3 downloaded from KitabYurdu org M ü Ə L l I f V ə Ə s ə r L ə r I h a q q I n d a

12
Endosimbioz tezisi və əsassızlığı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . 246
Fotosintezin mənşəyi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..  248
Dəniz yosununun mənşəyi və xəyali təkamülü  . . . . . . . . . . . . . . . . .  250
Çiçəkli bitkilərin mənşəyi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .    254
SADƏLƏŞDİRİLMƏZ KOMPLEKSLİK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256
Bakteriya qamçısı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . 257
İnsan gözünün dizaynı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  259
“İbtidai göz”ün sadələşdirilməz  quruluşu . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .  261
Görmə hadisəsinin kimyası   . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262
Xərçəng gözü . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   264
Qulaqdakı dizayn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  267
Daxili qulaq . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  268
Təkamülçülərə əsasən qulağın mənşəyi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  271
Rheobatrachus silusun çoxalma növü . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   273
Nəticə . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  274
TƏKAMÜL NƏZƏRİYYƏSİ VƏ ENTROPİYA QANUNU . . . . . . . . . 276
Açıq sistem xətası . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  278
İlya Priqoqin və özünütəşkiletmə aldanışı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280
Nizamlı sistem və təşkil edilmiş sistemin fərqi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  282
Özünütəşkiletmə: materialist doqma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  285
İNFORMASİYA NƏZƏRİYYƏSİ VƏ MATERİALİZMİN SONU. . .  287
Maddə ilə informasiyanın  fərqi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288
Təbiətdəki informasiyanın mənşəyi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . .  290
Materialist etiraflar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . 291
ELM İLƏ MATERİALİZMİ BİR-BİRİNDƏN FƏRQLƏNDİRMƏK . .  292
        “Elmi məqsədin”  tərifi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  294
Zərbələrdən  qaçmamaq  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  296
SON SÖZ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  298
İnsanın vəzifəsi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   300
Qeydlər . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301
İndeks  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  317
downloaded from KitabYurdu.org

---

13
Ö
N SÖZ
Ö
zünün  və  bütün  digər  canlıların  necə  mövcud  olduğu  sualını 
araşdıran  insan  iki  fərqli  açıqlama  ilə  qarşılaşır.  Birincisi,  insan 
da daxil olmaqla bütün canlıları sonsuz ağıl və güc sahibi Allah 
yaratmışdır.  İkinci  açıqlama  isə  canlıların  təbii  proseslərin  və 
təsadüfi təsirlərin məhsulu olduğunu iddia edən “təkamül” nəzəriyyəsidir.
Təkamül nəzəriyyəsi təqribən 150 ildir ki, elm dünyasında geniş surətdə 
qəbul edilmişdir. Biologiya elmi təkamül anlayışları ilə tərif edilir. Bu səbəbdən 
də çox insan yaradılış və təkamül açıqlamalarından təkamülü elmi hesab edir. 
Təkamülü  müşahidələr  nəticəsində  edilən  kəşflərlə  dəstəklənən  nəzəriyyə, 
yaradılışı isə sadəcə qəbul edilmiş inanc zənn edir. Lakin əksinə, elmi tapıntılar 
təkamül nəzəriyyəsinin lehinə deyil. Xüsusilə son 10-20 il ərzində əldə edilən 
tapıntılar təkamül nəzəriyyəsinin əsas fərziyyələri ilə açıq şəkildə ziddiyyət 
təşkil  edir.  Paleontologiya,  biokimya,  populyasiya  genetikası,  molekulyar 
biologiya, müqayisəli anatomiya, biofizika kimi bir çox elm sahəsi canlıların 
təkamül nəzəriyyəsinin iddia etdiyi kimi təbii proseslər və təsadüfi amillərlə 
izah edilə bilmədiyini, bütün canlıların qüsursuz şəkildə yaradıldığını göstərir. 
Bu kitabda təkamül nəzəriyyəsinin üzləşdiyi elmi böhranı araşdıracağıq. 
Kitab  tamamilə  elmi  kəşflərə  əsaslanaraq  hazırlanmışdır.  Təkamül 
nəzəriyyəsini elm adından müdafiə edənlər mütləq bu kəşflərlə üzləşməli və 
indiyə qədər sahib olduqları bəzi ön mühakimələri sorğu-sual etməlidirlər. 
Əgər bundan qaçırlarsa, təkamül nəzəriyyəsinə olan bağlılıqlarının elmi deyil, 
tamamilə doqmatik olduğunu qəbul etmiş olacaqlar.
downloaded from KitabYurdu.org

---

14
                                                                 
   
Q
ISA TARİX
T
əkamül  nəzəriyyəsi  fəlsəfi  mənşəyi  qədim  Yunanıstana  qədər  gedib 
çatmasına  baxmayaraq,  elm  dünyasının  gündəliyinə  XIX  əsrdə  daxil 
olmuşdur.  Əvvəlcə,  fransız  bioloq  Jan  Batist  Lamark  “Zooloji  fəlsəfə” 
(Zoological  philosophy)  adlı  kitabında  canlı  növlərinin  bir-birlərindən 
təkamüllə əmələ gəldiyi fərziyyəsini ortaya atdı. Lamark canlıların həyatı boyu 
qazandıqları  dəyişiklikləri  sonrakı  nəsillərə  ötürdüklərini  irəli  sürmüşdü. 
Məşhur zürafələr misalında bu canlıların əvvəllər daha qısaboylu olduğunu, 
ancaq  hündür  ağaclara  çatmağa  çalışarkən  nəsildən-nəslə  boyunlarının 
uzandığını iddia etmişdi.
Lamarkın    “qazanılmış  xüsusiyyətlərin  ötürülməsi”  kimi  tanınan  bu 
təkamül  modeli  irsiyyət  qanunlarının  kəşf  edilməsilə  birlikdə  əsasını  itirdi. 
XX əsrin ortalarında DNT-nin quruluşunun kəşfi ilə canlıların hüceyrələrinin 
nüvəsində kodlanmış xüsusi genetik məlumata malik olduqları və bu genetik 
məlumatın  “qazanılmış  xüsusiyyətlər”  tərəfindən  dəyişdirilə  bilmədiyi  üzə 
çıxdı.  Yəni  bir  canlı  ağaclara  çatmaq  üçün  həyatı 
boyu çalışıb boynunu bir neçə santimetr uzatsa belə, 
dünyaya gətirdiyi balalar yenə də o növə aid standard 
boyun  ölçülərinə  malik  olar.  Qısa  desək,  Lamarkın 
təkamül  nəzəriyyəsi  elmi  kəşflərlə  təkzib  edildi  və 
səhv fərziyyə kimi tarixə düşdü.
Ancaq  Lamarkdan  bir  neçə  nəsil  sonra  yaşamış 
digər  təbiətşünasın  təkamül  nəzəriyyəsi  daha 
uzunömürlü oldu. Sözügedən təbiətşünas Çarlz Robert 
Darvin, nəzəriyyəsinin adı isə “darvinizm”dir.                         
                                                                                                
    
             
Jan-Batist Lamark
downloaded from KitabYurdu.org

---