Adabiyotlar tahlil

Dauriya na’matagi. Bu o‘simlikning shoxlari qo‘ng‘ir qizil rangli po‘stloq bilan qoplangan. Tikanlari qayrilgan bo'lib, 2 tadan shoxlarining asosida va barg qo‘ltig‘iga o‘rnashgan. Bargchalarining pastki tomoni siyrak tuklar hamda sariq bezlar bilan qoplangan. Na'matak mevalari boshqa Na'matak mevasidan farqlanmaydi shakli jihatdan farqlanishi mumkin.Mevasi sharsimon, diametri 1-1,5 santimetrga teng, u asosan Sharqiy Sibirning janubiy tumanlarida va Uzoq Sharqda uchraydi.
Begger na’matagi Shoxlari ko‘kimtir rangli, tikanlari yirik, o‘roqsimon egilgan, asos qismi keng, sarg'ish rangli boTib, barg asosida juft-juft boTib joylashgan. To‘pguii - ko‘p gulli qalqon yoki ro‘vak. Kosacha bargi butun, o‘tkir uchli, gullagandan so‘ng yuqoriga qarab yo‘nalgan.hozirgi vaqtda bu namatak turiga ham talab ortib bormoqda va plantatsiyalarini yaratish va yetishtirish texnologiyalarini ishlab chiqishdan iborat bo’lmoqda va hozirgi vaqtda. Mevasi mayda, sharsimon, uzunligi 0,5-1,4 sm, qizil rangli, pishgandan so‘ng gulkosachasi to‘kiladi. Natijada mevaning yuqori qismida hosil bo'lgan teshikdan ichidagi yong‘oqchalari va tuklari ko‘rinib turadi. Bu na’matak asosan O‘rta Osiyo togTarining yon bag‘irlarida, tog'li tumanlarda ariq
boigan tog‘ yonbag‘irlarida o‘sadi. O‘zbekistonning Toshkent, Namangan, Farg‘ona, Samarqand, Qashqadaryo va Surxondaryo viloyatlaridagi tog‘li yerlarda tarqalgan.
III.Na’matak - Rosa (Cynosbatum); Itburun na’matak - Rosa canina L. turi dorivor jihatdan asosiy o'ringa ega va keng qo'llaniladi.Na’matak turlari bo‘yi 2 m ga etadigan tikanli buta.
2.2- rasm Itburun namatak (Rosa canina).
Novdasi egiluvchan bo‘lib, yaltiroq qo‘ng‘ir-qizil yoki qizil-jigarrang tusli po‘sti oq hamda tikanlar bilan qoplangan. Bargi toq patli, poyada bandi bilan ketma-ket o‘raashgan. Bargchasi (5- 7 ta) tuxumsimon shaklli va arrasimon qirrali. Gullari yirik, yakka yoki 2-3 tadan shoxlarga o‘rnashgan. Guli qizil, pushti, sariq yoki oq rangli, xushbuy hidli. Gul oldi barglari lansetsimon. Kosacha bargi va tojbargi 5 tadan, otaiik va onaliklar ko‘p sonli Mevasi - gul o‘midan hosil bo‘ladigan shirali soxta meva. Ichida onaliklaridan hosil bo‘lgan bir nechta haqiqiy meva - yong‘oqchalar bor. Yong‘oqcha o‘tkir uchli, sertuk bo'lib, burchaksimon shaklga ega.May oyidan boshlab, iyulgacha
va boshqa yara, yorilishlami davolash uchun ularga surtiladi yoki dokaga shimdirilib, qo‘yiladi.
2.4-rasm Itburun namatak quritilgan mevasi.