11- amaliy mashg‘ulot multimediali aloqa tarmoqlari. Aloqa xizmatlaridan foydalanuvchilarning yuklamalarini xisoblash

11- amaliy mashg‘ulot


MULTIMEDIALI ALOQA TARMOQLARI. ALOQA XIZMATLARIDAN FOYDALANUVChILARNING YuKLAMALARINI XISOBLASh


11.1. Mashg‘ulotning maqsadi

Transport tarmoq bilan ulanish tarmog‘ini moslashishini va multimediali aloqa tarmoqlarining qurilmalaridan turli foydalanuvchilarning yuklamalarini xisoblashni o‘rganish.

11.2. Topshiriq

10.2.1. Amaliy mashg‘ulotga tayyorlanish jarayonida quyidagi o‘quv materiallarning: [2] adabiyotning 10 bo‘limini o‘rganish va keltirilgan nazorat savollariga tayyorlanish zarur.

10.2.2. O‘zingizga tegishli variant bo‘yicha berilgan topshiriqlarni bajaring. Quyidagi 6.1-jadvalda variant bo‘yicha dastlabki ma’lumotlar keltirilgan.
10.2.3. Topshiriqni bajarish uchun quyidagilarni aniqlang:
- Transport tarmoqga ulanish tarmog‘i xosil qiladigan yuklamani xisoblang;
- Transport paketli tarmoqni kommutatorlarini yig‘indi ishlab chiqilishini xisoblang;
- Shlyuzning yuklamasini xisoblang.

11.1-jadval

Topshiriq variantlari

№	Yout, erl	NSIGN	LSIGN	NMGCP	LMGCP	K	LIP
1.	1000	2	10	1	15	1	200
2.	2200	7	30	6	35	4	280
3.	1800	6	14	5	16	2	180
4.	3000	8	28	7	30	5	350
5.	500	1	13	2	15	3	150
6.	3200	10	18	9	22	5	340
7.	1500	3	8	2	11	2	240
8.	2000	5	18	4	20	1	280
9.	2500	7	22	6	25	5	350
10.	1200	8	16	6	20	3	240
11.	800	3	11	2	16	2	160
12.	3500	12	30	10	35	5	400
13.	700	6	13	5	18	4	260
14.	900	3	14	1	19	5	190
15.	1300	7	19	5	25	4	160
16.	3300	8	27	7	30	3	240
17.	2800	10	26	8	32	6	310
18.	1900	6	20	5	25	3	290
19.	1400	5	10	2	15	1	280
20.	3100	10	30	8	35	3	450
21.	2600	9	25	8	30	2	340
22.	3500	8	32	7	35	7	410
23.	1500	4	15	3	22	5	300
24.	4000	9	30	8	45	2	440
25.	1000	6	20	4	30	1	280
26.	2200	4	20	3	25	2	250

11.3. Nazorat savollari

1. 
   MAK multiservis abonent konsentratoriga qanday turdagi terminal qurilmalar ulanishi mumkin?
   
2. 
   Tarmoqning transport platformasi satxini xarakterlang.
   
3. 
   Yangi avlod tarmog‘ini satxli arxitekturasini tushuntiring.
   
4. 
   Ulanishni multiservisli kommutatorni vazifasi nimadan iborat?
   
5. 
   Ulanishni multiservisli kommutatori qanday qurilmalar bilan o‘zaro ta’sirlashishi mumkin?
   

11.4. Amaliy mashg‘ulotga yakun yasash

Transport tarmoq bilan ulanish tarmog‘ini moslashishi va multiservisli aloqa tarmoqlarining qurilmalaridan turli foydalanuvchilarning yuklamalarini xisoblash o‘rganildi.

11.5. Foydalaniladigan adabiyotlar

1. 
   V.V. Velichko, Ye.A. Subbotin, V.P. Shuvalov, A.F. Yaroslavsev. Telekommunikatsionnыe sistemы i seti. Tom 3. Multiservisnыe seti. - Moskva, Goryachaya liniya – Telekom. 2005. 592 s.
   
