1. Zararkunanda dasturlarning turlari. «Kompyuter virusi»

Viruslar bilan kurashish metodlari va vositalari;

Viruslar tarqalishining ommalashuvi, ular ta’siri oqibatlarining jiddiyligi virusga qarshi maxsus vositalarni va ularni qullash metodlarini yaratish zaruriyatini tugdirdi. Virusga qarshi vositalar yordamida quyidagi masalalar echiladi:

1. kompyuter tizimlarida viruslarni aniqlash;

   
   

2. viruslar ta’siri oqibatlarini yuqotish.

   
   

Viruslarni aniqlashni ularning ta’siri boshlanishi bilanoq yoki, loaqal, zararkunandalik vazifalari boshlanmasdanoq amalga oshirish maqsadga muvofiq xisoblanadi. Ta’kidlash lozimki, barcha xil viruslarning aniqlanishini kafolatlovchi virusga qarshi vositalar mavjud emas.

Kompyuter tizimlarida viruslarni aniqlashning quyidagi metodlari mavjud:
skanerlash;
uzgarishlarni bilib qolish; evristik taxlil;
rezident qorovullardan foydalanish;
programmani vakstinastiyalash;
viruslardan apparat-programm ximoyalanish. Skanerlash - viruslarni aniqlashning eng oddiy metodlaridan xisoblanadi. Skanerlash programma-skaner tomonidan amalga oshiriladi. Bu programma-skaner viruslarning tanituvchi qismini-signaturani qidirish maqsadida fayllarni kurib chiqadi. Kupincha programma-skanerlar aniqlangan viruslarni yuqotishi mumkin. Bunday programmalar polifaglar deb ataladi. Skanerlash usuli signaturalari ajratilgan va doimiy bulgan viruslarni aniqlashda qullaniladi.
Quyida biz kompyuter tizimiga virus kirishining oldini olishva tarqalishehtimolini kamaytirishda lozim bo’lgan tavsiyalar beramiz:

1. Tashqaridan keladigan axborot tashuvchilardagi fayllarva kompyuter tarmoqlaridagi ma’lumotlarni yaxshilab tekshirish lozim. Tekshirishni bu ma’lumotlarnikompyuterga o’rnatishdan oldin ham, keyin ham bajarish lozim. Chunki, instalyastion disketadagi fayllar o’z ishchi versiyasidan farq qilishi mumkin.

   
   

2. Dasturiy ta’minotni ishonchli firmalardan sotib olingan kompakt disklardagi distributiv nusxalaridan foydalanish lozim.

   
   

3. Ixchamlashtirilgan (arxivlangan) fayllarga alohida ahamiyat berish lozim. Yoyib yuborgandan so’ng ular ichidagi ma’lumotlarni virus bormi-yo’qmi tekshirib ko’rish kerak.

   
   

4. Olingan har bir dasturni uning yo’riqnomasi (tavsifi) bilan tekshirib ko’rish lozim.Kompyuterda bajaradigan ishi noaniq bo’lgan dasturlarni saqlamaslik kerak.

   
   

5. Har bir disketada yozuvdan himoyalash rejimini o’rnatish va faqat lozim bo’lgandagina uni olib tashlash kerak. Bundahimoyaapparatdarajasidabo’lib, unidasturyordamidabekorqilishmumkinemas. Shuninguchunbundayhimoyao’rnatilgandisketaningyuklashsektoriniham,ungayozilganfayllarnihamviruszararlantiraolmaydi.

   
   

6. Kompyuterdaishlovberilishilozimbo’lganfayllarningmuntazamravishdarezervnusxalariniyozibborishtavsiyaetiladi. Bunday nusxalarni strimmer, kompakt disk yoki flesh xotiralarda yaratish mumkin.

   
   

7. Qattiq diskdagi xotirani bir nechta mantiqiy disklarga bo’lib qo’yish maqsadga muvofiq. Masalan, birinchisi- tizimli disk vazifasini o’tasa,ikkinchisi- foydalaniladigan dasturiy ta’minot uchun, uchinchi-si- o’zgarib turuvchi va yig’iladigan ma’lumotlar saqlanishi uchun ajratilishi mumkin.

   
   

8. Virus xavfi paydo bo’lganda,kompyuterdan foydalanuvchi xodimlar-ga, bajarishlari lozim bo’lgan vazifalarni o’rgatish zarur.