1-mavzu. Model va modellashtirish: mohiyati, maqsadi, turlari va vazifalari

Fanning vazifalari o’rganilayotgan ob’ekt va jarayonlarni tadqiq qilishda ob’ekt va jarayonlar haqida ma’lumotlar to’plash, to’plangan ma’lumotlar asosida matematik modellarni qurish va tanlash, ob’ekt va jarayonlarni diskret modellarini qurish va ular uchun samarali hisoblash algoritmlarini yaratish, matematik modelning adekvatligini tekshirish, olingan natijalarni amaliyotga tadbiq etish uchun talabalarda ko’nikma va malaka hosil qilishdan iborat.

Matematik model - real ob’ekt, jarayon yoki tizimning matematik terminlarda ifodalangan va uning mavjud belgilarini ifodalovchi, unga taqriban yaqin bo’lgan nusxasidir.

Matematik model - real ob’ekt, jarayon yoki tizimning matematik terminlarda ifodalangan va uning mavjud belgilarini ifodalovchi, unga taqriban yaqin bo’lgan nusxasidir.

Matematik modellashtirish, ob’ekt, jarayon yoki tizimni tadqiqot qilishdan va uning matematik tavsifini tuzishdan tashqari, yana quyidagilarni ham o’z ichiga oladi:

Matematik modellashtirish, ob’ekt, jarayon yoki tizimni tadqiqot qilishdan va uning matematik tavsifini tuzishdan tashqari, yana quyidagilarni ham o’z ichiga oladi:

• 1. Ob’ekt, jarayon yoki tizim holatini modellashtiruvchi algoritm tuzish.
• 2. Hisoblash va tabiiy tajribalar o’tkazish yordamida model, ob’ekt, jarayon yoki tizimning mosligini tekshirish.
• 3. Modelni to’g’rilash.
• 4. Modelni ishlatish.

Matematik modellashtirishning asosini “model-algoritm-dastur” (1-rasm) uchligi tashkil etadi. O’rganiladigan jarayonlarning matematik modellari murakkab bo’lib o’z ichiga chiziqli bo’lmagan funktsional-differensial tenglamalar tizimini qamrab oladi. Matematik model yadrosini xususiy hosilali tenglamalar tashkil etadi.

Matematik modellashtirishning asosini “model-algoritm-dastur” (1-rasm) uchligi tashkil etadi. O’rganiladigan jarayonlarning matematik modellari murakkab bo’lib o’z ichiga chiziqli bo’lmagan funktsional-differensial tenglamalar tizimini qamrab oladi. Matematik model yadrosini xususiy hosilali tenglamalar tashkil etadi.

1-rasm. Matematik modellashtirishning intellektual yadrosi