4.4. Ishlab chiqarish quvvatlaridan foydalanishni yaxshilash yo‘nalishlari
Asosiy ishlab chiqarish fondlarning hajmi va ulardan foydalanish
darajasi korxona ishlab
chiqarish quvvatini belgilaydi.
Korxonaning ishlab chiqarish quvvati – bu vaqt birligida rejada o’rnatilgan nomnoma va
turlarda, natural ifodada ishlab chiqarish jihozlari va maydonlardan to’la foydalanib, ilg’or
texnologiyani qo’llashni, ishlab chiqarish va mehnatni
tashkil etishni yaxshilashni, mahsulot
sifatini yaxshilashni ko’zda tutgan holda mahsulot chiqarishning maksimal imkoniyatidir.
Ishlab chiqarish quvvati, mehnat vositalariga solingan potentsial imkoniyatidan to’la
foydalanish
mumkin sharoitida, asosiy fondlarning ishlashini ifodalaydi. Qoidaga muvofiq,
ishlab chiqarish quvvati berilgan mahsulotni rejalashtirgan birliklarda natural ifodada o’lchanadi
(tonna, dona, metr).
Assortimenti ko’p mahsulotlar bo’lganda ishlab chiqarish quvvati shartli-natural birliklarda
ifodalanishi mumkin. Agar korxona bir necha har xil mahsulotlar chiqarsa,
ishlab chiqarish
quvvati har biri bo’yicha alohida o’rnatiladi.
Korxona ishlab chiqarish quvvati yetakchi ishlab chiqarish Sexlari, uchastkalari yoki
agregatlari quvvatlari bo’yicha
aniqlanadi, ya’ni yetakchi ishlab chiqarish quvvati
bo’yicha. Jihozlarning salmog’li qismi qaratilgan ommaviy mahsulotlar tayyorlash bo’yicha
asosiy va eng ko’p jarayonlarni bajaradigan Sex,
uchastka, agregat yetakchi hisoblanadi.
Yetakchi ishlab chiqarishning ishlab chiqarish quvvatini quyidagi formulada hisoblash mumkin:
K=Us*F
max
/M
t
Bu yerda, K -Sex, uchastka ishlab chiqarish quvvati, qabul qilingan o’lchov birligida;
U
s
-Sexdagi yetakchi jihozlar soni;
F
max
- yetakchi jihozning maksimal
darajadagi ish vaqti fondi, soat;
M
t
-etakchi jihozda mahsulotga ishlov berishning mehnatga talabchanliligining progressiv
normasi.
Jihozlar tarkibini belgilayotganda, yil boshida o’rnatilgan,
hamda reja yilda ishga
tushirilishi kerak bo’lgan hamma jihozlar turlari bo’yicha hisobga olinadi. Ishalab chiqarish
quvvatini tavsivlovchi bir necha tushuncha ishlatiladi:
Kiruvchi ishlab chiqarish quvvati – reja davrining boshida, korxona ixtiyorida bo’lgan,
ishlab chiqarish imkoniyatlarini ko’rsatuvchi yil boshidagi quvvat;
CHiquvchi ishlab chiqarish quvvati – kiruvchi va kiritiluvchi quvvatlar yig’indisidan
chiqarishi ko’tilayotgan quvvatni ayirish bilan aniqlanadigan yil oxiridagi quvvat;
Loyihali ishlab chiqarish
quvvati - korxona qurilishi, qayta ta’mirlab qurishi va
kengaytirilishi loyihasi bilan ko’zda to’tilgan quvvat.
Mavjud quvvatlarning ishlab chiqarish dasturiga muvofiq kelishini aniqlash uchun o’rtacha
yillik ishlab chiqarish quvvati hisoblanadi, u yil boshidagi quvvatga yil davomida o’rtacha
kiritiladigan quvvatni qo’shib, yil davomida o’rtacha chiqadiganini ayirish bilan topiladi.
Formulada quyidagicha ifodalash mumkin:
Dostları ilə paylaş: