3 Mikro Biyokim İşlevler doc

 

 

 

 

39 

kademelerin  de  sıradışı  çok  ödev  görmektedirler.  Actinomycetler  çok  yönlü-

dürler ve kompostta bol miktarda bulunurlar. 

 

Actinomycet'ler  diğer  mikropların  gelişmesini  engelleyen  veya  onları  öldüren 

aktif  maddeleri  salgılayan  toksitesi  az  veya  hiç  olmayan  mikroorganizmalar 

olarak  belirlenmiştir.  Şimdiye  kadar  izole  edilen  Antinomyec'lerin  1/3'ü  geniş 

spektrum  etkisine  sahiptir.  1944  yılında  Streptomycin'in  bulunmasından  sonra 

özel-likle  ekonomik  önemi  artmıştır.  Bugüne  kadar  Actinomycet'lerden 

(özellikle  Streptomycet'lerden)  antibiyotik  özellikleri  olan  500'e  yakın  çeşitli 

maddeler  elde  edilmiştir.  50  antibiyotik  çeşidi  kliniklerde  tıbbi  olarak  test 

edilmiş ve değerlendirilmiştir. Bilindiği gibi bugün birkaç düzinesi büyük teknik 

ile elde edilmektedir. (Kneer 1979). 

 

Bugüne  kadar  antibiyotiklerin  en  etkili  olanları  Stroptomycin,  Chlormycetin, 

Aureomycin  ve  Terramycin'dir.  Şnsanlar  ve  hayvanlar  için  patojen  olan 

mikroplara karşı koyabilmek amacı ile yeni antibiyotik çeşitleri bulmak gerekir. 

Yeni  antibiyotik  oluşturan  mikroorganizma  türünü  bulmak  tamamen  tesadüfe 

kalmış  bir  iştir.  Chemotherapeutik  olarak  kullanılabilecek  antibiyotiklerin 

izolasyonu ve testi için en azından 100 000 nesil'i (ana hat'ı) incelemek gerekir. 

 

Kompost  ise  antibiyotik  oluşturan  Actinomycet'ler  için  doğal  yaşam 

ortamlarıdır.  Bugün  ekonomik  önem  arzetmiş  antibiyotik  üreten  Actinomycet 

türleri topraktan veya komposttan izole edilmiş büyük teknoloji uygulaması ile 

arı kültürler olarak yetiştirilmiştir. 

 

Antagonistik  Actinomycet  ana  hatlarının  topraktaki,  toprak  Actinomycet 

florasındaki  yeri  toprak  cinsine  ve  toprak  özelliklerine  göre  değişmektedir. 

Örneğin  çim  tabakasının  altındaki  toprakta  hem  çok  sayıda  Actinomycet'lere, 

hem  de  özellikle  antibiyotik  elde  edilen  ana  hatlarına  rastlanmaktadoır.  Bu 

durum biyo teknik ile üretilen, yeterli organik madde içeren kompostlarda daha 

da  parlaktır.  Burada  rastlanan  Actinomycet  ana  hatlarının  büyük  çoğunluğu 

antibiyotik  üreten  türlerdendir.Ayrıca  kompostlarda  farklı  antibiyotikler 

oluşturan Actinomycet ana hatlarına bol miktarda rastlanmaktadır. 

 

Bu  gerçekler  çöpten  kompost  eldesini  ilginç  yapmaktadır.  Antibiyotik  etki 

yapan  maddeleri  algılayan  Actinomycet'lerin  ekolojik  anlamı  ve  önemi  açıkça 

ortadadır.  Mikroplara  da  rakiplerine  karşı  gerekli  savaşı  verip  kendilerini 

koruyabilmektedirler.  Ortamda  dinamik  dengenin  sağlanmasında  mikrofloranın 

görevleri  büyüktür.  Penicilium  mantarına  da  çok  miktarda  rastlanmaktadır. 

Penicillium  mantarları  sözü  edilen  kompost  tesislerinde  bol  miktarda 

---

 

 

 

 

40 

gelişmektedir  (Erdin  1977-1978).  Çalışmalarında  Penicillium  expansum, 

Penicillium duponti ve Penicillium türlerini belirlemiştir. 

 

Kompost'da  bol  miktarda  Penicillium  türlerinin  bulunması  sadece  bitki  sağlığı 

açısından  önem arzetmez; kompostun hayvan yemi olarak kullanıldığı yerlerde 

hayvan sağlığı bakımından da değerlidir. 

 

5. Bakteri -  Azot ve İnsan 

 

Nitrat ve Nitrosaminler 

 

WHO/FAO verilerine göre insan günde 3,65 mg/kg vucut ağırığı dozunda nitrat 

alabilir. Bu da 70 kg ağırlığndaki bir insan için 255,5 mg nitrat demektir. Nitrat 

yolu  ile  akut  zehirlenme  sözkonusu  değildir.  Nitratın  büyük  bir  kısmı  kalın 

barsağın  üst  kısmında  emilmekte  ve  %85'inden  fazlası  böbrekler,  %  2'si  dışkı 

yolu  ile  dışarı  atılmaktadır.  Ancak  nitratın  nitrite  dönüşmesi  yolu  ile  zehirlilik 

beklenebilir. Bu dönüşümü gerçekleştirebilecek koliform bakterileri, Clostridie, 

Vibrione,  Staphylokokke  ve  Streptokokke'lar  gibi  çok  sayıda  aerob 

mikroorganizmalar  vardır.  Nitratı  nitrite  dönüştürecek  mikroorganizmalar 

insanın ağız boşluğunda çok miktarda bulunmaktadır. Bu nedenle ağız hijyeniği 

çok önemlidir.  

 

İçme  suyu  ve  gıda  yolu  ile  alınan  nitrat  ekzogen  ve  endogen  olarak  nitrite 

dönüştürülür. Nitrit bu durumda başlangıçtaki nıtrat konsantrasyonunun çok çok 

az  düzeyinde  bulunur.  Ancak  nitrit  kanserojen  olan  nitrosaminlerin  ve 

nitrosamidlerin  oluşmasına  bir  nedendir.  Ama  bu  hiç  bir  zaman  nitratın 

bulunduğu  yerde  nitrit  ve  nitrosaminler  oluşur  anlamına  gelmez.  Oluşması için 

ekolojik koşulların mevcut olması gerekir. Örneğin ıspanak v.s. gibi nitrat içeren 

sebzeleri  oda  sıcaklığında  beklettiğiniz  zaman  nitratredüktaz  bakterileri  hemen 

nitritlerin 

oluşmasını 

sağlar. 

Kana 

karışan 

nitrit 

oksihemoglobini, 

methemoglobine çevirirler. Bu da kanın oksijenlenmesini engeller.   

 

İnsanlar için en büyük nitrat kaynağı sebzelerdir: 

Marulda  nitrat  200  -  4200  mg/kg,  ıspanakda  120  -  4500  mg/kg,  lahanada  0  - 

2500 mg/kg, pırasada 0 - 2400 mg/kg, fasulyada 230 - 550 mg/kg , havuçda 0 - 

990 mg/kg, salatalıkda 0 - 340 mg/kg, biberde 0 - 240 mg/kg ve domatesde 0 - 

50 mg/kg aralıklarında bulunur.  

                                                           

İnsanların  şansına  vucutlarında  oluşan  nitrosaminlerin  konsantrasyonu  o  kadar 

azdır  ki,  ppm  ve/veya  ppb  düzeyinde,  normal  miktarlarda  nitrat  alınması 

---