1-mavzu: auditning mohiyati, uning maqsadi va vazifalari

Tavakkalchilikka asoslangan audit tavakkalchilik baland bo‘lgan joyda
tekshirish vaqtini ko‘proq ajratish hamda past tavakkalchilik bo‘lgan joyda
tekshirishga kam vaqt ajratishga asoslanadi. Bu tekshirish xarajatlarini kamaytirish yuzasidan kelib chiqadi.
VAZIFALARI

Auditorlik tekshiruvi iqtisodiy nuqtai nazardan ikki turga bo‘linadi:

• bu xo‘jalik ichida uning faoliyatining samaradorligini tekshirish va aniqlashda mustaqil baho berishdir. Ichki audit uchun korxonaning o‘zi yoki uning bir bo‘limi – korxona ichidagi nazorat bo‘limi javob beradi. Ichki auditning maqsadi – korxona xizmatchilariga o‘zlarining majburiyatlarini a’lo darajada bajarishga yordam berishdir. Ichki audit korxonaga tekshirilayotgan ob’ektlar haqida aniq tahlil, baholash, tavsiya, maslahat va ma’lumotlarni beradi.

Ichki audit

• xo‘jalik yurituvchi sub’ektning buxgalteriya hisobi va moliyaviy hisobotining haqqoniyligini ob’ektiv baholash maqsadida shartnoma asosida auditorlik kompaniyalari tomonidan o‘tkaziladi. Tashqi auditning asosiy xususiyatlaridan biri – bu mijoz korxonaga nisbatan hech qanday manfaati bo‘lmagan, ya’ni uning mulkdori, ta’sischisi, rahbari yoki boshqa lavozimida ishlamaydigan, mustaqil, xolis auditor tomonidan o‘tkazilishidadir. Agarda auditor tekshirayotgan korxonaning mulkdori, ta’sischisi, rahbari yoki boshqa lavozimida ishlaydigan shaxs bo‘lsa, u holda auditorlik faoliyati uchun berilgan litsenziya bekor qilinishi ham mumkin.

Tashqi audit
Majburiy audit
Tashabbuskorlik auditi
Auditorlik tekshiruvi o‘tkazilishiga ko’ra
Dastlabki audit
Davriy audit
Auditorlik tekshiruvi o‘tkazilishining davriyligiga ko‘ra
Auditning davrga ko’ra turlari
Dastlabki audit auditor yoki auditorlik tashkiloti tomonidan ushbu korxonani birinchi marta tekshirishni anglatadi
Davriy audit takroriy shartnomalar orqali bir korxona bitta auditor yoki auditorlik tashkiloti tomonidan amalga oshiriladi. Bu esa, albatta, mijozning malakali auditor bilan uzoq muddatli hamkorlik qilishga bo‘lgan qiziqishidan kelib chiqadi. Davriy audit dastlabki auditga nisbatan ancha ustundir.