3 Mikro Biyokim İşlevler doc

 

 

 

 

46 

saprofittir,  yani  ölü  organizma  kalıntılarından  geçimlerini,  yaşamlarını 

gerçekleştirirler. 

 

Serbest  ve  simbiyotik  azot  bağlayan  bakteriler  de  bu  gruba  dahildir;  yağları 

proteinleri, selüloz ve karbonhidratları parçalarlar. Canlı bitki veya hayvanlarda 

yaşayan,  az  sayıda  da  olsa,  parazit  bakteriler  de  vardır.  Aerob  ve  anaerob 

saprofit olarak yaşayanları vardır. 

 

Şeker, nişasta, selüloz ve hemiselüloz gibi karbonhidratları parçalayan bakteriler 

bulunur. 

 

Protein  parçalayan  ve  amonifikasyon  yapan  bakteriler  protein,  peptid  gibi 

bileşikleri  aminoasitlerine  parçalarlar.  Aktinomüsetler  ve mantarlar da bu işleri 

yaparlar.  Proteazlar  ve  peptidazlar  çok  aktif  yer  alan  enzimlerdir. 

Dezaminasyon gerçekleşir: 

 

Aerob dezaminasyon: 

R-CH.NH

2

+ 1/2 O

2

  -----> R.CO.COOH + NH

3

 

 

Anaerob dezaminasyon: 

R.CH

2

.CH.NH

2

.COOH + 2H---->  R.CH

2

.CH

2

.COOH + NH

3

 

 

Aerob  koşullarda  da  ayrışma  ürünü  olarak  açoğa  çıkan  amonyak    nitrata 

dönüştürülür.  

 

Topraktaki  nitrifikasyon  bakterileri  iki  grup  aerob  bakteri  olarak  amonyum 

azotunu nitratazotuna dönüştürürler : 

 

2NH

3

 + 3O

2 

 ----------> 2 HNO

2

 + 2H

2

O + 79 cal  

 

2HNO

2

 + O

2 

 ----------> 2 HNO

3

 + 43,2 cal  

 

 

Heterotrof aktinomüsetlerde kısmen az miktarda da olsa nitrifikasyon yaparlar. 

Denitrifikasyon  bakterileri,  azot  bağlayıcı  bakteriler,  serbest  azot  bağlayıcılar, 

sembiyoz azot bağlayıcılar toprak ortamında bulunmaktadır. 

 

Her türlü kükürt bakterileri, demir vd. metal bakterileri de toprakta vardır. 

 

Aktinomüsetler,  kurak  ve  sıcak  koşullara  karşı  mantar  ve  bakterilere 

---

 

 

 

 

47 

kıyasla  daha  dayanıklıdır.Aktinomüsatlerin  en  önemli  özelliği  diğer  mikoor-

ganizmalara  yüksek  düzeyde  toksik  etki  eden  antibiyotikler  üretmeleridir  : 

Actinomycin, Terramycin, Streptomycin, Aureomycin. 

 

Mantarlar toprakta 20.000 - 1.000.000 adet/g toprak bulunur.  

 

Toprakta yaşayan mantarlar beş grupta ele alınır:  

Myxomycetes (salgılı mantarlar);  

Phycomycetes (Alg mantarları);  

Ascomycetes              I 

Basidiomycetes          I 

Eumycetes                  I 

Fungi imperfecti         I 

 

 

Phycomycetes'ler  toprakta  hızlı  gelişirler  ve  çok  spor  oluştururlar.  Ancak 

antibiyotik  üretmedikleri  toprakta  yeterli  bakteri  varsa,  bir  günde  ömürleri 

tamamlanır.  Ascomycetes'ler  aktif  selüloz  parçalayıcılardan  yavaş 

gelişirler,  uzun  ömürlüdürler.  Basidiomycetes'ler  lignin  parçalayıcılardır. 

Bakterilere  karşı  dirençlidirler,  kolay  kolay  yok  olmazlar.  Kimyasal  bileşenler 

arasında fosfor ve potasyum başta gelir. C/N oranı ise 5 ile 20 arasındadır. 

 

Fungi imperfectiler çok sayıda spor oluştururlar. Bazıları da antibiyotik üretirler. 

Toprakta  bulunan  çözünen  karbonhidratlara  bağlı  olarak  antibiyotik  üretimi 

artar. 

 

Topraktaki mantarlar aerobdur. Beslenme tarzlarına göre üç grupta ele alınır: 

 

Saprofik olan mantarlar 

Parazit olan mantarlar 

Mykorrhiza mantarlar (Sembiyoz yaşam) 

 

Topraktaki algler, bakteri ve mantarların kıyasla çok zengin ve yaygın değildir. 

