A b d u m a jid m a d r a im o V g a V h a r fu z a IL o V a manbashunoslik


 .1 5 . «Tarixi salotini M ang‘itiya»



Yüklə 6,96 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə169/187
tarix27.04.2023
ölçüsü6,96 Mb.
#107226
1   ...   165   166   167   168   169   170   171   172   ...   187
Madraimov A. Manbashunoslik

7.3 .1 5 . «Tarixi salotini M ang‘itiya»
“ Tarixi salotini M a n g 'itiy a ” ( “ M a n g 'it s u lto n la rin in g tarixi” ) asari 
b u x o r o lik m a s h h u r ta rix c h i olim va s h o i r M i r z o A b d u a z im S o m iy
B o 'sto n iy (1 8 3 8 /3 9 — 1914-yiIdan keyin) q ala m ig a m ansubdir. Bo'lg'u si 
t a r i x c h i b o s h l a n g ' i c h m a ’l u m o t n i o n a y u r ti B o 's t o n q i s h l o g ' i d a ,
B u x o ro n in g s h im o lid a , u n d a n 40 k m n a rid a o lg a n , s o 'n g r a Buxoro 
m a d ra sa la rid an birida o 'q ig a n , dastlab viloyat h u k m d o rla ri q o 'lid a kotib, 
a m ir M uzaffar taxtga o 'tirg a n d a n keyin u n in g shaxsiy kotibi, m unshiysi
243


b o 'lib xizm at qilgan. A m ir A b d u la h a d hukm ro n lig i (1885— 1910)ning 
so'nggida 1898 yoki 1899-yilda podshohlikka qarshi fikrlari uch u n saroydan 
chetlatilib, u m rin in g oxirini n o c h o rlik d a kechirgan.
S om iy bir n e c h a adabiy va tarixiy asar yozib qoldirgan. “ M i r ’ot ul- 
ha y o l” ( “ Xayol k o 'z g u s i” ), “ I n s h o ” , “ Tuhfayi sh o h iy ” ( “ P o d s h o h n in g
tu h fasi” ), “ Tarixi salotini M a n g 'itiy a ” sh u la r jum lasid an d ir. Bularning 
ichida tarix ilmi u c h u n eng m u h im i so'n ggi ikki asardir.
1900— 1902-yillar orasida yozilgan “Tuhfayi sh o h iy ” va 1907-yili yozib 
t a m o m la n g a n “Tarixi salotini M a n g 'itiy a ” bir davr, Buxoro xonligining 
a m i r M u z a ffa r davridagi tarixiga b a g 'is h la n g a n . Biroq, u la r m a ’lu m
d arajada b ir-b irid a n farq qiladi. M a sa la n , “Tuhfayi s h o h iy ” to 'la ro q , 
lekin oliy h u k m d o m i ko'k larga ko'tarib m aqtash, panegrik ruhida bitilgan.
“ Tarixi salotini M a n g 'itiy a ” esa nisb atan xolisona yozilgan. Asarning 
ilmiy ah am iy ati s h u n d a k i, u n d a Buxoro amirligining O 'r t a O siyoning 
Rossiya ta rafid an bosib olinishi arafasidagi iqtisodiy va siyosiy ahvoli
sh u n in g d ek , B u xoro-R ossiya m unosabatlari b ir m u n c h a keng yoritilgan. 
K i t o b n i n g q o ' l y o z m a n u s x a la r i k o 'p . U n i n g o 'z b e k i s t o n i i k o l i m a
L .M .E p ifa n o v a t o m o n i d a n qilingan ruscha tarjimasi, so'zb o sh i va z a ru r 
izohlari bilan birga, 1962-yili, M oskvada c h o p etilgan.

Yüklə 6,96 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   165   166   167   168   169   170   171   172   ...   187




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə