103
–Yox, qurtarmamışam. Yat şeytan, gecdir.
Sürəyya dedi:
–Yat ay qız. Atana mane olma.
Mən Solmazın üstündəki yorğanı düzəltdim. Solmaz dedi:
–Ata hekayən acıdır, ya şirin.
Onun dilində "yaxşı, pis" məvhumları yox idi. Hər şey, o
cümlədən mənim əsərlərim də ya "acı" ya "şirin" idilər.
Mən dedim:
–Acıdır, qızım, çox acıdır.
O bic-bic güldü. Güləndə onun yanaqlarında dairəvi
çuxurlar əmələ gəlirdi.
–Ata məni öp, onda hekayən şirin olar.
Mən bərk-bərk onun yanaqlarındakı dairəvi çuxurlardan
öpdüm, iş otağıma keçdim və hekayəmin hər yerində Xəyalın
adını, eləcə də onunla əlaqədar olan bütün yerləri pozdum.
Hekayənin əvvəlində bir cümlə əlavə etdim:
"Vüsalla Pərişanın uşaqları yox idi".
Mən mətbəxə keçdim. Özümə bir stəkan çay töküb içdim və
hekayənin dalını yazmağa başladım:
"Bəli, Vüsal qərara gəldi ki, acı həqiqət şirin yalandan
yaxşıdır. O, uzun illərdən bəri gizlətdiyi həqiqəti Pərişana
açmağı qərara gəldi. O, Pərişana uzun bir məktub yazdı. O,
özünə bəraət qazandırmırdı, o, məsələni izah etməyə çalışırdı.
Vüsal kağızı yemək masasının üstünə duz qabının altına qoydu.
O bilirdi ki, Pərişan həmişə xörəyin dadına baxmazdan
əvvəl ona duz tökür. Pərişan xörəyi duzlu yeməyi sevirdi.
Amma bu gün yəqin nə duzsuz, nə də duzlu xörək yeyə
bilməyəcəkdi. Biçarə!
Amma bəlkə də o kağızı xeyli müddət sonra görəcəkdi.
Onda xörəyini yeyə də bilərdi. Bəlkə də…
Vüsal bu barədə düşünmək, bu mənzərələri gözü qarşısına
gətirmək istəmirdi.
O həsir papağını geyinib küçəyə çıxdı. İki saat şəhəri
veyilləndi. Sonra Bahar meydanındakı telefon-avtomat
104
budkasına yanaşdı. O, telefonun yarığından 15 köpüyü atıb
dəstəyi qaldırdı. Telefondan səs eşidildi: Duuuuu…" O 3
nömrəsini çəkdi. Sonra 2. Sonra 5. bir an tərəddüd etdi. Aparat
qeyri–müəyyən bir sükuta qərq oldu. Məhkəmə salonunda
hökm oxumaqdan əvvəl qeyri–müəyyən bir sükut olur. Sonra
Vüsal nömrənin dalını çəkdi. 0. Sonra da bir nömrə.
Telefondan səs eşidildi: "Duuu… Pauza. Duuu…. Pauza.
Duuuuu…." Sonra bir çıqqıltı: elə bil tum çırtlayırdılar. Sonra
insanı dəli eləməyə qadir olan axıcı bir səs.
–Bəli.
–Dənizə sənsənmi?
–Mənəm.
–Vüsaldır.
–Tanıdım.
Sükut çökdü. Telefonda Vüsal onun sıx–sıx nəfəs aldığını
eşidirdi. Onun özünün də səsi əsirdi.
–Dənizə, mən səni görməliyəm. Xahiş edirəm… çox xahiş
edirəm… bu çox vacibdir… Mütləq, mütləq… Beşcə
dəqiqəliyə.
Uzun sükut: bir ömür qədər uzun, ölüm kimi amansız…
Sonra axıcılığı həyəcana ilişib büdrəyən bir səs:
–Yaxşı… Gəl…
Vüsal telefonun dəstəyini asdı. Qəribədir ki, 15 köpüklük
çıqqıltıyla yenidən cibciyə düşdü. Vüsal pulu cibinə qoydu,
küçədə futbol oynayan uşaqların kənara çıxmış toplarına
möhkəm bir təpik vurdu və Nizami küçəsinə tərəf –
Dənizəgilin evləri səmtinə addımladı.
***
Səhər mən hekayəni qəzetə apardım. Redaktor oxudu və
dedi:
–Bilirsən İlyas, pis deyil, hekayə mənim xoşuma gəlir.
Amma özün başa düşürsən də çap eləyə bilməyəcəyik.
–Niyə?
105
–Bir çox səbəblərə görə…
–Axı hansı səbəblərə görə?
