölçüsü1,82 Mb.
#104225
1   ...   58   59   60   61   62   63   64   65   ...   231
Қаракалпак тили китап

&^ Kelbetliklerdin` atlιqlasιwι
Kelbetlikler seplik, tartιm, ko`plik qosιmtalι kelgende atlιqlasadι. Bunday kelbetlikler atlιqlasqan kelbetlikler dep ataladι.Ko`binese adamg`a qatnaslι kelbetlikler atlιqlasadι. Mιsalι: jaqsιg`a jantas, jamannan qash. Aqιllιg`a aytqan a`n`gime ko`p keshikpey pitedi. Sabιrlι jeter muratqa.
& Sinonim kelbetlikler
Sιrtqι formasι ha`r tu`rli biraq ma`nileri bir-birine jaqιn kelbetlik so`zler sinonim kelbetlikler dep ataladι.Mιsalι:ku`shli,mιqlι,qarιwlι,g`ayratlι. Sinonim kelbetlikler birinin` ornιna biri qollanιladι.Mιsalι:ku`shli jigit,mιqlι jigit,qarιwlι jigit,g`ayratlι jigit.
Al geyde ma`nileri bir birine qansha jaqιn bolsa da olardιn` ha`rqaysιsιnιn` paydalanιw ornι boladι.
Mιs: Ku`shli xojalιq degennin` ornιna qarιwlι,g`ayratlι so`zlerin qoya almaymιz.Ko`pshilik kelbetlik so`zler ma`nilik jaqtan bir-birine jaqιn bolιp keledi,degen menen olardιn` biri ekinshisinen qandayda bir o`zgesheligi menen parq qιladι.Mιsalι:ku`shli,mιqlι,g`ayratlι degen kelbetlik so`zler ma`nilik jaqtan bir-birine jaqιn,biraq so`ylewde biriniw ornιna ekinshisi barlιq waqιtta qollanιla bermeydi.Ku`shli jigit,mιqlι jigit,qarιwlι jigit,g`ayratlι jigit degen so`z dizbeklerinde olar jigit so`zi menen biri baylanιssa,ekinshisi qansha ma`niles bolg`anι menen anιqlawshι kelbetlik so`z retinde qollanιla almaydι: ku`shli xojalιq (qarιwlι xojalιq, g`ayratlι xojalιq emes). Olardι o`z ornιnda qollanιla biliw kerek.
&Antonim kelbetlikler Kelbetlik so`zlerdin` ko`pshiligi ekinshibir kelbetlik so`zdin` ma`nisi menen qarama-qarsι keledi:Mazalι qawιn-da`msiz qawιn,ku`shli adam-a`zzi adam.Ma`nileri bir-birine qarama-qarsι kelbetliklerdi antonim kelbetlikler deymiz. Qarama qarsι ma`nili kelbetlik so`zler so`ylewde aytιlajaq pikirdi ku`sheytiwge sebepshi boladι:Ko`z qorqaq,qol batιr(naqιl).Jaqsι adam so`z ma`nisin awlaydι,jaman adam shiyrin jandι qιynaydι(naqιl).

Yüklə 1,82 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   58   59   60   61   62   63   64   65   ...   231




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə