2-amaliy mashg‘ulot.
Matnli va sonli axborotlarni kodlash
2.1. Matnli axborotlarni kodlash
2.2. Sonli axborotlarni kodlash
Mashg‘ulotning maqsadi: axborotning mahiyatini anglash, ularning kompyuterlarda ifodalanishi o‘rganish. Matnli, sonli, va tasvirli axborotlarni kompyuter xotirasida ifodalanishini o‘rganish
2.1. Matnli axborotlarni kodlash
Кодлашни ASCII стандати. Matli axborotlarni kodlashda ASCII (American Standart Code for Information Interchange - Axborot almashish uchun Amerika standart kodi) ishlatiladi.
ASCII standart kodlash tizimi ingliz tilida matnlarni ifodalash uchun: dastlabki 32 ta kod (0 dan 31 gacha) bilan buyruqlar va boshqaruv belgilari, qolgan 95 ta (33 dan 127 gacha) kod bilan ingliz tili alfaviti va boshqa belgilari kodlash yetarli bo’lgan.
Belgilarni ASCII standarti. Harf va boshqa belgilardan iborat matnli axborotlarni kompyuterda ifodalash uchun ularning har biri sonli raqam bilan belgilanadi.
Bu kodlash jadvalini yarimi ya’ni 0-127 ta harflar va belgilar (1-jadval) ASCII standart kodlash tizimiga muvofiq - o’zgarmas hisoblanadi, qolgan ikkinchi yarimi (128-255 ta) belgilar esa shu kodlash tizimi qaysi mamlakatda qo’llaniladigan bo’lsa, o’sha mamlakatga oid harflar va belgilarini kodlash uchun ajratilgan.
ASCII kodlash tizimida harf va boshqa barcha belgilarni kodlash uchun o’nlik sanoq tizimida 28=256 ta 0-255 sonlari va 00000000-11111111 ikkilik sonlari yetarli bo’ladi.
Shunday qilib, dastlabki kodlash tizimi joriy qilinganda harf va belgilarni kodlash uchun o’nlik sanoq tizimida 27=128 ta 0-127 o’nlik sonlari va 0000000., ..., 0111111 ikkilik sonlari yetarli bo’lgan.
Keyinchalik shaxsiy kompyuterlardan foydalanishni ommaviylashganidan so’ng 28=256 li 8 razryadli ASCII kodlashni standart jadvali qo’llanila boshlandi
1-jadval.
ASCII - axborot almashish uchun Amerika standart kodi
10 li
kodi
|
2 li
kodi
|
ASCII
kodi
|
10 li
kodi
|
2 li
kodi
|
ASCII
kodi
|
10 li
kodi
|
2 li
kodi
|
ASCII
kodi
|
0
|
00000000
|
NUL
|
32
|
00100000
|
Пробел
|
64
|
01000000
|
@
|
1
|
00000001
|
SOH
|
33
|
00100001
|
!
|
65
|
01000001
|
A
|
2
|
00000010
|
STX
|
34
|
00100010
|
"
|
66
|
01000010
|
B
|
3
|
00000011
|
ETX
|
35
|
00100011
|
#
|
67
|
01000011
|
C
|
4
|
00000100
|
EOT
|
36
|
00100100
|
$
|
68
|
01000100
|
D
|
5
|
00000101
|
ENQ
|
37
|
00100101
|
%
|
69
|
01000101
|
E
|
6
|
00000110
|
ACK
|
38
|
00100110
|
&
|
70
|
01000110
|
F
|
7
|
00000111
|
BEL
|
39
|
00100111
|
'
|
71
|
01000111
|
G
|
8
|
00001000
|
BS**
|
40
|
00101000
|
(
|
72
|
01001000
|
H
|
9
|
00001001
|
TAB**
|
41
|
00101001
|
)
|
73
|
01001001
|
I
|
10
|
00001010
|
LF**
|
42
|
00101010
|
*
|
74
|
01001010
|
J
|
11
|
00001011
|
VT
|
43
|
00101011
|
+
|
75
|
01001011
|
K
|
12
|
00001100
|
FF
|
44
|
00101100
|
,
|
76
|
01001100
|
L
|
13
|
00001101
|
CR**
|
45
|
00101101
|
-
|
77
|
01001101
|
M
|
14
|
00001110
|
SO
|
46
|
00101110
|
.
