2. Kursning prеdmеti vа оb’еkti Jаhоn iqtiоdiyoti va xalqaro iqtisodiy munosabatlarda jаmi sоhаlаrning o’zаrо birlаshgаnligi

Xalqaro mehnat taqsimoti mohiyati ishlab chiqarish jarayonining mehnat faoliyatini turli shakllarining ixtisoslashuvi va ularning kooperaцiyalashuvida, о‘zaro hamkorligida namoyon bо‘ladi. Mehnat taqsimotini faqat ajratish jarayoni sifatida emas, balki, jahon miqyosida mehnatni birlashtirish yо‘li sifatida ham kо‘rish mumkin.

• Xalqaro mehnat taqsimoti mohiyati ishlab chiqarish jarayonining mehnat faoliyatini turli shakllarining ixtisoslashuvi va ularning kooperaцiyalashuvida, о‘zaro hamkorligida namoyon bо‘ladi. Mehnat taqsimotini faqat ajratish jarayoni sifatida emas, balki, jahon miqyosida mehnatni birlashtirish yо‘li sifatida ham kо‘rish mumkin.
• Xalqaro mehnat taqsimoti davlatlar о‘rtasida mehnatning ijtimoiy-xududiy taqsimotining darajasi hisoblanadi. U alohida bir davlatlar ishlab chiqarishlarining ixtisoslashuviga asoslanadi.

Har qanday davlatning xalqaro almashuv jarayonida xalqaro mehnat taqsimotining ustunliklarini amalga oshirishi – birinchidan, eksport qilinayotgan tovar va xizmatlarning tashqi va ichki bozor narxlaridagi farqni olish; ikkinchidan, arzonroq bо‘lgan importdan foydalanib, milliy ishlab chiqarishdan voz kechgan holda ichki harajatlarni kamaytirish imkonini beradi.

• Har qanday davlatning xalqaro almashuv jarayonida xalqaro mehnat taqsimotining ustunliklarini amalga oshirishi – birinchidan, eksport qilinayotgan tovar va xizmatlarning tashqi va ichki bozor narxlaridagi farqni olish; ikkinchidan, arzonroq bо‘lgan importdan foydalanib, milliy ishlab chiqarishdan voz kechgan holda ichki harajatlarni kamaytirish imkonini beradi.
• Jahon xо‘jaligini tizim sifatida kо‘rib chiqqanda XMTni bu tizimni tashkil qilgan birlashtiruvchi asos deb kо‘rish mumkin

 

 

1.5. Xalqaro mehnat taqsimotini rivojlanishining zamonaviy о‘ziga xos tomonlari. Xalqaro ixtisoslashuv va ishlab chiqarish koopyeratsiyasi

• Xalqaro mehnat taqsimotining rivojlanishi asosiy yо‘nalishini biz xalqaro ixtisoslashuv va ishlab chiqarish kooperaцiyasining kengayishida kо‘rishimiz mumkin. Xalqaro kooperaцiya (XK) va xalqaro ixtisoslashuv (XI) xalqaro mehnat taqsimotining shakllari bо‘lib, uning mohiyatini namoyon qiladi.