Amaliy ish 4 Bajardi: Qo’ldashev Dilshod Tekshirdi: Rustam Yusupov toshkent – 2023

Risk arxitekturasining xususiyatlari.
Reduced Instruction Set Computer - qisqartirilgan buyruqlar to'plamiga ega kompyuter arxitekturasi.Ayrim buyruqlarni bajarish chastotasini tahlil qilish jarayonida 40% buyruqlar juda kam qo'llanilishi aniqlandi. RISC arxitekturasi kompyuterda sodda, ammo tez-tez ishlatiladigan buyruqlar to'plamini amalga oshirishni o'z ichiga oladi, bu protsessorning apparatini soddalashtirishga va shu tufayli uning tezligini oshirishga imkon beradi. Zamonaviy RISC protsessorlari quyidagi xususiyatlar bilan ajralib turadi: Bir xil uzunlikka ega bo'lgan soddalashtirilgan buyruqlar to'plami. Masalan, odatiy buyruqning bajarilishini bosqichlarga bo'lish mumkin:
buyruqni olish
buyruqni dekodlash
operatsiyani bajarish
xotiraga kirish
natijani eslab qolish
RISC dagi barcha buyruqlar bir xil tuzilishga ega, buyruqlar soni odatda 50-100 dan oshmaydi. Aksariyat buyruqlar 4-5 protsessor siklida bajariladi.
Protsessorning tuzilishini murakkablashtiradigan va uning tezligini pasaytiradigan makroslar mavjud emas. RAM bilan o'zaro aloqa ma'lumotlarni uzatish operatsiyalari bilan cheklangan. Manzillash usullari sonining kamayishi (bilvosita, odatda 2-3 oddiy usuldan foydalanilmaydi)
Buyruqlar quvuri ishlatiladi.
Yuqori tezlikdagi xotira ishlatiladi.
RISC kompyuterida mashina sikli registrlardan ikkita operandni olish, ALUda amalni bajarish va natijani registrda saqlash uchun ketadigan vaqtdir. RISC ko'rsatmalarining aksariyati tezkor ro'yxatdan o'tish bo'yicha ko'rsatmalar bo'lib, OPga qo'ng'iroq qilmasdan bajariladi. OPga havolalar faqat registrlarni xotiradan yuklash va OPda saqlash ko'rsatmalarida saqlanadi. Buning imkoni bo'lishi uchun protsessorda etarlicha katta miqdordagi umumiy registrlar bo'lishi kerak.
Protsessor ko'rsatmalari arxitekturasiga yangi yondashuv integral mikrosxemalar chipida unga talab qilinadigan maydonni sezilarli darajada qisqartirdi. Bu registrlar sonini keskin oshirishga imkon berdi (ma'ruzalarga ko'ra 100 dan ortiq va odatda RISC arxitekturalarida 8 - 16 registrlarga nisbatan 32 yoki undan ortiq registrlar odatiy RISC protsessorlarida amalga oshiriladi). Natijada protsessorning operativ xotiraga kirish imkoniyati 20-30 foizga kamaygan. Protsessor topologiyasi soddalashtirildi, uni ishlab chiqish vaqti qisqardi va arzonlashdi. RISC arxitekturasining o'ziga xos xususiyati - bu operativ xotiraga kirishlar sonini va registrlararo o'tkazmalarni kamaytirish uchun mo'ljallangan, kompyuterning ishlashini oshirishga yordam beradigan bir-biriga o'xshash oynalar mexanizmi. Protseduralar doimiy uzunlikdagi registrlarning kichik guruhlari (ro'yxatga olish oynalari) dinamik ravishda ajratilgan. Ketma-ket bajariladigan protseduralar oynalari bir-biriga yopishib, parametrlarni bir protseduradan ikkinchisiga o'tkazish imkonini beradi. Bunday holda, registr tarkibini xotiraga o'tkazishning hojati yo'q.
Oyna registrlarning uchta kichik guruhidan iborat:
birinchi kichik guruhda ushbu protseduraga uni chaqirgan protseduradan o'tkazilgan parametrlar va unga qaytib kelganda chaqirish protsedurasi natijalari mavjud.
ikkinchi kichik guruh protseduraning mahalliy o'zgaruvchilarini o'z ichiga oladi.
uchinchisi - ikki tomonlama almashinuv uchun bufer.
1989 yilda Intel RISC arxitekturasi asosida Cray-1 superkompyuterining kremniy ekvivalenti bo'lgan 80860 bitta chipli mikroprotsessorni yaratishga muvaffaq bo'ldi.
Hozirgi vaqtda ko'pgina protsessor arxitekturalari RISC-ga o'xshaydi, masalan, ARM, DEC Alpha, SPARC, AVR, MIPS, POWER va PowerPC. Ish stollarida eng ko'p ishlatiladigan x86 protsessorlari CISC protsessorlari bo'lgan, ammo Intel 486DX dan boshlab yangiroq protsessorlar RISC yadroli CISC protsessorlaridir. Ular x86 protsessorlarining CISC ko'rsatmalarini bajarishdan oldin oddiyroq ichki RISC ko'rsatmalariga aylantiradi.


Xulosa
Men bu amaliy ishni yoritish davomida CISC buyruqlar to'plami ekanligini va unda asosiy buyruqlar berilishini amalga oshirilishini bilib oldim, oldin bu haqida ma'lumot menda kam edi yanada ko'paydi endi kimdur savol bersa albatta javob berolaman tushuntira olaman hozirgi kunda hammamizda ham bu ishlash pirinsipiga oid gadjetlar mavjud kunda bir bo`lsa ham duch kelmoqdamiz bular haqida faqat ishlatishni emas qanday prinsipda ishlashini bilib olsak foydadan holi emas deb o'ylayman. Bu CISC ni biz bosh miyya deb atasak boladi miyya buyruq beradi, tana uni bajaradi. Asosiy tushuncha shundan iborat.