|
78
|
01001110
|
N
|
15
|
00001111
|
SI
|
47
|
00101111
|
/
|
79
|
01001111
|
O
|
16
|
00010000
|
DLE
|
48
|
00110000
|
0
|
80
|
01010000
|
P
|
17
|
00010001
|
DC1
|
49
|
00110001
|
1
|
81
|
01010001
|
Q
|
18
|
00010010
|
DC2
|
50
|
00110010
|
2
|
82
|
01010010
|
R
|
19
|
00010011
|
DC3
|
51
|
00110011
|
3
|
83
|
01010011
|
S
|
20
|
00010100
|
DC4
|
52
|
00110100
|
4
|
84
|
01010100
|
T
|
21
|
00010101
|
NAK
|
53
|
00110101
|
5
|
85
|
01010101
|
U
|
22
|
00010110
|
SYN
|
54
|
00110110
|
6
|
86
|
01010110
|
V
|
23
|
00010111
|
ETB
|
55
|
00110111
|
7
|
87
|
01010111
|
W
|
24
|
00011000
|
CAN
|
56
|
00111000
|
8
|
88
|
01011000
|
X
|
25
|
00011001
|
EM
|
57
|
00111001
|
9
|
89
|
01011001
|
Y
|
26
|
00011010
|
SUB
|
58
|
00111010
|
:
|
90
|
01011010
|
Z
|
27
|
00011011
|
ESC
|
59
|
00111011
|
;
|
91
|
01011011
|
[
|
28
|
00011100
|
FS
|
60
|
00111100
|
<
|
92
|
01011100
|
\
|
29
|
00011101
|
GS
|
61
|
00111101
|
=
|
93
|
01011101
|
]
|
30
|
00011110
|
RS
|
62
|
00111110
|
>
|
94
|
01011110
|
^
|
31
|
00011111
|
US
|
63
|
00111111
|
?
|
95
|
01011111
|
_
|
1-jadval (davomi).
10 li
kodi
|
2 li
kodi
|
ASCII
kodi
|
10 li
kodi
|
2 li
kodi
|
ASCII
kodi
|
10 li
kodi
|
2 li
kodi
|
ASCII
kodi
|
96
|
01100000
|
`
|
128
|
10000000
|
€
|
160
|
10100000
|
Пробел
|
97
|
01100001
|
a
|
129
|
10000001
|
�
|
161
|
10100001
|
¡
|
98
|
01100010
|
b
|
130
|
10000010
|
‚
|
162
|
10100010
|
¢
|
99
|
01100011
|
c
|
131
|
10000011
|
ƒ
|
163
|
10100011
|
£
|
100
|
01100100
|
d
|
132
|
10000100
|
„
|
164
|
10100100
|
¤
|
101
|
01100101
|
e
|
133
|
10000101
|
…
|
165
|
10100101
|
¥
|
102
|
01100110
|
f
|
134
|
10000110
|
†
|
166
|
10100110
|
¦
|
103
|
01100111
|
g
|
135
|
10000111
|
‡
|
167
|
10100111
|
§
|
104
|
01101000
|
h
|
136
|
10001000
|
ˆ
|
168
|
10101000
|
¨
|
105
|
01101001
|
i
|
137
|
10001001
|
‰
|
169
|
10101001
|
©
|
106
|
01101010
|
j
|
138
|
10001010
|
Š
|
170
|
10101010
|
ª
|
107
|
01101011
|
k
|
139
|
10001011
|
‹
|
171
|
10101011
|
«
|
108
|
01101100
|
l
|
140
|
10001100
|
Œ
|
172
|
10101100
|
¬
|
109
|
01101101
|
m
|
141
|
10001101
|
�
|
173
|
10101101
|
|
110
|
01101110
|
n
|
142
|
10001110
|
Ž
|
174
|
10101110
|
®
|
111
|
01101111
|
o
|
143
|
10001111
|
�
|
175
|
10101111
|
¯
|
112
|
01110000
|
p
|
144
|
10010000
|
�
|
160
|
10100000
|
Пробел
|
113
|
01110001
|
q
|
145
|
10010001
|
‘
|
161
|
10100001
|
¡
|
114
|
01110010
|
r
|
146
|
10010010
|
’
|
162
|
10100010
|
¢
|
115
|
01110011
|
s
|
147
|
10010011
|
“
|
163
|
10100011
|
£
|
116
|
01110100
|
t
|
148
|
10010100
|
”
|
164
|
10100100
|
¤
|
117
|
01110101
|
u
|
149
|
10010101
|
•
|
165
|
10100101
|
¥
|
118
|
01110110
|
v
|
150
|
10010110
|
–
|
166
|
10100110
|
¦
|
119
|
01110111
|
w
|
151
|
10010111
|
—
|
167
|
10100111
|
|
Dostları ilə paylaş: |