2. 
   V.I. Bitner, s.S. Mixaylova. Seti novogo pokoleniya – NGN. Uchebnoe posobie dlya vuzov. – M.: Goryachaya liniya – telekom, 2011, - 226 s.
   

11.6. Nazariy qism


Aloqa xizmatlaridan foydalanuvchilarning
yuklamalarini xisoblash

xisoblash uchun 10.2-jadvalda multimediali xizmatlarning trafiklarini parametrlari keltirilgan.

11.2-jadval
Boshlang‘ich ma’lumotlar

Trafik parametrlari	Multimedia xizmatlari
	Telefoniya		Xujjat qidirish		Rangli faks		Fayllarni uzatish		Videotelefoniya			Video qidirish
	KS	AS	AS	IS	AS	IS	AS	IS		AS	IS		AS	IS
Manbalar soni, N mil.ta	2.0	2.0	0.05	0.01	0.04	0.01	0.01	-		0.01	0.005		0.01	0.005
SKYu da solishtirma yuklama, erl.	0.1	0.4	0.25	0.5	0.01	0.03	0.2	-		0.02	0.1		0.1	0.4
Tezlik cho‘qqisi, Vcho‘q Mbit/s	0.064	0.064	0.064	0.064	2.0	2.0	2.0	2.0		10.0	10.0		10.0	10.0
Pachkali	1	1	200	200	1	1	1	1		5	5		18	18
Boshqa tarmoqlarga yuklamani ketish qismi	0.03	0.03	0.01	0.01	-	-	0.01	0.01		0.01	0.01		-	-
KS- kvartira sektori; AS-amaliy sektor; IS-idora sektori

Ulanish tarmoqlarida telefoniya xizmati, xujjatlar qidirish, rangli faks va fayllarni uzatish trafiklarini konsentlatorlari sifatida, transport tarmoqga ulanish vositalarini qo‘llash samaradorligini oshirishni ta’minlovchi, “Protey” yoki “Iskratel” multiservisli abonent konsentratorlari (MAK) qo‘llanilishi mumkin.

Bitta MAKga ulanadigan barcha xizmatlardan foydalanuvchilarning terminallarini soni real xoldagi loyixalashtirish jarayonida aniqlanadi.
Barcha xizmatlar chaqiriqlar oqimini generatsiyalaydi deb xisoblaymiz. Bu asosda oqimlar jadalligini yig‘amiz. MAK portlariga fayllarni uzatish va rangli faks, xujjatlarni qidirish xizmati, telefon xizmati foydalanuvchilari tomonidan xosil qilinadigan chiquvchi yuklama yig‘indisini aniqlaymiz:

(10.1)

bu yerda N^T, N^xq, N^rf, N^fu - mos keluvchi interfeyslar soni; a^T, a^xq, a^rf, a^fu-yuklamaning solishtirma jadalligi.

Videotelefoniya va video qidirish xizmatlari foydalanuvchilariga xizmat qilish uchun Fast Ethernet texnologiyali lokal tarmoqni xosil qilamiz va uni Iparshrutizatorga ulaymiz.
Videotelefoniya va videoni qidirish manbalari yuqori pachechnost bilan xarakterlanadi (pachechnost koeffitsienti videotelefoniya uchun 5, video qidirish uchun 18 ga teng).
Pachechnost bu, katta vaqt davomiyligi oralig‘ida o‘lchangan, manbadan qabul qilinadigan o‘rtacha tezlikka oqimni cho‘qqi tezligini nisbati tushuniladi. Vodeotelefoniya va video qidirish manbalari xosil qiladigan yuklama quyidagi formula orqali aniqlanadi:


(10.2)

Kompyuter tarmoqlarda videotelefoniya va video qidirish xizmatlari foydalanuvchilariga xizmat ko‘rsatish jarayonida, raqamli oqim 100 Mbit/s tezlikda uzatiladigan birlamchi traktda oqimlarni statik multipleksorlash bajariladi. 100Mbit/s tezlikda bitta trakt xizmat ko‘rsatadigan videotelefoniya va video qidirish foydalanuvchilari terminallarining sonini shunday tanlash kerakki, foydalanuvchilar guruxiga xizmatlar bir vaqtda taqdim etilganda o‘ta yuklanish yuzaga kelmasligi kerak. Fizik muxitda talab etilgan tezlikni xisoblashda yuklama manbalarini pachechnost koeffitsientini xisobga olish zarur.

