10. Топшириқ.
Ўз ўзини баҳолаш савиясининг миқдорий ифодасини топиш.
Зарур материаллар: Шахснинг айрим фазилатларини характерловчи сўзлар, сарамжомлик, беғамлик, сермулохазалик, тажанглик, зеҳнли бўлиш, ғурурли бўлиш, қўрслик, хушчақчақлик, изланувчанлик, ваҳимачи бўлиш, қасоскорлик, матоналоик, нафислик, бемалоллик, асабийлик журъатсизлик, ўзини тута билмаслик, жозибадорлик, жиззакилик, эҳтиёткорлик, гумонсирашлик, принципиаллилик, шоироналик, кўролмаслик, очиқ чеҳралик, шилқимлик, бемаънилик, далиллик, ишга берилиб кетиб ўзини унитиб юбориш, вазминлик, ачинишлик, номуслилик, чидамлилик, қўрқоқлик, қизиқувчанлик, саботлилик, кўнгилчанлик, бепарволик ташаббускорлик.
Топшириқнинг бажарилиши: Ўз-ўзини баҳолаш савиясини миқдорий ифодасини топишда қуйидаги методдан фойдаланилади.
Синалувчи олдин юқорида келтирилган сўзлар орасидан ўзида мавжуд бўлган хислатларни ифодаловчи сўзларни топади. Сўнгра ўзида қандай хислатлар бўлишини хоҳловчи сўзларни топади.
Синалувчи берилган сўзларни диққат билан кўриб чиқади, сўнгра уларни икки қаторга (хар қаторга 10-20 гача сўз) ёзиб чиқади. Биринчи қаторга ўзининг идеалига мос, иккинчи қаторга эса ўзида бўлмаслигини ифодаловчи сўзларни ёзади. Иккинчи қаторни шартли равишда “анти идеал” деб аташи мумкин. Биринчи қатордаги сўзлар “ижобий” кўпликни, иккинчи қатордаги сўзлар “салбий” кўпликни ташкил этади. Улар мезон бўлиб ҳисобланадилар.
Сўнгра синалувчи “ижобий” ва “салбий” кўпликлар орасидан ўзида бор хислатларга мос бўлган сўзларни топади. Бунда синалувчи мазкур хислатларнинг қандай ифодаланганлиги даражасини эмас, балки унинг ўзида бор ёки йўқлигини кўзда тутмоғи лозим (“Ҳа” ёки “Йўқ”).
Бажарилган топшириқ натижаларини ишлаб чиқиш. Синалувчи танлаб олган фазилатлар сони ҳар бир кўплик учун саналиб чиқилади ва тегишли мезон қаторидаги умумий сўзлар сонига тақсимланади. Агар ижобий кўплик бўйича коэффицент бирга яқин бўлса, бу синалувчи ўзини ортиқча баҳолаб юборгани ва ўзига танқидий муносабатда бўлмаганидир. Салбий кўплик бўйича коэффицентнинг жобий кўплик бўйича нолга яқинлиги ўзига етарли баҳо бермаганлигидир.
Коэффицентнинг 0.5 га яқин бўлиши синалувчининг ўзига нормал, ўрта баҳо беришини кўрсатади.
Шу билан бирга у ўзини ортиқча баҳолаб юбормасдан, ўз ўзига танқидий ёндошганлигини кўрсатади.
Dostları ilə paylaş: |
