1. Audit və auditor haqqında anlayış və onların mahiyyəti

4.Auditin predmeti və metodu, aparılma texnikası, funksiyası.
Bütün elmlərdə olduğu kimi auditin də tədqiqat obyekti - predmeti və metodu vardır.
Auditin predmeti çox geniş və zəngindir, yəni onun tədqiqat obyekti digər iqtisadi idarəetmə elementləri olan mühasibat uçotu, planlaşdırma və iqtisadi təhlilə nisbətən çox genişdir. Lakin qısa icmal olaraq söyləyə bilərəm ki, Auditin predmeti dedikdə, müstəqil yoxlama -ekspertiza aparmaqla müəssisənin və təşkilatın təsərrüfat-maliyyə fəaliyyətini mühasibat sənədləri əsasında öyrənmək və onu kompleks qiymətləndirmək başa düşülür.
Bundan başqa auidit: müəssisə və təşkilatlarda uçot-hesabat işlərinin vəziyyətini öyrənib qiymətləndirməklə yanaşı, iqtisadi sahədə qanunverici normativ hüquqi aktların prin-siplərinin yerinə yetirilməsi vəziyyətini və bu sahədə yol verilmiş qanun pozuntularını öyrənir, çatışmamazlıqları aşkar edir, onlara ilkin tədqiqat baxımından iqtisadi-hüquqi qiymət verir.
Auditin metodu-onun qarşısında duran əsas məqsədlərə çatmaq üçün tətbiq edilən vasitə və üsullardır. Auditor yoxlamasının əsas metodlarına faktiki yoxlama, formal yoxlama, təsdiqetmə, sənədli yoxlama, müşahidə, sorğu, mexaniki dəqiqlik yoxlaması, analitik testlər, xüsusi yoxlama, müqabil (cari) yoxlama aiddir. Konkret müəssisənin yoxlanılmasının formaları və metodları müstəqil surətdə auditor tərəfindən müəyyən edilir.
Yoxlamanın nəticələri dövlət hakimiyyəti orqanları, məhkəmə orqanları, hüquqi və fiziki şəxslər üçün hüquqi qüvvəyə malik olan auditor rəyidir.
Audit müstəqil təftiş key­fiy­yə­ti­nə ma­lik olsa da, onun fəaliyyəti yalnız mühasibat və maliyyə he­sa­­­bat­la­rının yox­lan­ması ilə məh­dudlaşa bil­məz. Məlu­mat­­la­rın küt­­ləvi axı­nı şə­raitində on­l­arın ümumiləş­­dıril­mə­si və səmərəli is­tifadə olun­­ması menecerin və təsərrüfat rə­h­bərinin qarşı­sın­da duran ən vacib mə­­sələlərdir. Digər tərəfdən, müəssisələrdə (təş­kilatlarda) uçot və nəza­rə­tin yüksək səviyyədə qurul­ma­sı ilə resurs­la­rın səfərbər edilməsini, on­lar­dan səmərəli is­tıifa­də olun­ma­sını, məh­­su­lun maya dəyərinin mınımum həddə çat­­dı­rıl­ma­sını, mən­­fəətin аrtımını, sаbit maliyyə və­ziy­yə­tini tə­min etmək olar. Auditin məqsəd və və­zifə­lə­ri bu prinsiplər üzərində qurulur.