Barg metamorfozi.
Qurg’oqchilik yerlarida o’simliklar suvni kam bug’latish
uchun ko’pgina barglarini tikanga aylantiradi. Kaktus, zirk, sparja o’simliklarida
barglar mutlaqo tikanga aylangan. Ayrim o’simliklarda barg plastinkasining chetlari
mayda tikanlarga aylanadi. Masalan, qushqo’nmas,
govtikanda akatsiya, kovul
o’simliklarida esa yon bargchalar tikanga aylangan. Ba'zi bir o’simliklarda bargning
butun yoki biror qismi ipsimon jingalakka aylanadi. Ho’xat, no’xatak, burchoq,
yasmiq o’simliklari murakkab barglarining oxirgi bargchasi shaklini o’zgartirib
jingalakka aylangan.
Suvda yoki botqoqda o’sadigan o’simliklarning barglari
hasharotlarni tutib
hazm qilishga moslashgan. Botqoq rosyankasi, pashshaxo’r venerina, muxolovka
barglari hasharot qo’nishi bilan tukchalari ta'sirlanadi va ular yopilib hasharotlarni
ushlab qoladi.
Braziliyada o’sadigan nepentis o’simligida esa
barg bandining bir qismi
ko’zachaga, barg plastinkasi esa qopqoqchaga aylangan bo’lib, hasharotlar shu
ko’zachaga tushishi bilan qopqoqcha yopiladi, ushlangan hasharotlar hazm bo’ladi.
Barg ontoginezi
. Barg o’z taraqqiyotini kurtak
ichida va undan tashqari
fazalarda o’tkazadi. Birinchi faza davomida boshlang’ich barg voyaga etgan barg
shaklini oladi, ammo u kichik o’lchamda va o’ralgan holda bo’ladi. Ikkinchi fazaga
o’tganda esa hujayralarning bo’linishi va cho’zilishi natijasida barg rivojlanadi.
Bargning shakllanishi boshlang’ich barg uchki hujayralarining bo’linishi va
keyinchalik interkalyar hamda chekka meristemalar hisobiga boradi.
Kurtak
yozilganidan so’ng bargining yuzasi bir necha o’n va yuz marta ortiladi.
Аsosiy adabiyotlar
1.
Rudall P. Anatomy of Flowering Plants (An Introduction to structure and
Development) Third Edition. Cambridge. 2007. P. 147
2.
Маtkarmova А.А., Махkamov Т.Х., Махmudova М.М., Аzizov Х.Ya.,
Vaisova G.B. Botanika. – Тоshkent: “Fan va texnologiya”, 2019. 298 b.