Transport tarmog‘iga ulanish tarmog‘i xosil qiladigan yuklamani xisoblash. (6.1) va (6.2) formulalarni qo‘llab transport tarmoqga ulanish tarmog‘idan chiquvchi yuklamani yig‘indisini aniqlaymiz. Bu yuklama Y_out traktlar shlyuzini portlariga (TGW) tushadi.agar shlyuzda gaplashganda pauzasiz kodek G.711 qo‘llanilsa, paketli transport tarmog‘i orqali ulanish tarmog‘ini foydalanuvchini axborotini o‘tkazish uchun kerak bo‘lgan resursni quyidagi formuladan aniqlaymiz.


(10.3)

bu yerda V_G.711 – trakt shlyuzida G.711 kodekni uzatish tezligi; K=1,25 – transport resursni zaxira koeffitsienti.
Boshqa turdagi kodeklar bilan solishtirilganda G.711 kodekni kamchiligi, transport tarmoqda katta kanal oralig‘ini ajratish zarurligi va yetkazishni katta ushlanib qolishi xisoblanadi. Uning qo‘llanilishi, foydalanuvchilarni so‘zlashuv axborotini sifatiga yuqori talablarni va shlyuzda tashkil etiladigan bir vaqtdagi aloqa seanslarini katta bo‘lmagan sonini bilan tushuniladi.

10.1-rasm. Signalizatsiya shlyuzi bilan birlashtirilgan, traktlar shlyuzi yordamida ulanish tarmog‘ini transport tarmoq bilan moslashishi

TGW transport va signal shlyuzlarini funksiyasini bajaradi. Shuning uchun, shlyuzda signalizatsiya protokollarini Softswitch bilan va MGCP protokolini shlyuzni boshqarish kontrolleri MGC protokoli bilan xabarlarini almashish uchun transport resurs ko‘rilishi kerak:

;
, bit/s (10.4)

bu yerda k_MGCP=k_SIGN=5-signalizatsiya protokoli xabarni uzatishdagi yetarlilik koeffitsienti; L_SIGN- signalizatsiya protokoli xabarni o‘rtacha uzunligi (baytlarda); L_MGCP- MGCP protokoli xabarini o‘rtacha uzunligi (baytlarda); N_SIGN- chaqiriqqa xizmat ko‘rsatishda signalizatsiya protokoli xabarini o‘rtacha soni; N_MGCP- chaqiriqqa xizmat ko‘rsatishda MGCP protokoli xabarini o‘rtacha soni; 1/450=8/3600-“bayt soatdan” “bit sekundga” o‘lchamini xisob kitobi bajarishi amalga oshiriladigan koeffitsient.

Shlyuzni umumiy transport resursini xajmi quyidagi munosabat yordamida baxolanishi mumkin


V_TGW = Y_out (N_SIGN L_SIGN+ N_MGCP L_MGCP)/90, bit/s, (10.5)

bu yerda 1/90= k _MGCP/450.

Xisoblash namunasi. Y_out=2500 erl; N_SIGN=6 (chaqiriqqa xizmat ko‘rsatishda signalizatsiya protokoli xabarining soni); L_SIGN=20 (oktetlar soni); N_MGCP=5 (chaqiriqqa xizmat ko‘rsatishda MGCP protokoli xabarining soni); L_MGCP=30 (oktetlar soni).
Signalni axborotlar bilan almashish uchun transport resursini (10.4) formuladan aniqlaymiz:

Foydalanuvchi axborotini uzatish uchun transport resursini (10.3) formuladan aniqlaymiz:

Shlyuzning umumiy transport resursi

Ilova: V_G.711=64 kbit/s.

