0 ‘zbek isto n respublikasi oliy va q ‘rta m axsus t a ’lim vazirligi toshkent moliya instituti

Avariva komissari 
— sug'urta kompaniyasining vakolatiga ega bo'lgan 
jismoniy yoki yuridik shaxs. Sug‘urtalangan kema voki yuk bo'yicha ko'rilgan 
zaraming xarakteri va miqdorini aniqlaydi, hodisa ro‘y berganlik sabablarini 
organadi. Sug'urta kompanivasi avariva komissarining chct clda ham, mamlakat 
ichkarisida ham tayinlashi mumkin. Avariya komissarining yuridik manzili, tclcfon va 
teleks raqamlari sug'urta kompaniyasi tomonidan beriladigan sug'urta polisida 
ko'rsatiladi. Sug'urtalanuvchi sug'urta hodisasi ro'y berishi zahoti avariya 
komissariga murojaat qilishi zarur. Avariya komissari mol-mulkning zararlanganlik 
darajasini aniqlaydi va sug'urta kompaniyasining topshirig'iga asosan. ko'rilgan 
zarami qisman qoplashi mumkin. Avariya komissari bajarilgan ishlar to'g'risida 
sug'urta kompaniyasi uchun avariya sertifikati tuzadi yoki yozma axborot tayyorlaydi.
Avariya sertifikati 
- mol-mulk sug'urta hodisasi tufayli zararlanganda, 
ko'rilgan zaraming miqdori va xarakterini tasdiqlovchi hujjat. Avariya sertifikati 
avariya komissari (adjaster) tomonidan tuziladi va tegishli vositachilik haqi hisobiga 
sug'urtalanuvchiga taqdim etiladi. Avariya sertifikati sug'urtalanuvchining sug'urta 
qoplamasini olish to'g'risidagi arizasiga ilova etiladi va qoplamani to'lashda sug'urta 
kompaniyasiga asos bo'lib xizmat qiladi.
Adjaster - sug'urta hodisasi ro'y berishi munosabati bilan sug'urtalanuvchi 
tomonidan bildirilgan e'tirozni tartibga solishda sug'urta kompaniyasining 
manfaatlarini himoya etuvchi jismoniy yoki yuridik shaxs. U sug'urtalanuvchi bilan 
unga to'lanadigan sug'urta qoplamasi miqdorini kelishishga harakat qiladi. Adjaster 
sug'urta hodisasini ro'y berish sabablarini o'rganadi va tahlil etadi. Ushbu tahlil 
natijalari bo'yicha sug'urta kompaniyasiga ekspert xulosasini tuzadi hamda avariya 
komissari funktsiyasini bajaradi. Adjaster vazifasini sug'urta kompaniyasining 
tarkibiy bo'limi yoki ixtisoslashgan tashkilot amalga oshirishi mumkin.
Aktuariy 
- lotin tilidan tarjima qilganda hisobchi degan ma'noni bildiradi. 
Aktuar hisob-kitoblar nazariyasini o'zlashtirib olgan sug'urta matematikasi sohasidagi 
mutaxassis. U sug'urta tariflarini hisoblash va metodologiyasini ishlab chiqish, uzoq 
muddatli sug'urta turlari bo'yicha sug'urta zaxiralarini shakllantirish bilan bog'liq 
hisob-kitoblami amalga oshirish bilan shug'ullanadi. Hozirgi paytda Angliyada 
aktuariylar instituti faoliyat ko'rsatmoqda. Aktuariylarning xalqaro uyushmasi 
mavjud.