amaliy mashg’ulot. Mavzu. Korrelyatsiya koeffitsienti va uni hisoblash va tahlili soat

7-amaliy mashg’ulot. Mavzu. Korrelyatsiya koeffitsienti va uni hisoblash va tahlili. 2 soat.


Ishning maqsadi: Talabalarga regressiya korelyasiya tushunchalari foydalanib, talaba fanni o’rganish jarayonida olgan bilimlarini bevosita amaliyot masalalarini yechishga tadbiq etishni o’rganadi.


Kirish.
Korrelyatsiya - 2 yoki undan ortiq mustaqil hodisalar o'rtasidagi bog'liqlik darajasini ifodalaydi.
Korrelyatsiya va regressiya tahlilini o'rganish statistikaning asosiy toifalari bo'lgan quyidagi asosiy tushunchalarni bilishni talab qiladi.
Statistik to’plam - bu sifat asosi bilan birlashtirilgan, lekin individual xususiyatlari bilan bir-biridan farq qiluvchi ijtimoiy-iqtisodiy ob'ektlar, hodisalar yoki jarayonlar yig'indisidir.
Xarakteristika - iqtisodiy hodisa yoki ob'ektning xususiyati yoki xossalari. Belgilar vaqt va makonda o'zgaradi. Ko'pincha xususiyatlarning o'zgarishi bir-biriga bog'liq va o'zaro bog'liqdir. Xarakteristikalar orasidagi bog'lanishning yaqinligini o'lchash va bu bog'lanish tenglamasini yozish korrelyatsiya-regressiya tahlilining vazifasidir.
Variatsiya - statistik omillarning bir birligidan ikkinchisiga o'tish jarayonida har qanday atribut qiymatining o'zgaruvchanligi.
Korrelyatsiya-regressiya tahlilida faktoriy va natijaviy xarakteristikalar farqlanadi.
Omil xarakteristikalar - bu hosil bo'lgan xususiyatga ta'sir qiluvchi mustaqil miqdorlar.
Natijaviy omil - bu omillarga bog'liq yoki boshqacha qilib aytganda, ular bilan izohlanadigan qiymat.
Bundan tashqari, turli tadqiqotlarda bir xil belgilar ham omil, ham samarali bo'lishi mumkin. Masalan, korxona ishlab chiqarish birligining tannarxi samarali ko'rsatkich bo'lishi mumkin, keyin ishlab chiqarilgan mahsulot hajmi, ishchilarning malakasi, xom ashyo va materiallar narxi omillar bo'ladi. Ishlab chiqarish birligiga sarflangan xarajatlar korxona foydasini o‘rganish omili bo‘ladi. Xarajatdan tashqari, bu holda mahsulot birligining sotish bahosi, ishlab chiqarilgan mahsulot hajmi, uning assortimenti va sifati, bozor sharoiti va boshqalar omillar bo'ladi.
Xususiyatlar o'rtasida ikki xil bog'liqlik yoki bog'liqlik mavjud - funktsional yoki qat'iy belgilangan va statistik yoki stokastik jihatdan aniqlangan. Birinchisiga misol sifatida bir ishchiga to'g'ri keladigan mahsulot hajmi va ishlab chiqarish hajmi va ishchilar soni o'rtasidagi bog'liqlikni keltirish mumkin. Ikkinchi munosabatga misol sifatida mehnat unumdorligi va ishlab chiqarish xarajatlari o'rtasidagi munosabatni keltirish mumkin.
Funksional bog'liqlik - mustaqil o'zgaruvchining har bir qiymati y bog'liq o'zgaruvchining aniq belgilangan qiymatiga mos keladigan munosabat.
Ulanishning funksional turlari koʻproq aniq fanlarda (matematika, fizika, geometriya) uchraydi. Funktsional aloqalar ijtimoiy hayotda, xususan, iqtisodiy jarayonlarda kam uchraydi.
Ijtimoiy-iqtisodiy hodisalarga muhim omillar bilan bir qatorda ko'plab mayda va ko'pincha tasodifiy omillar ta'sir ko'rsatishi xarakterlidir. Shu munosabat bilan, mavjud bog'liqlik bu erda har bir aniq holatda, funktsional bog'lanishlarda bo'lgani kabi, ko'rinmaydi, lekin faqat umumiy, o'rtacha, ko'p sonli kuzatishlar bilan bog’liq bo’ladi.
Masalan, xodimning malakasi (omili) va mehnat unumdorligi (natijaviy xususiyat) o'rtasidagi bog'liqlik statistik bog'liqlikdir, chunki xodimning mehnat unumdorligiga ish tajribasi, asbob-uskunalarning texnik holati, sog'liq holati va boshqalar kabi atribut omillar ta'sir qiladi. Bular bir xil malakaga ega bo'lgan ikkita ishchi turli xil mehnat unumdorligiga ega bo'lishi mumkin, lekin umuman olganda, o'rtacha ko'p sonli kuzatishlar bilan, malakaning oshishi bilan ishchining mehnat unumdorligi ham oshadi.