2 – amaliy ishi autocad dasturida kordinatalar tizimi va 3D modellash Ishdan maqsad

Выберите объекты: (“Enter” tugmasini bosing). 
KOORDINATALAR TIZIMLARI. 
AutoCAD dasturida har qanday vaqt davomida faqat bitta chizish 
tekisligidan foydalanish mumkin (ya’ni faqat bitta tekislikdan foydalanish 
imkoniyati bo‘ladi). Bu tekislikdagi har qanday nuqta va o‘lchamlar shu vaqt 
davomida foydalanilayotgan ma’lum bir koordinatalar tizimi yordamida 
ifodalanishi mumkin. Koordinatalar tizimining vazifasi nuqtalarning tekislikdagi 
yoki fazodagi o‘rnini ko‘rsatishdir.
AutoCAD 
dasturining 
o‘z 
koordinatalar 
tizimsi 
mavjud 
bo‘lib, 
foydalanuvchi bu tizimni tanlashi yoki tanlamasligidan qat’iy nazar, chizmalardagi 
har bir nuqta bu tizimda o‘z koordinatalari qiymatiga ega. Koordinatalar tekislikda 
ikkitalik (X va Y), fazoda uchtalik qiymatlarga ega (X, Y va Z) bo‘ladi.
Uch o‘lchamli fazoda eng ko‘p ishlatiladigan uch hil koordinatalar tizimi mavjud 
bo‘lib, bular sferik, silindrik va to‘g‘ri burchakli koordinatalardir.
Sferik koordinatalar tizimi. 

---

9
Bu
 
koordinatalar tizimi sfera yuzasidagi nuqtalarni ko‘rsatish uchun hizmat 
qiladi. Shuning uchun er shari yuzasi navigatsiyasida bu tizim asosiy hisoblanadi. 
Sferik koordinatalar tizimsidagi birinchi qiymat R bo‘lib, bu sfera radiusini 
bildiradi. Ikkinchi qiymat XY tekisligida X o‘qidan olingan (soat strelkasiga 
teskari) burchak, uchinchi qiymat esa XY tekisligidan olingan burchak. Quyidagi 
chizmada ikkita nuqtaning sferik ko‘rinishdagi koordinatalari berilgan bo‘lib, bu 
tizimda burchaklar “
<
” belgisi bilan ajratilib ko‘rsatiladi; (2.3-rasm, a) 
- birinchi nuqta:
8<30<30
- ikkinchi nuqta:
5<45<15 
Navigatsiya atamalarida koordinatalarning ikkinchi qiymati “долгота”, uchinchi 
qiymati “широта” deyiladi.
a) b) 
2.3-rasm. a) sferik, b) silindrik kordinatalar tizimi