Redaktor fikrə getdi. Sonra mənə yanaşıb əlini çiynimə
qoydu:
–Yaxşı, elə birinci ondan başlayım ki, sənin bu qəhrəmanın
Vüsaldı, Görüşdü nədi, əgər bu arvadını sevmir, niyə onunla
evlənib?
Mən dedim:
–Hekayə də elə bu barədədir. O Pərişanla təsəlli tapmaqçün,
ilk eşqini – Dənizəni unutmaqçün evlənib. Amma bir gün
məlum olur ki, onu nə unuda bilmişdir, nə də təsəlli tapa
bilmişdir. Bu rahatlıq, dinclik, səadət hamısı yalan üzərində
qurulubmuş. O…
Redaktor sözümü kəsdi:
–Yaxşı bu Vüsal dediyin Dənizəni sevirmişsə niyə elə onu
almayıb? Buna nə mane olub? Dənizə kimdir? Biz onun
haqqında heç bir şey bilmirik.
Mən redaktorun təklif etdiyi papirosu götürüb damağıma
qoydum.
–Bu məsələnin hekayəyçün bir əhəmiyyəti yoxdur – dedim.
İstəyirsən mən yetmiş iki min səbəb ya maniyə tapım ki, niyə
Vüsalla Dənizə evlənməmişlər. İstəyirsən Dənizənin bütün
tərcümeyi–halını yazım. Kimdi. Nəçidi. Amma bütün bunların
hekayəyə dəxli yoxdur.
–Niyə?
–Çünki hekayə Dənizə haqqında, Vüsalla Dənizənin nakam
məhəbbətləri haqqında deyil. Hekayə Vüsal haqqındadır.
Sevmədiyi bir qadınla "rahət, dinc, xoşbəxt" həyat qurmuş bir
kişi haqqındadır. Günlərin bir günündə onun qəlbində
boğduğu, boğmağa çalışdığı hisslər baş qaldırır, onun yalançı
sakitliyini pozur, dəlicəsinə sevdiyi bir qadının eşqi qarşısında
heç bir şey dayana bilmir. O, çətin yolla, böyük qurbanlarla əsl
səadətinə doğru gedir.
Redaktor fikrə daldı. Sonra yenidən gözlərini mənə zillədi.
106
–Bunlar hamısı çox gözəl. Amma məsələ ondadır ki, bu
adamı inandırmır. Çünki səciyyəvi deyil. Həyat həqiqəti
yoxdur. Yaxşı, İlyas öz aramızdır, axı hansı kişi sənin
qəhrəmanın kimi birdən-birə heç bir şey olmadan ailəsini,
dincliyini, bir sözlə hər şeyi atıb başqa bir qadının dalınca
cumar. Nə var, nə var radiodan muğamat eşidir. Yaxşı tutaq ki,
radio musiqi verməyəydi onda…
Mən dedim:
–İş radionun verdiyi musiqidə deyil. Radionu söndürmək
olar. Çətini qəlbdə oyanan, könüldə çalınan musiqiylə
bacarmaqdır.
–Harda çalınır çalınsın. Heç bir kişi belə hapdan-lapdan
küçəyə atılmaz. Həyatda belə şeylər olmur.
Mən dedim:
–Yox, bəzən olur. Mən bir kişi tanıyırdım. Ailəsi, arvadı,
hətta uşağı vardı. Bax o da beləcə bir gün lap mənim
qəhrəmanım kimi hər şeyi atıb küçəyə cumdu. Uzun zaman
küçələri veyilləndi və telefon budkasına yanaşdı.
Aralığa sükut çökdü. Redaktor dalını gözləyirdi. Mən
susdum. Nəhayət redaktor soruşdu:
–Yaxşı avtomata getdi, sonra nə oldu.
Mən dedim:
–Sonra? Sonra üç şahılıq çıxarıb avtomatın yarığından
atdı… Dəstəyi götürdü. 3 çəkdi. Sonra məsələn 2 … Sonra 5.
Yenidən araya sükut çökdü.
Redaktorun lap səbri tükənmişdi:
–Yaxşı bəs sonra nə oldu? Dalı nə oldu?
Mən çırtmayla papirosumun külünü tökdüm və dedim:
–Nə oldu? Heç nə. Kişi dəstəyi asıb evinə qayıtdı.
Redaktor sevindiyindən az qaldı atdanıb-düşsün. Onun
gözləri parlayırdı. Elə bil onun öz arvadı belə fikirlərə düşüb
sonra evə qayıtmışdı.
–Bax görürsən? Bəs mən nə deyirəm?
O, məni öz silahımla məğlub etdiyinə sevinir və mənə
Dostları ilə paylaş: |