1. CİLt mart 2018, kocaeli kartepe zirvesi 2017 uluslararasi 15 temmuz

86

w w w . k a r t e p e z i r v e s i . c o m

---

87

w w w . k a r t e p e z i r v e s i . c o m

15 TEMMUZ DARBE TEŞEBBÜSÜNDE 

TÜRKİYE’DE YAŞANAN OLAYLAR

Prof. Dr. Haluk SELVİ

Sakarya Üniversitesi Öğretim Üyesi

[e-mail]

15 Temmuz 2016 tarihinde Türkiye’de seçilmiş Cumhurbaşkanına, Hüküme-

te ve Devletin resmi kurumlarına karşı düzenlenen gayrikanuni darbe girişimi, 

hem Türkiye’de hem de dünyanın farklı ülkelerinde çok büyük yankılar meydana 

getirmiştir. FETÖ İşgalci Terör Darbe Girişimi, uluslararası diyalog ve işbirliği ile 

katılımcı tam demokrasi yolunda güçlü bir ülke olarak ayakta kalmaya çalışan 

Türkiye’ye  yöneltilen  askeri  darbe  girişimlerinin  sonuncusudur.  Öncekilerden 

farklı olarak, işgal, terör ve askeri darbe girişimi eş-zamanlı olarak başlatılmıştır. 

Ancak millet tarafından sergilenen kararlılıkla bu saldırı püskürtülmüştür. Direniş 

sırasında 251 şehit verilmiş, 3160 silahsız, sivil vatandaşımız ağır silahlarla yapı-

lan saldırılar nedeniyle yaralanmış, sakat kalmış, gazi olmuştur.

Bu darbe teşebbüsü sonunda Türkiye Cumhuriyeti’nde yeniden yapılanma 

sürecine  girişilmiş,  darbenin  etkileri  hemen  ortadan  kaldırılmaya  çalışılmıştır. 

Darbenin  başarısızlık  sebebinin  temelinde  halkın  tek  bir  güç  halinde  şiddetle 

darbeyi reddetmesi ve buna karşı her türlü müdafaa yoluna başvurması yatmak-

tadır. Darbeden önceki Türkiye ile darbeden sonraki Türkiye’nin çok farklı olaca-

ğı da açıkça görülmüştür. Darbe teşebbüsü, Türkiye’de bu yeniden yapılanmayı 

ve güçlü bir liderliği ortaya çıkarırken dünyanın farklı ülkelerinde özellikle kendi-

ne yön çizmeye çalışan İslam ülkelerinde bir örnek olarak ele alınmış ve hemen 

hemen hepsi tarafından lanetlenmiştir. Bu haliyle 15 Temmuz İslam coğrafya-

sında gelenek haline gelmiş olan askeri müdahaleler ve darbeler tarihi içinde de 

yeni bir dönemin başlangıcı olmuştur. Darbeyi kabullenme ve kaderine razı olma 

psikolojisi, devletin resmi kurumlarının dirayetli tutumu ve onların teşvik ettikleri 

halk hareketi ile önlenmiştir. Bu durum bütün dünya ülkelerinin ve özellikle İslam 

ülkelerinin  örnek  alması  gereken  bir  demokratik  mücadele  yöntemi  olmuştur. 

İstikrarın sürdürülebilmesi ve gelişmenin önündeki engellerin kaldırılarak kendi 

dinamiklerine dayanan bir anlayışın inşası kaçınılmaz bir şekilde önümüzde dur-

maktadır.

Darbe teşebbüsünün ardından vatandaşlar 16 Temmuz – 10 Ağustos 2016 

tarihleri arasında kent meydanlarında toplanarak, geceler boyu Demokrasi Nö-

---

88

w w w . k a r t e p e z i r v e s i . c o m

beti adı verilen, dünya demokrasi tarihinin en önemli sivil protestosunu ve direni-

şini gerçekleştirmiştir. 7 Ağustos 2016 tarihinde Yenikapı’da düzenlenen mitinge 

5 milyonu aşkın vatandaş, tüm siyasi parti liderleri ile birlikte katılmıştır. Diğer 

şehirlerdeki kent meydanları da eş zamanlı olarak vatandaşlar tarafından dol-

durulmuştur.

