1. kimyanin ilk qanunlari. Stexiometrik qanunlqar



Yüklə 217,73 Kb.
səhifə97/143
tarix20.10.2023
ölçüsü217,73 Kb.
#128536
1   ...   93   94   95   96   97   98   99   100   ...   143
1. kimyanin ilk qanunlari. Stexiometrik qanunlqar

2Al + 6HCl(d) → 2AlCl3 + 3H2
2Al + 3H2SO4(d) → Al2(SO4)3 + 3H2
Alüminium duru nitrat turşusunda asanlıqla həll olur.
8Al + 30HNO3 (d) → 8Al(NO3)3 + 3N2O + 15H2O
Qatı sulfat və nitrat turşuları alüminiumu passivləşdirir. Buna görə də, bu turşuları alüminium qablarda daşımaq və saxlamaq mümkündür. Lakin qızdırdıqda qatı sulfat turşusunda həll olur.
Al + 6HNO3(q) → Al(NO3)3 + 3NO2 + 3H2O
2Al + 6H2SO4(q) → Al2(SO4)3 + 3SO2 + 6H2O
Al ərintidə və məhlulda qələvilərlə qarşılıqlı təsirdə olur.
2Al + 6NaOH → 2Na3AlO3 + 3H2 ərintidə
2Al + 6NaOH + 6H2O → 2Na3[Al(OH)6] + 3H2 məhlulda


2.DÖNƏN VƏ DÖNMƏYƏN KİMYƏVİ REAKSİYALAR.KİMYƏVİ TARAZLIQ. TARAZLIQ SABİTİ  
Kimyəvi reaksiyalar dönəndönməyən olur. Yalnız bir istiqamətdə gedən reaksiyalara dönməyən reaksiyalar deyilir. Reaksiyanın bir istiqamətdə axıra qədər getməsi üçün alınan məhsullardan biri qaz və ya çöküntü halında ayrılmalı, yaxud zəif elektrolit olmalıdır. ( Bertolle qaydası).
2KClO3 ⟶ 2KCl + 3O2
BaCl2 + Na2CO3 ⟶ BaCO3↓ + 2NaCl
NaOH + HCl ⟶ NaCl + H2O
Kimyəvi reaksiyaların əksəriyyəti dönəndir. Eyni şəraitdə bir-birinə əks olan iki istiqamətdə gedən kimyəvi reaksiyalara dönən reaksiyalar deyılır. Proses o zaman dönən olur ki, reaksiya məhsulları yenidən qarşılıqlı təsirdə olaraq ilkin maddələrə çevrilsin. Belə reaksiya tənliklərində bərabərlik işarəsi əks istiqamətli oxlarla əvəz edilir.
υ1
mA + nB pC + qD
υ2
Kütlələrin təsiri qanununa əsasən hər iki reaksiyanın sürəti belə ifadə olunur:
υ1 = k1 [A]m [B]n
υ2 = k2 [C]p [D]q
Reaksiyanın ilkin mərhələsində düzünə proses sürətlə gedir. Lakin reaksiya məhsullarının qatılığı müəyyən həddə çatdıqda, tərsinə reaksiya başlanır. Nəhayət, elə hal yaranır ki, hər iki istiqamətdə gedən reaksiyanın sürəti bərabərləşir və sistemdə dinamik tarazlıq yaranır. Dönən prosesdə düzünə və tərsinə gedən reaksiyaların sürətinin bərabərləşdiyi hala kimyəvi tarazlıq deyilir. Trazlıq halında υ1 = υ2 olduğundan yaza bilərik:
k1 [A]m [ B]n = k2 [C]p [D]q
[C]p [D]q / [A]m [B]n = k1 / k2 = K
K – sabit kəmiyyətdir, tarazlıq sabiti adlanır. İfadədən aydın our ki, tarazlıq halında reaksiyadan alınan maddələrin qatılıqları hasilinin götürülən maddələrin qatılıqları hasilinə olan nisbəti sabitdir.
Temperatur, qatılıq və təzyiqi dəyişdikdə tarazlıq pozulur. Sistemin bir tarazlıq halından başqasına keçməsinə tarazlığın yerdəyişməsi deyilir. Tarazlığın yerdəyişməsi Le- Şatelye prinsipinə görə müəyyən olunur (1884): Sistem tarazlıqda olduqda, xarici şəraiti müəyyən edən kəmiyyətlərdən birini dəyişdikdə, sistemin tarazlığı həmin şəraitin təsir effektinin azalması istiqamətində öz yerini dəyişir.

Yüklə 217,73 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   93   94   95   96   97   98   99   100   ...   143




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə