1-bilet shayboniylar davlatining tashkil topishi

2.
 
Muhammad Rahimxon madrasasi haqida 
ma’lumot
 bering. 
Kattaligi jihatdan Muhammad Aminxon madrasasidan keyingi o‘rinda Muhammad
Rahimxon madrasasi turadi. U qo‘ng‘irotlar sulolasiga mansub bo‘lgan Xiva xoni
Muhammad Rahim II tomonidan 
Ko‘hna arkning sharqiy darvozasi qarshisida
1871-yil bunyod etilgan. Muhammad Rahimxon (1847-1910) Xivaning 
ma’rifatparvar
xonlaridan biri 
bo‘lib,
1864-1910-yillarda hukmronlik qilgan, 
“Feruz” taxallusi bilan she’rlar yozgan. Uning nomi bilan atalgan madrasa yozgi va
qishki masjid, darsxona, kutubxona va hujralardan iboratdir. Binoning old tomoni 
ikki qavatli, qolgan tomonlari bir qavatli. Bino burchaklarida burjlar ishlangan, sirti 
sirkor parchinlar bilan bezatilgan. Uning umumiy tuzilishi Xivaning boshqa 
madrasalaridan biroz farq qiladi. Xushqad peshtoqning ikki yonida besh ravoqli 
galereyalari bor. Darvozaxona atrofidagi 9 ta xonaning usti gumbazlar bilan 
yopilgan. Binoning ichki tuzilishi ham boshqa madrasalardan biroz farq qiladi. 
Hovli 76 ta bir qavatli hujralar bilan o‘ralgan, tashqi ayvonning ko‘cha tomoni past
devor bilan to‘silgan. Janubida gumbazli ayvon va boshqa qo‘shimcha xonalar bor.
Keyinroq, madrasaning old tomoniga bir qavatli savdo rastalari qatoridan iborat 
hovli qurilgan. Madrasaning umumiy tuzilishi va ichki tarhi 
an’anaviy
Xiva 
madrasalari 
me’morchiligidan
biroz farq qiladi. Uning umumiy tarhi 
–
62,4x49,7 m; 
hovli 
–
28,3x28,8 m; darsxona 
–
5,4x5,4 m; masjid 
–
7,0x7,0 m; savdo qatorlari 
–
25,0x50,0 m; hovli 
–
16,9x42,5 metrni tashkil etadi. Madrasani bunyod etishda har 
xil 
o‘lchamdagi
g‘isht
va toshlardan, loy, 
yog‘och,
tunuka, sement, marmar, turli xil 
qimmatbaho toshlar va shunga 
o‘xshash
mahsulotlardan keng foydalanilgan. 
Me’moriy
inshoot Sharq 
me’morchiligining
yorqin namunasi hisoblanadi. U 
“Chor”, gumbazsimon uslubda bunyod etilgan. Me’moriy inshoot mustaqillikkacha
va mustaqillikdan keyin bir necha bor ta
’mirlandi va u YUNESKO tashkilotining
Butun Jahon yodgorliklari 
ro‘yxatiga
kiritildi. Xiva shahrining 2500 yilligi 
munosabati bilan Xiva shahridagi boshqa me’moriy obidalar qatorida Muhammad
Rahimxon 
madrasasi 
ham 
ta’mirlandi.
Me’moriy
obida 
atroflari 
ko‘kalamzorlashtirilgan holatga keltirildi. Madrasa afsonaviy ko‘rinishini Ichan
qal’a shahri tarixiy markazida saqlab qolgan bo‘lib, 1990
-
yilda Xivadagi “Ichan
qal’a”
Umumjahon madaniy 
merosi ro‘yxatiga
kiritilgan.