2. Biznes etikasi tarkibiy qismi va tamoyillarini sanang. Lokus nazorati va uning mohiyati

Oraliq savollari

1, Asosiy etika nazariyalari va ularning qo’llanilishi: teleologik (konsekventsialistik) yondashuv, deontologik yondashuv, axloqiy relyativizm.
2. Biznes etikasi tarkibiy qismi va tamoyillarini sanang.
3. Lokus nazorati va uning mohiyati.
4. Biznesmen etiketi deganda nimani tushunasiz?
5.Chet eldagi biznesmenning o‘zini tutish qoidalari qanday tuzilgan?
6. Biznesda muloqot shakllari
Javoblar
1. Etika" (yunoncha etnos – axloq, xarakter, odat degan ma'noni anglatadi) – axloq, haqidagi ta'limot. Ushbu atama birinchi marta Aristotel (miloddan avvalgi 384 – 322) tomonidan to‘g‘ri axloqiy harakatlarni bajarish uchun nima qilishimiz kerak degan savolga javob berishi kerak bo‘lgan amaliy falsafani ifodalash uchun ishlatilgan.
Тeleologik (konsekventsialistik) yondashuv-Natijaviy axloq (lotincha natijasi-oqibatlar) - bu axloqiy nazariyalarning bir turi bo‘lib, unda qilmishning axloqiy qiymati uning amaliy oqibatlariga qarab belgilanadi (utilitarizm, gedonizm, evdоmonizm, aksiologik intuitivizm va boshqalar.), uning motivlari va axloqning umumiy tamoyillari o’rganiladi.
Deontologik yondashuv Burch etikasi. Nemis klassik faylasufi I.Kant ushbu yondashuvning asoschisi hisoblanadi. Deontologik yondashuvning mohiyati harakat natijalardan muhim hisoblanadi. Mukammal harakatni baholashda deontologiya uning ma'lum qoidalarga muvofiqligi yoki rioya qilmasligi bilan boshqariladi. Ba'zan bu burch axloqi (yoki burch) yoki xulq-atvor qoidalariga asoslangan axloqiy tizim deb ataladi, chunki ular burch tushunchasining asosidir.

2 Biznes etikasi quyidagi tamoyillarga boʻlinadi:

1. 
   Sogʻlom fikr
   
2. 
   Erkinlik
   
3. 
   Axloqiylik
   
4. 
   Qulaylik
   
5. 
   Maqsadlilik
   
6. 
   Tejamkorlik
   
7. 
   Konservatizm
   
8. 
   Yengillik
   
9. 
   Samaradorlik
   

3. Lokus nazorat insonning muvaffaqiyatlari yoki muvaffaqiyatsizliklarini faqat ichki yoki faqat tashqi omillarga bog'lash xususiyatini tavsiflaydi. Ахloqiy erkinlik ular odamlar nima qilishi yoki nimadan qochish kerakligini ko'rsatadigan ijtimoiy me'yorlardir. Shuningdek, ular qaysi harakatlar targ'ib qilinishi yoki tan olinishi, qaysi biri tanqid qilinishi yoki jazolanishi kerakligini belgilaydi.Ushbu turdagi me'yorlar juda xilma-xil holatlarda qo'llanilishi mumkin bo'lgan umumiy savollarga ishora qiladi.Ular hech qachon aniq vaziyatlarga murojaat qilmaydilar, shuning uchun ularni ishga qarab har xil talqin qilish va qo'llash mumkin.

4. Biznesmen, o'zingiz bilganingizdek, birinchi navbatda menejer. Ishbilarmonlik etikasi esa boshqaruvda alohida ustunlikka ega. Tadbirkorlikning iqtisodiy maqsadi korxona, tashkilot, firmaning har bir xodimining shaxsiy manfaatini vositachilik qilish bo‘lib, u umumiy maqsadga erishish uchun jamoaning integratsiyalashuvini ta’minlaydi, ma’naviy boshqaruv uchun zamin yaratadi.
Bugungi kunda menejment eng samarali, yo'naltirilgan deb hisoblanadi ustida rag'batlantirish rollar odam omil a. Maqsadli ustida shaxs, shaxs bo'yicha, bunday boshqaruv har bir xodimning erkin rivojlanishini, uning shaxsiy manfaatlarini, g'oyalarini, intilishlarini qondirishni ta'minlaydi. Allaqachon ma'lum nima samarali boshqaruv ochib beradi jamoaning har bir a'zosining tashabbusi va ijodkorligi. Bunday boshqaruv axloqiy hisoblanadi, chunki uning faoliyati axloqiy asoslarga, manfaatlar majmuasiga asoslanadi va madaniyat, tashabbus va erkinlikka asoslangan insoniy munosabatlarni rivojlantirishga qaratilgan.
Shunday qilib yo'l asos axloqiy qoidalar biznes quyidagilar:

• 
  gumanistik ideallar vazirliklar jamiyat doimiy uning farovonligi haqida qayg'urish ;
  

• 
  hurmat to'g'ri alohida shaxsiyat;
  

• 
  ijtimoiy mas'uliyat Qanday oldin xodimlar uning tashkilotlar va ularning hamkorlari va iste'molchilariga;
  

• 
  saf tortish ishonchli shaxs munosabatlar Bilan hamkorlar;
  

• 
  hurmat madaniy, milliy va etnik mamlakatlar va ularning iqtisodiyotlari integratsiyasiga umumiy tendentsiyaga ega bo'lgan an'analar;
  

• 
  g'amxo'rlik haqida ekologik atrof-muhit;
  

• 
  aniq ergashish "xat" va "ruh" qonun;
  

• 
  "ochiqlik" tashkilotlar, nazarda tutuvchi shaffoflik moliyaviy va boshqa iqtisodiy operatsiyalar.
  

6. Biznes muloqot shakllari. Муомала қилиш усталиги одам умумий маданиятининг энг асосий элементи ҳисобланади. Инсонлар, корхоналар ва жамият олдида турган кўпчилик муаммолар муомала натижасида ҳал қилинади. Масалан, овқатланиш корхоналарида ходимлар ўзларининг хизмат фаолияти билан боғлиқ қатор масалаларни ечишади. Аҳолиги ва сайёҳларга хизмат кўрсатидиган корхона ва ташкилотлар ходимлари учун ўзаро ва бошқалар билан муомала қилаолишларининг аҳамияти ўта муҳим. Муомала маданиятига эга бўлган кишилар корхонада бир- бирлари билан ва хизмат истеъмолчилари бўлган аҳоли ва сайёҳлар билан тез контактга тушишади. Мулоқот давридаги хушмуомалалик эса суҳбатдошлар кайфиятининг яхшиланишига имкон беради.