Agrotexnologiyalar instituti odiljon shermatov agrosanoat majmuasi
Yüklə 0,94 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 16
mahsulotni iste’molchilarga yetkazib beruvchi sohalar iqtisodiyotini bir – biridan alohida xolatda tasavvur etib bo‘lmaydi. Bu tarmoqlar yagona bir tizimni tashkil etadi va ularning birgalikda mutanosib ishlashi provard natijaning samarali bo‘lishini ta’minlaydi. Hozirda qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarishi bilan sanoatning bir butun ko‘rinish olayotgani to‘g‘risida ko‘plab misollar keltirish mumkin. Jumladan, xoashyodan tayyor maxsulotgacha bo‘lgan tizimni o‘z ichiga olgan paxta-to‘qimachilik klasterlari faoliyati, ko‘p tarmoqli fermer xo‘jaliklari faoliyati, meva-sabzavotlarni qayta ishlovchi korxonalar, sutni qayta ishlovchi korxonalar, shuningdek, issiqxonalar, parandachilik fabrikalari bunga misol bo‘la oladi. Bu sohalarda bir yuridik maqomga ega korxonada qishloq xo‘jaligi mahsulotlari ishlab chiqariladi va shu korxonaning o‘zida u dastlabki qayta ishlash jarayonidan o‘tadi, ba’zan, to‘la qayta ishlanadi. Mazkur korxonalar faoliyatida ishlab chiqarish qishloq xo‘jaligi darajasidan yuqorilashib, ma’lum ma’noda sanoatlashib ketgan. Agrosanoat integarasiyasining yanada chuqurlashib borishi ob’yektiv jarayondir. Bu, albatta, qishloq xo‘jaligining va umuman, agrosanoat majmuasining, iqtisodiyotning rivojlanishiga olib keluvchi jarayondir. Agrosanoat integrasiyasining va kooperasiyasining mahsuli sifatida o‘tgan asrning 60-yillaridan boshlab mamlakatimizda agrosanoat majmuasi yagona tizim sifatida shakllana boshladi. Agrosanoat majmuasi – qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini ishlab chiqarish, ularni tayyorlash, qayta ishlash, saqlash va tayyor mahsulotni iste’molchilarga yetkazib beruvchi, yagona maqsadlarga yo‘naltirilgan, texnologik jihatdan ustun darajada bir biri bilan bog‘langan tarmoq va xizmatlar yig‘indisidir. Iqtisodiy fan mamlakat, hudud va mahsulot turlari bo‘yicha “agrosanoat majmuasi” tushunchalarini farqlaydi. Shunga ko‘ra agrosanoat majmuasi: -mamlakat agrosanoat majmuasi; - hudud agrosanoat majmuasi; - ixtisoslashgan (go‘sht, sut, don, sabzavot va poliz kabi mahsulot turlarini yetishtirish bilan shug‘ullanuvchi) agrosanoat majmualaridan iborat. Ixtisoslashgan agrosanoat majmualari ikkiga bo‘linadi. Birinchisi, oziq-ovqat mahsulotlari ishlab chiqaruvchi agrosanoat majmuasi. Ikkinchisi nooziq-ovqat mahsulotlari ishlab chiqaruvchi agrosanoat majmuasi. Bu agrosanoat majmualarining har ikkalasi ham alohida olingan tovarlar (mahsulotlar) bo‘yicha agrosanoat majmualarini tashkil |