Abstract. In this article, the quality indicators of two-layer knitted fabrics of a new structure are theoretically studied on the basis of a mathematical model. Key words

Materiallar va metodlar
Ilmiy izlanish olib borilayotganda chiquvchi va kiruvchi parametrlaring tanlab olish katta ahamiyatga egadir. Chiquvchi parametrlar sifatida, odatda izlanish ob’ektini va olinayotgan mahsulot sifatini harakterlovchi texnik-texnologik ko‘rsatgichlar (fizikaviy, mexanikaviy, fizikkimyoviy...), texnik-iqtisodiy (ish unumdorligi, chidamliligi, uzoq ishlashi), iqtisodiy (mashinalarning ish unumdorligi, foyda, harajatlar), statistik ko‘rsatgichlar (dispersiya, variatsiya koeffitsienti va h.z) olinadi.
Kiruvchi parametrlar esa izlanish ob’ektini sifat va miqdoriy ko‘rsatgichlarini ifodalab, texnologik jarayonga ta’sir etuvchi o‘zgaruvchi faktorlardir.
Agar tajriba bitta kiruvchi parametr asosida olib borilsa - bir omilli eksperiment, ikki va undan ortiq kiruvchi parametrlar asosida o‘tkazilsa - ko‘p omilli eksperiment deyiladi.
Ko‘p faktorli tajribada faktorlar bir-biriga bog‘liq bo‘lmasligi va o‘zaro birgalikda bo‘lishi kerak.
Kiruvchi parametrlarning o‘zgarish oralig‘ini to‘g‘ri aniqlash ham katta ahamiyatga egadir:
(Ximin Xi Ximax)
Bunda jarayonning fizik xususiyatlariga va oldin olib borilgan ilmiy izlanishlarga asoslanadi.
Nazariy usullarda qurilgan modellar ko‘p hollarda hisobiy formulalar, algebraik tenglamalar, algebraik tenglamalar sistemasi, oddiy differentsial tenglamalar, xususiy xosilali differentsial tenglamalar va ularning sistemalari va hokazo ko‘rinishlarida bo‘lishi mumkin.
Natijalar
Trikotaj matolari tuzilishini aniqlovchi kiruvchi parametrlarini tadqiq etishda ko’p omilli matematik modellashtirishdan samarali foydalanish maqsadga muvofiqdir.
Ta’sir etuvchi omillar sifatida kiruvchi omillar x₁- halqa qadami a (mm), x₂-halqa qator balandligi, v (mm), x₃- hajmiy zichlik, r_g ko’rsatgichlari olingan. tadqiq etilayotgan omillar o’zgarish sathlari va oraliqlarini tanlash 1–jadvalda keltirilgan.
Tadqiq etilayotgan omillar o’zgarishi sathlari va oraliqlarini tanlash
1-jadval

Omillar nomi va belgilanishi		O’zgartirish sathlari			O’zgartirish oralig’i
		-1	0	1
Halqa qadami, A (mm)	x1	0,84	1	1,16	0,16
Halqa qator balandligi, V (mm)	x2	0,66	0,8	0,94	0,8
Hajmiy zichlik, Rg	x3	180	245	310	65

Regressiya koeffitsientlarini aniqlashda Styudent, matematik modelning adekvatli yoki adekvat emasligini tekshirish maqsadida Fisher me’zonlaridan foydalaniladi. Chiquvchi omil sifatida Y₁–havo o’tkazuvchanlik, V (sm³/sm²·sek), tanlandi.
Tadqiqotda matematik modellashtirishdan oldingi qo’yilgan asosiy masala-trikotajning havo o’tkazuvchanligi, uzilish kuchi hamda uzilishdagi cho’zilishning trikotaj to’qimasiga ta’sir etuvchi omillar yordamida aniqlash maqsadida Paskal dasturlash tilida tuzilgan dasturlari yordamida hisobiy modellar asosida izoliniyalar og’ish chizmasi olingan. Bu izoliniyalar orqali trikotaj to’qimasiga ta’sir etayotgan omillar asosida havo o’tkazuvchanligi, uzilish kuchi va uzilishdagi cho’zilish ko’rsatgichlarini aniqlashimiz mumkin [2-3].
Markaziy nokompozitsion tajriba matritsasi
1-jadval

№

Omillar

x1x2

x1x3

x2x3

x1^2

x2^2

x3^2