Başlıca görünen algler ise : 

 

Cyanophyta (Mavi algler); 

Chlorophyta (Yeşil algler); 

Chrysophyta (Sarı, yeşil, altın rengi ve kahverengi) , 

Bacillariophyta (Diatomeae) . 

 

---

 

 

 

 

48 

Topraktaki  mantarlardan,  Mykorrhize'ler  (beyaz  çürütme  mantarları)  bir 

sanayinin  veya  bir  askeri  faaliyetin  geride  bıraktığı  çok  tehlikeli  kalıntıları 

ayrıştırarak zararsızlaştırmaktadırlar. Bu nedenlede topraktaki ve sudaki zararlı 

maddeleri  besin  madddesi  olarak  kullanan  ve  yiyen  mikroorganizma  türleri 

araştırılmaktadır.  Xenobiotika'yı,  PAH'ı,  PCB'yi,  fenol'ü,  v.b.  maddeleri  besin 

maddesi olarak tercih eden canlılar izole edilmekte ve üretilmektedir. Özellikle 

Mykor-rhize'ler  için  lignin  (fenil  =  aromatik  ring  halkalardan  oluşuyor) 

günlük yemek listesindedir. Odunların ve ormanlardaki kalıntıların ayrışmasında 

çok büyük işlevleri vardır. Bu mikroorganizmalar PCB'leri tatlı gibi ilave besin 

maddeleri olarak alırlar ve kullanırlar. Bazı mantarlar da bifenilleri (iki veya üç 

klor  atomu  olanları)  hızlı  bir  şekilde  ayrıştırırlar.  Biraz  daha  süre  tanındığında 

dört  ve  beş  klor  atomlu  olanı  da  ayrıştırırlar.  Bu  nedenle  de  Mykorrhize'ler 

(beyaz  çürütme  mantarları)  çok  yönlü  toprak  ıslah  edicisi  (iyileştiricisi)  olarak 

görülmektedir.  TNT  (Tri-Nitro-Toluol)  tarafından  kontamine  bir  askeri 

sahada  bu  mantarlar  çok  sıkı  çalışmışlar  ve  kirli  toprağı  arıtmışlardır 

(Hobom,  Barbara  1994).    Hızar  talşı,  rende  kabukları  ve  ağaç  kabukları 

üzerinde  bu  mantarla-rın  üretilmmesi  çok  kolay  olmaktadır  (Erdin,  1978).  

Sadece küçük mantarlar değil aynı zamanda bunların yanında diğer saplı büyük 

mantarlar da oluşmaktadır ve olumlu işler üstlenmektedir. Bu sayede oluşan çok 

sayıda  mantar  Xenobiotika  yı,  karmaşık  aromatları  ve  benzerlerini 

parçalamaktadırlar. Hatta kanserojen benzopiren'i parçaladığı da kanıtlanmıştır. 

Model  çalışmlarda  elde  edilen  arıtma  ve  giderme  verimleri  pratik  uygulamada 

elde  edilememektedir.  Ancak  ayrıştırma  verimininin  yüksek  olamaması  bazen 

toprakta bu toksik maddelerin çok sıkı bağlanmış olmasına bağlıdır. Çok güclü 

bir  şekilde  bağlı  olan  toksik  maddeler  mantarlar  tarafından  alınamamaktadır. 

Önce  alınabilir  hale  getirilmesi  gerekmektedir  (Erdin,  1988).  Xenobiotika 

kömür  tozuna,  kok  taneciklerine    o  kadar  sıkı  bağlanmaktadır  ki,  kolay  kolay 

mantarlar tarafından alınamamaktadır.  

 

 

6.3.    Süt  Fabrikası  Atıksuyunun  Toprak  Ortamında  Mikroorganizmalar        

   Tarafından Arıtılmasına Bir  Örnek Model Çalışma  

 

Ülkemizde  nüfusu  3000'den yukarı olan kent ve kasabaların içme ve kullanma 

suyu ihtiyacının mevcut tesislerle ve doğal kaynaklarla yeterince karşılanmadığı 

bir gerçektir. 

 

Bu  nedenle  çevre  kirliliği  açısından  sorun  oluşturan  evsel  ve  sanayii  içerikli 

atıksuların  klasik  arıtma  sistemlerinde  kısmen  arıtıldıktan  sonra  alıcı  ortam 

yüzeysel  sulara  verilmesi  yeterli  olmamaktadır.  Özellikle  ülkemiz  açısından 

---