3 Mikro Biyokim İşlevler doc

 

 

 

 

52 

gelen  evsel  atık  sular)  doğal  ortamı  yansıtan  bir  modele  uygulama  yapılmış, 

sürekli  olarak  girişte  ve  çıkışta  seçilen  iki  parametre  değeri  ölçülerek  arıtma 

verimleri hesaplanmıştır. 

 

Sonuçlar kısaca özetlenebilir; 

 

1-  İncelendiğinde  besleme  tankına  verilen  atık  suyun  ölçülen  parametre 

değerlerinin,  literatürde  verilen  değerlerle  karşılaştırılması  sonucu  SEK  atık 

suyu içinde bu değerlerin daha düşük olduğu gözlenir. 

 

Evsel  atık  su  için  toplam  katı  madde  değerleri  literatürde  verilen  değerlerle 

karşılaştırılırsa;  arıtılmamış  evsel  atıksu  için  bu  değer  (350-1200)  mg/lt  olarak 

verilmiştir.  Ancak,  bazı  uygulama  günleri  için  bu  değerlerin  belirtilenlerin 

üzerinde  olduğu  gözlenir.  Bu  sonuç  hazırlanan  sentetik  suyun  iyi  çözünmeden 

uygulamaya verildiği şeklinde yorumlanabilir. 

 

2- Ölçülen giriş ve çıkış değerleri için hesaplanan arıtma verimleri çizelgelerde 

gösterilmiştir. 

 

Parametre değerleri için arıtma verimleri karşılaştırılacak olursa, 

 

-  Ortalama  KOŞ  arıtma  verimi  SEK  atık  suyu  için  %  62'dir.  Şlk  bakışta  bu 

değer  salt  toprağın  arıtma  kapasitesidir  ve  toprak  özellikleri  ile  yakından 

ilgilidir. 

 

Şüphesiz bu tür sistemlerde bir ön arıtma yapmaksızın suyun toprağa doğrudan 

verilmesi pek mümkün değildir. Sonuçta ön arıtma ile beraber arıtma veriminin 

artacağını söyleyebiliriz. Modelde uygulanan basit çökelme yöntemi ile toplam 

KOŞ  arıtma  verimi  SEK  atık  suyu  için  %  68,  olarak  bulunmuştur.  Mekanik 

arıtmadan  gelen  evsel  atık  su  için  bu  değer  %  64'tür.  Bu  atık  su  örneği  için 

çökelme ile ilgili ek bir arıtma verimi söz konusu değildir. 

 

Evsel atık su için verilen çıkış değerleri incelenecek olursa II.cil arıtmadan gelen 

atık  su  örneğinde  bu  değerler  25-80  mg/lt  arasında  olmaktadır.  Sonuçlar 

kısmındaki  incelendiğinde  bazı  uygulama  günleri  için yaklaşık aynı değerin 80 

mg/lt bulunduğu gözlenir. 

 

Evsel  atık sudaki aktif çamur ve damlatmalı filtre sistemleri için BOŞ giderme 

verimleri verilmiştir (%75 - %70). Belirlenen % arıtma verimi için % 64'tür. Bu 

verimin çeşitli şekillerde arazide arıtılabileceği yorumlar kısmında açıklanmıştır. 

---

 

 

 

 

53 

 

Toplam  katı  maddenin  arıtma  verimi  SEK  atık  suyu  için  %  44  bulunmuştur. 

Ancak toplam arıtma verimi (çökelme ile) % 58.5 olmaktadır. Buradan atık su 

içeriğindeki  toplam  katı  madde  miktarının  bir  bölümünün  ortamdan 

uzaklaştırıldığı  anlaşılır.  Evsel  atık  su  için  bu  değer  %  34'tür.  Toplam  katı 

madde arıtma veriminin genelde düşük olmasını toprak kolloidlerinin taşınma-sı 

ve  taşıma  olayının  stabilize  olmadığı  olasılığına  bağlayarak  açıklamak 

mümkündür. 

 

- Arıtma verimleri içinde en yüksek olarak fosfor giderme veri-mi bulunmuştur. 

Bu  değerler  SEK  atık  suyu  için  %  87,  sentetik  atık  su  için  %  91'dir.  Buradan 

fosforun büyük miktarının toprakta elimine edildiğini ve çıkıştaki miktarının bir 

sorun oluşturmayacağını söyleyebiliriz. 

 

Fosforun toprakta tutulma mekanizması toprak pH'sı ile ilgilidir. Toprak pH'sı 8 

olarak ölçülmüştür. Bu tür alkali topraklar da fosfor HPO

4

-2

 şeklinde bulunur ve 

ortamda Ca

++

 ve Mg

++

 gibi serbest katyonlarda mevcuttur. Bu pH değerlerinde 

CaPO

4

  oluş-maktadır.  Fosfor  toprak  tespit  edildiğinden  de  bitkilerin  orga-

nizmaların  faydalanabileceği  fosfor  miktarı  azalmaktadır.  Bu  değerler  verilen 

aktif  çamur  ve  damlatmalı  filtre  sistemlerinde  ki  P  giderme  verimi  ile 

karşılaştırılacak  olursa  bu  sistemlerde  fosfor  gideriminin  önemli  düzeyde 

olmadığı görülür. 

 

-  Azot  giderme  verimi  ise  ortalama  her  iki  atık  su  için  de  %  65'tir.  Azot 

gideriminde etkili olan mekanizmalar amonifikasyon ve nitrifikasyon olaylarıdır 

ve  NH

4

+

,  NO

3

-

  iyonları  toprakta  tutulmaktadır.  Ancak  çok  ıslak  ve  kuru 

topraklarda  bu  olaylar  inhibe  olmaktadır.  Yine  bu  değerleri  diğer  gösterilen 

değerlerle karşılaştıracak olursak aktif çamur ve damlatmalı filtre sistemlerinde 

önemli düzeyde azot gideriminin olmadığı görülür. 

