29
shaffof xilini rauxtopaz, qorasini marion va tillarang sarg„ishini sitrin deb
yuritiladi
Xalsedon ham xilma-xil tuslarda bo„ladi. Agatlar yoki onikslar tabiatda
konsentrik zonal, yoki bir tekis, parallel juda yupqa xalsedon
qatlamlaridan tuzilgan bo„lib, har xil tus va ranglarda uchraydi.
Kvars shishadek yaltiraydi,
xalsedon esa mum kabi, goho xira
tovlanadi, qattiqligi 7, solishtirma og„irligi 2,65 g/sm
3
. Ulanish tekisligi
yo„q.
Kvars kristallari pyezoelektrlanish xususiyatiga ega, ya‟ni
mexanik
kuchlar ta‟sirida elektr zaryadlari hosil bo„ladi. Erish harorati 1713°C.
Kvars va xalsedon zeb-ziynat buyumlari, tilla asboblar uchun aniq
mexanikada, radiotexnikada, kislotaga va o„tga
chidamli idishlar, kvars
lampalari yasashda, oyna sanoati va boshqa sohalarda ishlatiladi.
Kremnezyomning suvli oksididan iborat bo„lgan amorf modda opal -
SiO
2
· nH
2
O deb aytiladi. Ohaktosh, bo„r va boshqa cho„kindi
jinslarning
ichida dumaloq holda uchraydigan kir (gil va opal aralashgan) xalsedonli
jins kremen (chaqmoq tosh) deb ataladi.
Dostları ilə paylaş: