1. kimyanin ilk qanunlari. Stexiometrik qanunlqar

Qatılığın təsiri. Dəmir 3- xloridə kalium-rodanidlə təsir etdikdə al-qırmızı rəngli dəmir 3- rodanid əmələ gəlir:
FeCl₃ + 3KCNS = Fe (CNS)₃ + 3KCl
Sistemə FeCl₃ əlavə etsək tarazlıq sağa doğru yerini dəyişər. Bunu məhlulun rəngininin tündləşməsi ilə müşahidə etmək olar. Əksinə, reaksiya məhsullarından birinin qatılığını artırdıqda tarazlıq sola doğru yerini dəyişər və dəmir 3- rodanidin qatılığı azaldığından məhlulun rəngi açıqlaşar.
Temperaturun təsiri. Temperatur artanda tarazlıq endotermik, azaldıqda isə ekzotermik reaksiya istiqamətində öz yerini dəyişir. Suyun əmələ gəlməsi istiliyin xaric olması ilə gedir. Odur ki, sistemdə temperatur artanda tarazlıq sola, azalanda isə sağa öz yerini dəyişər.
2H₂ + O₂ 2H₂O ΔH = -285,83 kC / mol
Təzyiqin təsiri. Təzyiq artanda tarazlıq həcmin azalması, azalanda isə həcmin artması istiqamətində öz yerini dəyişir.
3H₂ + N₂ 2NH₃
H₂ + Cl₂ 2HCl
Hər iki istiqamətdə iki həcm qaz halında maddə alınır, deməli həcmin dəyişməsi baş vermir. Bu halda təzyiq tarazlığa təsi etmir.
Tənlikdən aydın olur ki, üç mol hidrogenlə bir mol azotdan iki mol ammonyak əmələ gəldikdə sistemin təzyiqi iki dəfə azalaır. Odur ki, təzyiqin artması tarazlığı sağa, azalması isə sola istiqamətləndirir.
Katalizatorun təsiri. Kimyəvi reaksiyanın sürətinə təsir edən amillərdən biri də kataliztordur. Reaksiyanın aralıq mərhələsində iştirak edən, həmin mərhələdə reaksiya komponentləri ilə qarşılıqlı təsirdə olan, reaksiyanın sürətini dəyişən, özü isə nəticədə sərf olunmadan kimyəvi tərkibcə bərpa olunan maddələrə katalizator deyilir.
Katalizatorun iştirakı ilə gedən reaksiyalara katalitik proseslər və ya kataliz deyilir. Kataliz homogen və heterogen olmaqla iki qrupa ayrılır. Homogen katalizdə reaksiyaya daxil olan maddələr və katalizator eyni fazada olur. Heterogen katalizdə reaksiyaya daxil olan maddələr və katalizator müxtəlif fazada olur. Belə proseslərdə katalizator, adətən, bərk, ilkin maddələr isə qaz və ya maye halında olur.

BİLET-20
1.ALÜMİNİUMUN TURŞU VƏ QƏLƏVİLƏRLƏ REAKSIYASI
Alüminium duru turşulardan hidrogeni çıxarır.