1-mavzu. Model va modellashtirish: mohiyati, maqsadi, turlari va vazifalari

1-MAVZU. MODEL VA MODELLASHTIRISH: MOHIYATI, MAQSADI, TURLARI VA VAZIFALARI

Reja:

1.1. Matematik modellar va ularning sinflari.

1.2. Matematik modellashtirish. Matematik modellarni qurishning shakl va tamoyillari.

1.3. “Model-algoritm-dastur” matematik modellashtirishning asosi sifatida.

1.1. Matematik modellar va ularning sinflari.

“Model” lotincha modulus so’zidan olingan bo’lib, biror ob’ekt yoki ob’ektlar tizimining obrazi yoki namunasi sanaladi. Modellashtirish - bu, biror A ob’ektni boshqa B ob’ekt bilan almashtirishdir. Bu yerda A ob’ekti original yoki modellashtirish ob’ekti, uni almashtiruvchi B esa model deyiladi. Boshqacha aytganda, model - bu original ob’ektning unga almashtirilgan shunday ob’ektidirki, u original ob’ektning ayrim xossalarini o’rganishni ta’minlab beradi. Masalan, Erning modeli - globus, osmon va undagi yulduzlar modeli - sayyoralar ekrani, pasportdagi suratni shu pasport egasining modeli deb qarash mumkin.

Barcha modellarni ikki sinfga ajratish mumkin:

Barcha modellarni ikki sinfga ajratish mumkin:

• 1. Moddiy.
• 2. Ideal.

O’z navbatida moddiy modellarni quyidagilarga ajratish mumkin:

O’z navbatida moddiy modellarni quyidagilarga ajratish mumkin:

• 1.1. Tabiiy.
• 1.2. Fizik.
• 1.3. Matematik.

Ideal modellarni quyidagilarga ajratish mumkin:

Ideal modellarni quyidagilarga ajratish mumkin:

• 2.1. Ko’rgazmali.
• 2.2. Belgili.
• 2.3. Matematik.

Moddiy tabiiy model - bu real ob’ekt, jarayon va tizimlar bo’lib, ular ustida turli ilmiy, texnik va ishlab chiqarish tajribalari o’tkaziladi.

Moddiy tabiiy model - bu real ob’ekt, jarayon va tizimlar bo’lib, ular ustida turli ilmiy, texnik va ishlab chiqarish tajribalari o’tkaziladi.

Moddiy fizik model - bu, maketlar, mulyajlar, original fizik xossa nusxasi (masalan, kinematik, dinamik, gidravlik, issiqlik, elektrik, yorug’lik modellari).