10- LABORATORIYA ISHI
UZGICHLARNI MASOFALI BOSHQARISH.
Ishdan maqsad:
Yuqori kuchlanishli uzgichlarni masofali boshqarish
sxemasi bilan tanishish hamda sinab ko„rish.
Qisqacha nazariy malumot.
YUqori kuchlanishli uzgichlarning masofali
boshqarish sxemalariga qatiy talablar qo„yiladi,
chunki uzgichning ishlamay
qolishi energetika tizimida og„ir holatlarga olib kelishi mumkin.
Uzgichning boshqarish sxemasi bir qancha element va zanjirlardan tashkil
topgan bo„lib, ushbu zanjirlarning uzunligi ba‟zi hollarda bir necha 100 metrlarni
tashkil etishi mumkin. SHuning uchun uzgichning boshqarish sxemasidagi biror
qismining buzilish extimolligi uzgichning o„zining
buzilish extimolligidan
yuqoridir. SHuni hisobga olgan holda uzgichning boshqaruv sxemasi avtomatik
tarzda asosiy boshqaruv zanjirlarini tekshirib turishi,
nosozlik vujudga kelganda
esa markaziy xabar tizimi bu haqda navbatchi xodimni ogoxlantirishi lozim.
G„altak yuritmali moyli uzgichning ishlashini qurib chiqamiz.
Qo„shish g„altagi (QG„) yuritma doimiy tok bilan ta‟minlanuvchi kuchli
elektr magnit ko„rinishiga ega. 6-10 kV li zanjirlarni qo„shishda 50-60 A ni, 110-
220 kV li zanjirlarni qo„shishda esa 500-700 A ni iste‟mol qiladi. Qo„shish g„altagi
yuritma stansiya va podstansiyalarda o„rnatilgshan maxsus akkumlyator
batareyalaridnan ta‟minlanadi. Bunday toklarni kommutatsiyalash uchun bevosita
uzgichda uzgarmas tok bilan ta‟minlanuvchi katta quvvatli kontaktorlar o„rnatiladi.
Uzgichni notug„ri ishlashida kontaktor uzoq vaqt ish
holatida qolishi tijasida
g„altakli yuritmani ishdan chiqishi, unga keluvchi kabellarning qizishiga,
akkumlyator batareyalarining plastinkalarini buzilishiga olib kelishi mumkin.
SHuning uchun ushbu zanjir saqlagichlar (1PR, 2PR)
bilan yoki avtomat bilan
himoyalangan.
Qo„shish g„altagiga manba ta‟minlash shinasidan (TSH) amalga oshiriladi.
Ushbu shinalar ikkita manbadan ta‟minlandi (10.1-rasm). Ikkita ta‟minlovchi
kabellar ulagichlar bilan birga ta‟minlash halqasi ko„rinishida ishonchli sxemani
xosil qilib, biror bir kabelning ishdan chiqishidan ham ta‟minot uzilmay
di.
Uzgich ishga tushgandan so„ng uning holati maxsus ilgak bilan
chegaralanadi, va ushbu holatda uzgich uzoq muddat qolishi mumkin.
Uzgichni uzish maxsus qaytaruvchi prujinalarning
energiyasi va kontakt
tizimining o„z og„irligi amalga oshiriladi.
Uzgichni uzish uchun ilgakni bo„shatish lozim. Ilgakni bo„shatish maxsus
kam quvvatli elektr magnit orqali amalga oshiriladi (uzish g„altagi). Uzish g„altagi
5-15 A tok iste‟mol qilganligi sababli uni manba bilan ta‟minlash operativ zanjirlar
orqali amalga oshiriladi. Uzgichni uzish va qo„shish qisqa vaqt ichida amalga
oshganligi sababli (1 soniyadan kam) g„altaklarning cho„lg„ami uzoq muddatli tok
oqishiga muljallanmagan. SHuning uchun uzgichni ko„shish
va uzish impulsi
kerakli amal bajarilgandan so„ng avtomatik tarzda olinadi.
Uzgich holatining nazorati va turli xil avtomatik operatsiyalar uchun uzgich
kam quvvatli «takrorlovchi kontaklar» bilan jixozlangan bo„lib ushbu kontaktlar
blok –kontakt (BK) deb yuritiladi.
Dostları ilə paylaş: