8628 Azərbaycan Respublikası Tohsil Nazirliyi Azərbaycan Ə m ək və Sosial Münasibətlər Akademiyası G.İ.İsmayılov İnformasiya iQTİsadiyyati (Dərslik)

3)  effektıv  idarəetmə  qərarlarının  qəbulu üçün ağıllı  vaciblik;
4) informasiya sıstemləşməlidir və idarəedici  tərəfındən istifa- 
də  üçün rahat olmalıdır.
Bütün  marketinq  informasiyası,  o  cümlədən  reklamın  idarə 
olunması üzrə  informasiya şərti  olaraq  aşağıdaki  növlərə bölünür:
a)  fırmadaxili  cari  informasiya;
b) xarici  cari  marketinq  informasiyası;
c)  alınması  xüsusi  tədqıqatlann  keçirilməsini  tələb  edən  ilkin 
məlumat.
İdarəetmə  qərarlannın  qəbulu  üçün  menecer  informasiyanın 
marketinq sisteminin  müxtəlif yarımsistemlərinə  müraciət edə bi- 
lər.  Onun  əsas  tərkib  hissələri  informasiyanm  yığılması  ilo  moş- 
ğuldur:  daxili  hesabat yarımsistemi,  xarici  ikinci  informasiyanın 
yığım yanm sistem i və marketinq  tədqiqatlarının yarımsistemi.
Daxili hesabat yarımsistemi  digər adı  cari  informasıyanın daxi- 
li  fırma  sistemı  adlanır,  ikinci  informasiyanın  yığımı  ilə  məşğul- 
dur.  Bura bütün  mühasibat-maliyyə  hesabatı,  cari  satış  göstənci- 
ləri,  xərclərin  və  əldə  olunan  gəlirlərin  göstəriciləri  haqqında 
məlumat.  Bir  qayda  olaraq  bu  cür  informasiya  operativ  xaraktcr 
daşıyır  və  taktik  planda  idarəetmə  qərarlarının  qəbulu  üçün  əsas 
kimi  istifadə  olunur.
Xarici  cari  marketinq  informasiya  yığımı  yarımsistemi  xarici 
marketinq  sahəsində  ikinci  ınformasiyanın  alınmasının  mənbə, 
üsul  və  vasitə  kompleksi  kimi  istifadə  olunur.  Bu  infomıasiyamn 
əsas  mənbəi  müştəri  bazarlan,  təchizatçılar,  əlaqə  auditoriyalan, 
dövlət  idarəetmə  orqanlan  və  s.  Xarici  cari  informasiya  fınnaya 
alıcılarla  söhbətdən,  satış  aqentlərinin,  dilerlərin  vo  distribüterlə- 
rin  hesabatlarından,  xüsusi jumallardan,  sorğulardan,  infonnasiya 
bülletenlərindən,  məqalələrdən  daxil olur.

---

XV  FƏSİL.  MƏŞĞULLUĞUN ARTMASINDA 
İNFORMASİYA VƏ  KOMMUNİKASİYA 
TEXNOLOGİYALARININ  ROLU
15.1. 
Əmək bazarı  və  məşğulluğa  dair siyasətin for- 
malaşdırılması
15.2. 
Əmək  bazarını  səciyyələndirən  məşğulluq  haq- 
qında məlumatlar
15.3. 
Işçi qüvvəsinin  hərəkəti və əmək şəraiti
15.4. 
Əmək ehtiyatlan  və əmək qabiliyyətli əhali
15.5. 
İqtisadi fə a l əhalinin struktur tərkibi
15.1.  Əmək bazarı  və məşğulluğa dair 
siyasətin  formalaşdırılması
Azərbaycan  Respublikasmda  son  illərdə  həyata  keçirilən  sosial 
sıyasətin  əsas  istiqamətlərindən  biri  də  məşgulluga  dair  siyasətin 
formalaşdmlmasi və  işçi  qüwəsindən səmərəli  istifadə edilmosıdir,
2007-ci  ildə  ölkədə  iqtisadi  fəal  əhalinin  sayı  2000-ci  illə  mü- 
qayisədə 547,0 min nəfər artaraq 4295,2 min nəfər olmus, onlann 
da  4014,1  min  nofərini  iqtisadıyyatda  məşğul  olanlar,  281,1  min 
nəfərini  isə işsiz əhali  təşkil  edir.
Son  illər  ölkə  iqtisadiyyatmda  aparılan  islahatlar  nəticəsində, 
xüsusilə  dovlət  mülkiyyətində  olan  müəssisə  və  təşkilatlann 
özəlləşdirilməsində,  məşğul  əhalinin  dövlət və  qeyri-dovlət  sek- 
toru  üzrə bölüsdürülməsində  əhəmiyyətli  dərəcədə  müsbət  dəyi- 
sikliklərə  nail  olunmusdur.  Belə ki,  2000-ci  ildə  dövlət  sektorun- 
da çalişanların xüsusi  çəkisi  iqtisadiyyatda məşğul olanların  ümu- 
mi  sayınm  34,5  faizini  təşkil  edirdisə,  2007-ci  ildə  bu  göstorici
30,8  faizə enmis,  qeyri-dövlət scktorunda  işləyənlorin  sayı  isə  bu 
dövrdə  1,1  dəfə  artmışdır.

---

Ölkədə  əhalinin  məşgulluq  və  ışsizlik  problemlorini  həll  et- 
mok  uçun  vacib  məsələlərdən  biri  də  Ölkə  iqtisadıyyatına  xarici 
investisiyaların  cəlb  edilməsi  strategiyasının  həyata  keçirilməsı- 
dir.  Bu  baximdan  Azərbaycan  iqtisadiyyatına  yönəldılmiş  xarici 
kapitalın  ölkə  əhalisinin  məşğulluq  və  işsizlik  problemlərinin 
həliindəki  rolunun müəyyən edilməsi ən mühüm vəzifələrdən bi- 
ridir.  2007-ci  ildə  ölkodə  fəaliyyət  göstorən  xarici  investisiya  və 
birgə  müəssisələrdo  məşğul  olanların  sayı  2000-ci  ilə  nisbətən
1,8  dəfə  artaraq  35,1  min nəfərdən 63,3  min nəfərə catnnsdır.
2007-ci  ildə  istehsal  sahələrində  (kənd  təsərrüfatı,  balıqçılıq, 
sənaye  və  tikinti)  2068,8  min  nəfər  və  ya  iqtisadıyyatda  moşğul 
olanlann ümumi  sayımn 51,5  faizi  qədər işci  calışmış,  xıdmət sa- 
həsində  isə  məşğul  olanların  sayı  1945,3  min  nəfər olmusdur  ki, 
bu da  məşğul əhalinin 48,5  faizini  toşkil  etmisdir.
2007-ci  ildə  iqtisadiyyatda məşğul  olan əhalinin ümumi  sayın- 
dan  1376  min  nəfəri  və  yaxud  34,3  faizi  muzdla  isləyənlərin  pa- 
yına  düsmusdür.  Muzdla  işiəyəniərin  əksəriyyəti  iri  və  urta  mü- 
əssisələrdə əmək fəaliyyəti  ilə məşğul  olmusdur.
Hal-hazırda ölkə üçün ən mühüm məsələ regionlann sosial-ıqti- 
sadi  inkişafıdır.  Bu  istiqamətdə  mühüm  tədbirlər  həyata  kecirilir. 
Regionlann  sosial-iqtısadi  inkisafı  Dövlət  Proqramı  çorçivəsində 
yeni iş yerləri, müəssisələr, infrastruktura obyektləri və s.  yaradılır.
Məşğulluq  xidməti  orqanlan  tərəfındən  ölkə  üzrə  rəsmi  işsiz 
statusu verıimiş  şəxslərin sayı  2008-ci  ilin yanvar ayinm əvvəlinə
50,6  min  nəfər  olmuşdur.  Son  illər  ərzində  işsizlər  arasında  qa- 
dınların  xüsusi  çəkisi  azalaraq,  2000-ci  ildəki  55,9  faizə  ııisbəton
2007-ci  ildə  50 faiz təşkil etmisdir.
Hazirda  dövlətin  ən mühüm  qaygılarından biri  də  əhalinin  so- 
sial  müdafıəsinin  gücləndirilməsidir.  Sosial  müdafıə  sahəsində 
dövlətin  əsas  məqsədi  əhalinin  əmək  və  təsərrüfatçılıq  fəaliyyə- 
tini  stimullasdıraraq  ölkə  vətandaşlarının  həyat  səviyyəsini  yük- 
səltməkdir.  Son  səkkiz  il  ərzində  (2000-2007-ci  iliər)  muzdla  iş- 
ləyənlərin  orta  aylıq  nominai  əmək  haqqı  5  dəfə  artaraq  215,8 
manat təşkil etmis və 2006-ci illə müqayisədə 44,8  faiz artmısdır.
Azərbaycan Respublikasi  Prezidentinin 26  dekabr 2007-ci  il tarixli

---