6-mavzu: yarimo‘tkazgichlarda kontakt hodisalari yarimo‘tkazgich diodlar. Diodlar

Elektr teshilish mexanizmi ikki xil tabiatga ega: ko‘chkili va tunnel.
Ko‘chkili teshilish. Elektron yoki kovak yarimo‘tkazgich atomi bilan to‘qnashib uni ionlashtiradi. Buning uchun u elektr maydon ta’sirida erkin yugurish uzunligida yarimo‘tkazgichning taqiqlangan zonasi energiyasidan katta energiya olib ulgurgan bo‘lishi lozim.
Zaryad tashuvchi elektr maydon ta’sirida yetarli kinetik energiya to‘plagandan so‘ng, atom bilan to‘qnashadi va undan valent elektronni urib chiqarib o‘tkazuvchanlik zonasiga o‘tkazadi. Zarba natijasida generatsiyalangan elektron – kovak juftlik ham maydon ta’sirida to‘qnashganda ionlashtirish jarayonida ishtirok etadi. Jarayon ko‘chkisimon ortadi va teskari tokning keskin ^{ortishiga olib keladi. p-n o‘tishdan ketayotgan n}2 ^{zaryad tashuvchilarni o‘tishga kirayotgan n}1 zaryad tashuvchilar soniga nisbati ko‘chkili ko‘payish koeffitsiyenti ^{M  n2 / n1} deb ataladi. Uni baholash uchun quyidagi approksimatsiyadan foydalaniladi:
M  ^1
 U ^m

U
_{1 } ТЕС _
 ТЕШ 
Bu yerda m – yarimo‘tkazgich materialiga va baza soha turiga bog‘liq parametr, n – kremniy vа
p – germaniy uchun m =5, p – kremniy va n – germaniy uchun m =3.

p-n o‘tishdagi elektr maydon kuchlanganligining o‘rtacha qiymati
^{E  UТЕСК / l} .

^{Ko‘chkili teshilish kuchlanishi U}TESH ^{qiymati yarimo‘tkazgich taqiqlangan zona kengligi ortishi} va kiritmalar konsentratsiyasi kamayishi bilan ortib boradi. Amalda teshilish rejimida p-n o‘tish teskari tokining teskari kuchlanish bilan quyidagi empirik bog‘liqligidan foydalaniladi:

^IТЕСК ^
I₀
^ U ^в ^.

_{1 } ТЕСК _
 ^UТЕШ 
Turli yarimo‘tkazgich materiallar uchun в=2÷6.

^{Ko‘chkili teshilishda М va I}TESK ^{larning U}TESK ^{ga bog‘liqligi 6.2-rasmda keltirilgan.
6.2-rasm. Ko‘chkili teshilishda М va I}TESK ^{larning U}TESK ^{ga bog‘liqligi}

р-n o‘tishning elektr parametrlari.

p-n o‘tishning differensial qarshiligi va sig‘imi uning muhim elektr parametrlari hisoblanadi.