Akme túsiniginiń áhmiyeti

13. Akmeologiyalıq texnologiyalardıń ózine say ózgeshelikleri.
Hár qanday pán hám ámeliyat tarawı ilimiy hám ámeliy maqsetlerde apparatlardan paydalanadı : konseptual hám instrumental. Birinshisi, konseptual principler, túsinikler, atamalar, taypalar sisteması, teoriyaler, nızamlar hám naǵıslardı óz ishine aladı. Ekinshisi, instrumental - ilimiy hám ámeliy mashqalalardi sheshiwge qaratılǵan usıllar, texnikaler hám texnologiyalardan ibarat. Texnologiyalıq dáreje bizge keń kólemdegi social ámeliyattıń social belgilengen rejimin qandırıw imkaniyatın beredi. Psixologiyalıq texnologiyalar máselelerine arnalǵan ilimiy islerdi analiz etkende, eksperimental bazanıń hám empirik maǵlıwmatlardıń joq ekenligi sebepli aktual social mashqalalardi sheshiwdiń texnologiyalıq dárejesi tómenligi anıqlandi. Ilimiy ádebiyatlarda texnologiya hádiysesi analiz predmeti retinde tikkeley texnologiyalardıń túrleri hám túrlerin anıqlaytuǵın anıq izertlew maqsetlerine baylanıslı. Zamanagóy texnologiyalar global civilizatsiya, jańa civilizatsiya jaratıwshı jámiyet rawajlanıwınıń tiykarǵı háreketlendiriwshi kúshi rolin oynaydı. Social hádiyselerdi analiz qılıwda jergilikli hám shet el izertlewshilerdiń “social”, “informaciya”, “pedagogikalıq”, “psixotexnologiyalar”, “menejment”, “prognozlash”, “tabıs”, “mártebe” texnologiyaları hám basqalardan paydalanadılar. Ámeldegi texnologiyalar jámiyeti basqarıwdı ápiwayılastırıw, innovciyalıq usıllardan paydalanıw hám nátiyjelerge erisiw ushın eń anıq algoritmlardı tańlaw mútajliklerin qandırıwǵa mólsherlengen. Búgingi kúnde social texnologiyalar hám psixotexnologiyalar aktiv rawajlanıp atır.“Texnologiya” fenomenini analiz qılıwda akmeologik jantasıw zamanagóy ámeliyatda atap ótiw jáne onıń kórinetuǵın bolıwınıń tórtew tiykarǵı mánisin analiz etiwge múmkinshilik beredi:
- islep shıǵarıw,
- pán retinde,

14. Pedagogikalıq akmeologiyada modellestiriw.
Insaniyattı jetkilikli turmıs shárt-shárayatların jaratıw, tábiyǵiy apatlardı aldınan anıqlaw máseleleri áyyemginen qızıqtirib kelgen. Sol sebepli de insaniyat sırtqı dúnyanıń túrli hádiyselerin úyreniwi tábiyiy hol bolıp tabıladı. Anıq pán tarawı qánigeleri ol yamasa bul processtiń tek olardı qızıqtırǵan hossalarinigina úyrenedi. Mısalı, geologlar Jerdiń rawajlanıw tariyxın, yaǵnıy qashan, qayda hám qanday haywanlar jasaǵanlıǵı, ósimlikler ósińkiligi, ıqlım qanday ózgerlıgin úyrenedi. Bul olarǵa paydalı qazilma kánlerin tabıwlarında járdem beredi. Lekin olar Jerde adamlıq jámiyetiniń rawajlanıw tariyxın úyreniwmeydi - bunıń menen tariyxchilar shuǵıllanadı. Átirapımızdaǵı dúnyanı úyreniw nátiyjesinde uǵımsız hám tolıq bolmaǵan maǵlıwmatlar alınıwı múmkin. Lekin bul kosmosqa ushıw, atom yadrosınıń sırın anıqlaw, jámiettiiń rawajlanıw nızamların iyelew hám basqalarǵa irkinish bermeydi. Olar tiykarında úyrenilip atırǵan hádiyse hám processtiń modeli jaratıladı. Model olardıń qásiyetlerin múmkin shekem tolıqlaw akslantirishi zárúr. Modeldiń ámeliylik xarakteri túrli kóriniste kórinetuǵın bolıwı múmkin. Mısalı, tájiriybe ótkeriw dawamında paydalaniletuǵın ásbaplardıń anıqlıǵı olinayotgan nátiyjediń anıqlıǵına tásir etedi. Modellestiriw - biliw ob'ektleri (fizikalıq qubılıs hám processler) ni olardıń modelleri járdeminde qollanıw qılıw, ámeldegi predmet hám hádiyselerdiń modellerin soǵıw hám úyreniw bolıp tabıladı. Modellew usılınan házirgi zaman páninde keń paydalanılıp atır. Modellestiriw basqıshı oqıtıwshınan auditoriyanıń ózine has qásiyetlerin, yaǵnıy oqıwshınıń oqıw -biluv iskerligi qásiyetlerin, júz beriwi múmkin bolǵan qıyınshılıqlar, jumıs páti sıyaqlılardı biliwdi talap etedi. Sabaqǵa tayarlap atırǵan material kelesi óz-ara hatti-háreketler jaǵdayında hayolan oyda sawlelendiriw etiliwi hám tek oqıtıwshı emes, bálki oqıwshı kózqarasınan da oylanǵan bolıwı kerek. “Kommunikativ hújim” basqıshı atınan kórinip turıptı, olda, sinfni tezgina oqıw jumisına qosıw texnikası, ózin kórsetiw hám dinamikalıq tásir kórsete alıw usılların biliw bolıp esaplanadı.