Transport paketli tarmoqni kommutatorini ishlab chiqarilishini yig‘indisini xisoblash. Minimal ruxsat etilgan ishlab chiqarilishini quyidagi munosabatni qo‘llab aniqlaymiz
(10.6)

bu yerda i-traktlar shlyuzini nomeri; L_IP-paket uzunligi, baytlarda; K-shlyuzlar soni.

Xisoblash namunasi. K=1, L_IP=300 bayt (300 bayt = 2400 bitlar) (10.6) ga mos xolda

Paketli tarmoq bilan TGW interfeyslari turi va soni shlyuzni transport resurslari va paketli tarmoq topologiyasi orqali aniqlanadi. Shlyuzni transport resursini quyidagi formula bo‘yicha aniqlanadi:

(10.7)

bu yerda N_INT- interfeyslar soni; V_INT-bitta interfeysni foydali transport resursi.

TGW interfeysi paketli tarmoq bilan bir turga FE (Fast Ethernet) taalluqli deb xisoblaymiz. Bu shartni xisobga olib paketli tarmoq bilan TGW interfeyslarini talab etilgan sonini olamiz (6.1-rasm).

bu yerda ] [ -sonning butun qismi.

6.2-rasm. FE interfeysi yordamida TGWni transport tarmoq bilan moslashishi

Agar turli tipdagi interfeyslarni qo‘llash taxmin qilinsa (10.7) munosabat quyidagi ko‘rinishga ega bo‘ladi

(10.8)

bu yerda R- interfeys turlarini soni; N_{i INT}- i turdagi interfeyslar soni;

V_{i INT}- i turdagi interfeysni foydali transport resursi;
Shlyuzning yuklamasini xisoblash. Shlyuzlar, tarmoqning mavjud ob’ektlarida o‘rnatiladi va paketli transport tarmoqga yangi ulanish tarmog‘ini va mavjud ATSlarni ulanishini ta’minlaydi. Shlyuz portlariga tashuvchi yuklama Ye1 interfeyslar soni va DS0 kanaliga (V=64 kbit/s) keluvchi solishtirma yuklama soni bo‘yicha aniqlanishi mumkin.
PSTN foydalanuvchilaridan shlyuzga tushuvchi V_i-TGW yuklamani xisoblash uchun quyidagi munosabatdan foydalaniladi.


erl, (10.9)

bu yerda N_{i E1}- shlyuz bilan PSTN interfeyslar soni; a_E1 –E1 traktda DS0 bitta kanalini yuklamasini solishtirma jadalligi.

Transport tarmoqga shlyuz chiqishidan tushuvchi yuklama jadalligi, shlyuzda qo‘llaniladigan kokeklarga bog‘liq. Transport tarmoqda axborot uzatish uchun zarur bo‘lgan V_{TGW_USER} transport resursni quyidagi munosabatdan foydalanamiz


bit/s, (10.10)

bu yerda V_{COD_m} –turdagi koderni uzatish tezligi; Y_{i_TGW} –ulanish tarmog‘i yoki ATSdan TGWga tushuvchi yuklamani umumiy jadalligi.

Xisoblashda chaqiriqlarni qismi (modem ulanishli faksimil axborotlar manbaidan) foydalanuvchilar ma’lumotini kompressiyalashsiz G.711 kodekini qo‘llash bilan xizmat ko‘rsatishni xisobga olish zarur.
Umumiy yuklamada bunday yuklama qismini xisobga olish uchun quyidagi munosabat qo‘llaniladi.


bit/s, (10.11)


bu yerda V_G711-kanalni emulyatsiyasi uchun qo‘llaniladigan foydalanuvchilar ma’lumotlarini kompressiyalashsiz G.711 kodeki chiqishidan axborotni uzatish uchun resurs.