6-mavzu: yarimo‘tkazgichlarda kontakt hodisalari yarimo‘tkazgich diodlar. Diodlar

kT

р-n o‘tishdan oqib o‘tayotgan tok va bazadagi zaryad tashuvchilarning yashash vaqti ^
qancha katta bo‘lsa, diffuziya sig‘imi ham shuncha katta bo‘ladi.


Ikki elektr qatlamga ega bo‘lgan elektron – kovak o‘tish zaryadlangan kodensatorga o‘xshaydi. O‘tish sig‘imi o‘tish yuzasi S, uning kengligi va dielektrik doimiysi bilan aniqlanadi. O‘tish sig‘imi to‘siq sig‘imi deb ataladi va quyidagi ifodadan aniqlanadi:


C_{Б 0}  S
O‘tishga kuchlanish berilsa, bu vaqtda o‘tish kengligi o‘zgarganligi sababli, sig‘im ham o‘zgaradi. Sig‘imning berilayotgan kuchlanish U qiymatiga bog‘liqligi quyidagicha

C_Б 
^CБ 0 _.

To‘g‘ri ulangan o‘tishda musbat ishorasi, teskari ulanganda esa manfiy ishora olinadi. SB berilayotgan kuchlanishga bog‘liqligi sababli р-n o‘tishni o‘zgaruvchan sig‘imli kondensator sifatida qo‘llash mumkin.
To‘g‘ri kuchlanish berilganda diffuziya sig‘imi to‘siq sig‘imidan ancha katta bo‘ladi, teskari kuchlanishda esa teskari. Shuning uchun to‘g‘ri kuchlanish berilganda р-n o‘tish inersiyasi diffuziya sig‘imi bilan, teskari ulanganda esa – to‘siq sig‘imi bilan aniqlanadi.
Teskari ulangan p-n o‘tish tokining keskin ortishiga mos keluvchi kuchlanish teshilish ^{kuchlanishi U}TESH ^{deb ataladi. Teshilishni ikki xil mexanizmi mavjud: elektr va issiqlik. Ikkala} holda xam tokning keskin o‘sishi p-n o‘tish sohasida EZTlarning qo‘shimcha generatsiyasi bilan bog‘liq. Elektr teshilishda zaryad tashuvchilar soni kuchli elektr maydon ta’sirida, issiqlik teshilishda esa – atomlarda bo‘ladigan termik generatsiya hisobiga ortadi.