3- mavzu. Materiallarning mexanik xossalari (2-soat) O’quv moduli birliklari
Yüklə 372,76 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
Mustahkamlik chegarasi. Materialning mustahkamligi mustahkamlik chegarasi (siqilish , egilishda va cho’zilishda) orqali belgilanadi. Mustahkamlik chegarasi deb, material namunasini emira oladigan kuchga teng bo’lgan kuchlanishga aytiladi. Siqilishda R siq yoki cho’zilishda R cho’z mustahkamlik chegarasi (MPa) quyidagi ifoda bilan xisoblab topiladi: , ) ( F P R R чуз сик bu erda R - emiruvchi kuch,N; F – namuna ko’ndalang kesimining yuzasi, mm 2 Egilishga mustahkamlik chegarasi R eg : yuk bir joyga to’planganda va namuna – balka kesimi to’g’ri burchakli bo’lganda 2 2 3 bh Рl R эг balka o’qiga nisbatan monand joylashgan bir-biriga teng ikkita kuchda 2 ) ( h b a l Р R эг bu erda: R -emiruvchi kuch, H; l - tayanchlar orasi (prolyot) mm; a - yuklar orasidagi masofa, mm; b va h – balka ko’ndalang kesimining eni va balandligi, mm. Materialning mustahkamligi chegarasi tajriba yo’li bilan aniq-lanadi. Buning uchun tajribaxonada gidravlik presslarda yoki uzish mashinalarida maxsus tayyorlangan namunalar sinaladi. Materiallarning siqilishga qarshiligini sinash uchun namunalar kub yoki tsilindr ko’rinishida, cho’zilishini sinashda yumaloq sterjenlar yoki polosalar ko’rinishida, egilishini sinashda esa balkachalar ko’rinishida tayyorlanadi. (1- rasm). Namunalarning shakli va o’lchamlari materiallarning xar qaysi turi uchun DAST yoki texnik shartlar talablariga qat’iyan muvo-fiq bo’lishi kerak. Ba’zi qurilish materiallarining siqilish, egilish va cho’zilishga mustahkamlik chegaralari 2- jadvalda keltirilgan. Qurilish materiallarining mustahkamligi odatda markasi bilan belgilanadi. Marka qiymati bo’yicha standart shakl va o’lchamli namunalarni sinashda olingan siqilishga mustahkmlik chegarasiga muvofiq bo’ladi. Masalan, siqilishga mustahkamlik chegarasi 20–29,9 MPa bo’lgan materiallar 200 markaga ta’luqli bo’ladi. Ko’tarib turadigan qurilmalar tayyorlanadigan materiallar, buyumlar va detallar uchun mustahkamlik markasi asosiy ko’rsatkich xisoblanadi. Yüklə 372,76 Kb. Dostları ilə paylaş:
|