4- mavzu. Antigenlar va ularning xususiyatlari. Reja

1. II klass molekulalarini nazorat qiluvchi genlar (N-2K, 2D hamda N-2 – sichqonlarda, HLA - A, -V, -S – insonlarda);
2. II klass molekulalarini nazorat qiluvchi genlar (a hamda v - A hamda Ye molekulalari zanjirlari – sichqonlarda va DP, DQ, DR– insonlarda); genlarning mazkur turiga yana MNS molekulalari bilan antigen peptidlari kompleksi hosil bo’lishida ishtirok etadigan LMP va TARlar ham kiradi;
3. III klass genlari komplement tizimining, a va v – o’smalar (shishlar, saraton) nekrozi omili, gormonlar sintezida ishtirok etuvchi fermentlar sinteziga javob beradigan genlar.
Immunologik jihatdan eng muhim glikoproteinlar bilan nazorat qilinadigan kompleks I hamda II klass antigenlari sanaladi.
Rentgenostruktura tahlilining metodlari bo’lib gistomutanosiblik asosiy kompleksining I hamda II klass molekulalarning strukturalari aniqlangan. I klass molekulasi uchta domenni: a₁, a₂, hamda a₃, ni shuningdek v₂ mikroglobulinning – bir yengil zanjirini o’z ichiga oluvchi zanjirlardan tarkib topgan. I klass molekulasi bilan antigenli peptidning bog’lanishi a – a1- hamda a2 – domenlarning spiralli qismlaridan hosil bo’lgan antigenlarni bog’lovchi kovaklarda ro’y beradi. II klass molekulasi kovalent bo’lmagan holda o’zaro bog’langan ikki zanjir: a hamda v dan iborat geterodimer bo’lib, undagi har bir zanjir mos ravishda ikki domenni a1, a2, i v1 v2 ni o’z ichiga oladi.
Antigenlarni bog’lovchi qism I klass molekulalaridagi singari spiral qismlardan tashkil topgan. Mazkur qismning yaralishida a1 hamda v1 zanjirlar qatnashadi. I hamda II klass molekulalari orasida tuzilish jihatdan o’xshashlik ko’rinib turibdi: bir tipdagi makon jihatdan tuzilish, domenlarning umumiy miqdori, antigenlarni bog’lovchi soha tuzilishi (yaralishi) prinsipi.
HLA- antigenlar sitotoksik limfositlar bilan anomal xo’jayralarni topish va yo’q qilishda ishtirok etadi.