 

Sucul  alıcı  ortamlarda  ötrofikasyona  neden  olabilecek  önemli  kirlilik 

parametreleri  olan  azot  ve  fosforun  giderimi  diğer  sistemlerden  farklı  olarak 

toprak ortamında mümkündür. 

 

3.  Kirlilik  yükü,yüzeysel  kirlilik  yükü,  hacimsel  kirlilik  yükü  ile  arıtma  verimi 

arasındaki  ilişkiler  gösterilmektedir.  %  arıtma  verimlerinde  gözlenen  ilginç  bir 

olay  3  günlük  bir  uygulama  süresi,  bir  uygulama  periyodu  olarak 

düşünüldüğünde  bu  periyodların  ikinci  günlerindeki  arıtma  verimlerinin  çok 

yüksek  olmasıdır.  1.  lagünde  düşük  arıtma  verimi,  2.  günlerde  max.  arıtma 

verimleri  ve son günlerde tekrar düşüşler gözlenmiştir. Bu sonuç bir uygulama 

---

 

 

 

 

54 

periyodu 

dışında 

doğrulanmaktadır. 

Uygulamanın 

başlangıcında 

(ilk 

uygulamada)  toprağa  herhangi  bir  atık  su  girdisi  söz  konusu  olmadığı  için 

(oksijen içermesi yani dinlenmiş bulunması) verilen kirlilik yüklerine birinci 

uygula-ma  periyodu  boyunca  sürekli  olarak  arıttığı  görülür.  Verilen  atık  su 

girdisi  ile  beraber  ilk  günü  topraktaki  mikroorganizmaların  bir  hazırlık 

(adaptasyon)  dönemi  geçirdiklerini,  daha  sonra  max.  aktivite  göstererek  atık 

suyun  organik  içeriğini  parçaladığı  söylenebilir.  Daha  sonra  4  günlük  bir 

dinlenme  periyodu  uygulanmış  ve  bundan  sonraki  5  periyodda  I.  günlerde 

mikroorganizmalar için bir hazırlık söz konusu olduğu için arıtma verimlerinden 

genel bir azalma (2. güne kadar) 2. günlerde max. verim ve 3. günlerde de ortam 

anaerobikleştiği  için  verimde  azalma  göstermiştir.  Bu  tür  göllendirme  ile 

sulamalarda atık su kirlilik yükü giderme verimlerini arttırmak için öneri olarak 

2 gün tatbikat ve 5 gün havalandırma (dinlenme) sonucuna varmak mümkündür. 

 

Bir  süt  fabrikasının  atık  sularının  sulama  suyu  olarak  arazide  giderilmesi 

düşünüldüğünde  süt  atık  suyunun  özellikleri  mutlaka  göz  önünde 

bulundurulmalıdır.  Açıklamalar  kısmında  da  değinildiği  gibi  bu  tür  bir 

uygulamada  en  önemli  sorun  havalandırma  sorunudur.  Atık  suyun  dengeleme 

havuzunda  toplanması  çok  kısa  süre  için  mümkündür.  Çünkü  oksijen 

yoğunluğunda  atık  suyun  organik  kirliliğini  oluşturan  laktoz  laktike  aside 

dönüştürülerek  kazeinin  dibe  çökmesine  neden  olmakta  ve  sonuçta  kuvvetli 

büritik asit kokusunu müteakip koku kirlenmesi sorunu ortaya çıkmaktadır. Bu 

nedenle  en  önemli  sorunun  depolama  sorunu  olduğunu  söyleyebiliriz.  Bu 

olumsuz  durumu  ortadan  kaldırmak  için  uygulamada  ya  oksijen  kazanımına 

uygun  sulama  tipinin  seçimi  veya  karıştırma  ve  dengeleme  havuzunun 

havalandırması önerilebilir. 

 

Yine  süt  fabrikası  atık  suyunun  kirlilik  yükü  açısından  incelenmesi  ile  burada 

esas  kirliliği  oluşturan  maddenin  peynir  yapımı  sırasında  oluşan  süt  kesiğinin 

sıvı  kısmı  (peyniraltısuyu)  olduğu  bilinmektedir.  Eğer  peyniraltısuyu  uygun 

teknoloji  ile  ortamdan  uzaklaştırılırsa  süt  fabrikası  atık  sularının  sulama  suyu 

için  uygun  niteliklere  sahip  olabileceğini  söyleyebiliriz.  Bu  çalışmanın 

sonuçlarından  yararlanarak  3  günlük  uygulama  periyodu  yerine  2  günlük 

uygulama ve 5 günlük dinlenme periyodu önerilebilir. Doğa şartları düşünülecek 

olursa  havzanın  yağış  durumuna  göre  uygulama  periyodu  birgüne  de 

indirilebilir.  Süt  endüstrisi  atık  suyu  basit  bir  mekanik  arıtmadan geçirilerek a-

rıtma  için  kullanılacak  toprak  ortamına  verilebilir.  Diğer  endüstri  kökenli 

atıksular  için  kirlilik  yükü  ile  orantılı  olarak  diğer  arıtma  sistemlerinden  birisi 

önerilebilir. Böylece kısmi biyolojik arıtmadan çıkan atık suyun arazide sulama 

suyu olarak değerlendirilmesi uygundur. 

---