Bütün bu gelişmelerle eş zamanlı olarak darbeciler tarafından Ankara ve İs-

tanbul dışında hareket üssü olarak seçilen Anadolu şehirlerinde de ilginç, dik-

kat çekici ve tarihi olaylar yaşanmıştır. Darbe teşebbüsünün Boğaz Köprüsü ve 

Genelkurmay Başkanlığında başladığı anda darbeciler birçok valiliği basma ve 

işgal  etme  teşebbüsünde  bulunmuş,  şehirlerin  mülki  amirlerini  makamlarında 

yakalayarak tutuklama eylemini gerçekleştirmek istemişlerdir. Bu andan itibaren 

şehirlerde bu teşebbüse karşı planlı bir hareket organize edilerek halkın demok-

rasiye  sahip  çıkması  için  eylem  planları  oluşturulmuş  ve  bu  planlar  başarıyla 

uygulanmıştır.  Türkiye  Cumhuriyeti  vatandaşlarının  demokrasiye  ve  seçilmiş 

Cumhurbaşkanına, Hükümetine ve mukadderatına sahip çıkma eylemi tarihi bir 

hadisedir ve bu hadisenin bütün teferruatıyla araştırılması, yeni kuşaklara akta-

rılması son derece önem arz etmektedir.

15 Temmuz Darbe girişiminin başlangıç noktası Genelkurmay Başkanlığıy-

dı. Genelkurmay Başkanlığı Karargâhında, saat 22.00’da TSK içerisindeki FETÖ 

mensubu bir grup subay tarafından başlatılan darbe girişimi, tüm yurtta yaklaşık 

22 saatte kontrol altına alındı. Saat 22.00’da Genelkurmay’da silah sesleri du-

yuldu ve bir helikopterden dışarıda bulunanların üzerine ateş açıldı. Genelkur-

may Başkanlığı Karargâhı ve TRT Genel Müdürlüğü bir grup darbeci asker tara-

fından ele geçirildi, aynı saatlerde İstanbul’da Boğaziçi ve Fatih Sultan Mehmet 

Köprüleri bir grup asker tarafından geçişe kapatıldı. 23.05’te Başbakan Binali 

Yıldırım, bir televizyon kanalının canlı yayınına bağlanarak yaptığı açıklamada, 

“Bir kalkışma girişimi”nin olduğunu belirterek, “Bu girişime izin verilmeye-

cektir. Bunu yapanlar en ağır bedeli ödeyeceklerdir. Askerin içerisinde bir 

grubun kalkışması söz konusu.” dedi. Bu açıklamanın yapıldığı sıralarda An-

kara’nın Gölbaşı ilçesindeki Polis Özel Harekât Eğitim Merkezinde bir patlama 

meydana  geldi.  Ankara  Yenimahalle’de  bulunan  Milli  İstihbarat  Teşkilatı  (MİT) 

kampüsüne askeri helikopterlerce ateş açılması üzerine MİT’in çevre güvenliğini 

sağlayan unsurlarca saldırıya silahla karşılık verildi. Saat 23.30’da Genelkurmay 

Başkanı Orgeneral Hulusi Akar’ın, darbe girişiminde bulunan bir grup asker tara-

fından rehin alındığı bildirildi. Bu sırada güvenlik kaynaklarınca, “Askeri kalkış-

ma, ordu içerisindeki Fetullahçı Terör Örgütü/ Paralel Devlet Yapılanması 

(FETÖ/PDY)  mensubu  bir  grup  subay  tarafından  yapılmaya  çalışılmakta-

dır.” açıklaması yapıldı. Vatandaşların darbeye karşı harekete geçirilmesi için 81 

---