1-kurs magistranti Allayarova Sayyora Xadjibaevnaning kosmik nurlar fizikasi fanidan yozgan Mustaqil ishi. Mavzu: Quyosh dog’larining paydo bo’lishining kelib chiqishi haqida ilmiy gipoteza. Yerning magnit maydoni



Yüklə 84,21 Kb.
səhifə2/4
tarix30.12.2023
ölçüsü84,21 Kb.
#164345
1   2   3   4
9. ALLAYAROVA SAYYORA XADJIBAYEVNA (2)

Quyosh magnetizmi - Quyoshda magnit maydon mavjudligi bilan bogʻliq murakkab va oʻzgaruvchan hodisalar majmui. Quyosh faolligi Quyosh magnetizmining oʻzgaruvchan tabiatini bevosita namoyon qiladi. Quyosh magnit maydonini 1908-yilda amerikalik astronom J.Xeyl kashf etgan. Quyosh magnit maydonlari Zeyeman effekti asosida oʻlchanadi. Quyosh faol, fon va umumiy sohalar magnit maydonlarini ajratish mumkin. Faol sohalar eng kuchli mag-nit maydonlariga ega. Mas, Quyosh doglari markazida magnit maydon kuchlanganligi 2000 — 5000 E. Umuman Quyosh dogʻlari magnit maydon kuchlanganligi 1400Edan ortiq boʻlganda hosil boʻladi. Faol sohalar magnit maydonlarida yigʻilgan energiya juda katta va nobarqaror jarayonlarga manba boʻladi. Baʼzi Quyosh chaqnashlari paytida YU32 energiya ajralib chiqadi. Fon magnit maydonlari (kuchlanganligi 2—6 E) faol sohalar atrofida ±55° geliografik kengliklarda uchraydi, ularni yakka va qarama-qarshi qutbli magnit sohalar tashkil etadi. Bundan tashqari, ularga katta masshtabli tartiblangan gigant tizilmalar ham kiradi. Quyosh qutblari yaqinida kuzatiladigan sust (1—2 E), kichik masshtabli murakkab strukturalardan iborat mag-nit maydonlar Quyoshning umumiy magnit maydoni deb qabul qilingan. Bu magnit maydon poloi-dal xususiyatga ega, yaʼni Quyosh aylanish oʻqiga nisbatan simmetrik va har bir Quyosh qutbida qarama-qarshi magnit qutbiylik ustun boʻladi. Umumiy, faol va fon sohalar magnit maydonlari Quyosh faolligi davri bilan oʻzga-radi. Faol sohalar magnit maydonlari Quyosh sathiga uning ostki qatlamlaridan qalqib chiqadi. Umuman fon magnit maydonlarini faol sohalarning kengayish natijasida tarqalgan magnit maydonlarining qoldiqlari va umumiy maydonni esa Quyosh qutblariga qarab koʻchgan fon magnit may-donlari hosil qiladi deb hisoblash mumkin. Hozirgacha Quyosh magnetizmining tabiati mukammal oʻrganilmagan. Vaqti-vaqti bilan, Quyosh perimetri bo'ylab quyuq dog'lar bilan qoplangan. Birinchi marta ular qadimiy xitoy astronomlarining qurolsiz ko'rinishi bilan kashf etilgan, birinchi telekanallarning boshida birinchi teleskoplarning paydo bo'lishi davrida bo'lib o'tdi. Ular Kenofof Shaker va Galiley Galiliyani topdilar.
Jalila, shirindan oldin dog 'topganiga qaramay, birinchi bo'lib uning ochilishida ma'lumot e'lon qilingan edi. Ushbu dog'lar asosida u porlash davrini hisoblashni boshqarishga muvaffaq bo'ldi. U Quyoshning qattiq burilish sifatida aylanayotganini va uning moddalarini aylanish tezligi boshqalarga qarab har xil ekanligini aniqladi.
Bugungi kunda, dog'lar yuqori magnit faollik oqibatlari natijasida hosil bo'lgan sovuq moddaning qismlarini aniqlash mumkin edi, chunki hozirgi plazmaga aralashish. Biroq, dog'lar hali ham to'liq o'rganilmagan.
Masalan, astronomlar dog 'turini o'rab turgan yorqinroq kaymaning sababi ekanligini aniq aytolmaydilar. Uzunligi ikki ming kilometrgacha, kengligi yuz ellik baravargacha bo'lishi mumkin. O'qish dog'lari nisbatan kichik o'lchamlarga to'sqinlik qiladi. Biroq, Quyoshning er qa'ridan issiq moddalar ko'tarilib, pastga tushadigan sirtga ko'tarilib, tushadigan gaz oqimlari paydo bo'lishi haqida fikr bor. Olimlar tushadigan oqimlar 3,6 ming km / soat tezlikda harakatlanishini aniqladilar, o'sish tezligi 10,8 ming km / soat tezlikda.
Olimlar porloq osmonlarning tabiatini, Quyoshda quyuq dog'lar bilan to'ldirishdi. Quyoshdagi dog'lar sovuqroq moddalardir. Ular Quyoshning juda yuqori magnit faolligi issiq plazmaning yagona oqimining oldini olishi mumkinligi sababli ular paydo bo'ladi. Biroq, bugungi kunda dog 'tafsilotlari noaniq bo'lib qolmoqda.
Xususan, olimlar bir xil tushuntirish, dog'larning qorong'u qismini o'rab turgan eng yomon og'irlikning tabiati emas. Bunday chiroqlarning uzunligi ikki ming kilometrga etib borishi mumkin va kengligi 150 kilometr. Nisbatan kichik o'lchamlar tufayli dog'lar o'qish juda qiyin. Ko'pgina astronomlar shinalar o'sishi va quyi oqim oqimlari - Quyoshning er qa'ridan chiqadigan issiq moddalar Quyoshning yoyadigan er osti ostiga ko'tariladi va juda katta tezlikka tushadi.
Yangi asar mualliflari yulduzni bir metrli asosiy oynaning diametri bilan shved Quyoshi teleskopi yordamida tomosha qilishdi. Olimlar soatiga 3,6 ming kilometr tezlikda joylashgan, shuningdek, ko'kargan oqim tezligida, shuningdek, soatiga 10,8 ming kilometr tezlikni pasaytirdi.
Yaqinda olimlarning boshqa jamoasi Quyoshni o'rganishda juda katta natijaga erishishga muvaffaq bo'lishdi - NASA stereo-a va stere-B qurilmalari Quyoshning uch o'lchovli qiyofasini kuzatishi uchun porlashi mumkin.

Yüklə 84,21 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə