10-Amaliy ish
Mavzu: Gipsometrik shkalalarni qurish
Ishning maqsadi.
Gipsometrik shkalalarni qurishda rangli
plastikalarni qo‘llash. Har xil shaklga ega quruqlik relyefi uchun rangli
shkalalarni chizish va jihozlash.
Ishning bajarilish tartibi.
Relyefning ko‘tarilishi
va pasayishini
ko‘rsatish maqsadida izogips chiziqlari orasiga ranglarning tobora
ochlashib yoki to‘qlashtirib tasvirlanishi:
•
Yorqinligining pasayishi vaqtida;
•
Oshishi-shkalada yuqorilashishi bilan to‘q
rangga aylanishi
(yashiljigarrang);
•
Rangning yuqorilashishi bilan uning issiqligi va ortib borishi
(spektrli shkalada);
•
Yuqorilashishi bilan tusining to‘q ranggi
kamayishi va yorqinligini
oshishi (spektr shkalada);
•
Daryo chuqurligi rangli shkalada ko‘rsatiladi. Har bir talaba bitta
rang shkalasini qo‘lda chizish orqali bajaradi va uning analogini
kompyuterda bajaradi.
Bundan oldin qo‘lda va kompyuterda
ishlab chiqqan shkalalar
yordamida har xil relyeflar uchun gipsometrik xaritaning bir qismini
jihozlash (ish har xil quruqlik relyefi va
daryolar uchun tayyorlangan
ko‘k rangdagi gorizontallar bilan bajariladi.)
Har xil relyef tiplari uchun gipsometrik karta qismlarini jihozlash.
Qo‘lyozma va kompyuter variantlarida gipsometrik xaritalarni
jihozlash uchun rangplastikasini ishlatish
amaliyotini oshirish va
o‘zlashtirish.
Topshiriqlar
1.
Quruqlikdagi asosiy balandlik zinalarini nomlash pasayish (0-200 m.)
va balandlashish o‘lchamini qo‘yish hamda tekis tog‘liklar (200-500
m), past tog‘lar (500-1000 m), o‘rtacha tog‘lar (1000-2000 m.),
baland tog‘larni tasvirlash (2000 m dan ort).
2.
Gipsometrik shkala sxemasini tuzish.