Aparan yol kimi

Fuad  MamnuKİov
Ku|turok>gİY« cfTektivli hayat ta faalivvata aparan vol
*- 
elmin  inkişaf səviyyəsi  və  onunla  əlaqədar  olan  yüfsək 
texnologiyalar; 
o 
təhsil səviyyəsi 
o  peşəkarlıq mədəniyyəti 
e  ümumi mədəniyyət
©  istehsalla bağlı olan adamların  məsuliyyət mədəniyyətindən .
Keyfiyyətin  yüksəlməsi  ilə 
xərclərin  azalması 
istehsalın 
effektivliyinin  artmasım təmin edir.
• 
idarəetmənin effektivliyi 
İDARƏETMƏNİN EFFEKTİVLİK FORMULU
idarəetmənin effektivliyi
xdrcldr
Keyfiyyət  aşağıdakılarla müəyyən olunur:
*   Bilik
Ф  Təcrübə 
Mütəşəkkillik 
&  Əxlaq
Ф  İdarəetmənin innovativ fəaliyyəti 
Xərclər aşağıdakılardan asılıdır:
İdarəetmə  sisteminə  sərmayə  qoyuluşunun  optimallığım  təmin 
edən  təşkil və idarəetməyə elmi  yanaşma.
Dövlət idarəçiliyinin  effektivliyinə  nail olmaq aşağıdakıları  tələb 
edir:
xalqın  milli-mədəni  xüsusiyyətlərini  nəzərə  alımaqla,  kadrların 
beynəklxalq  tələblərə  uyğun 
xüsusi  hazırlanması  və 
yenidən 
hazırlığı
Ф  dövlət  quruculuğu  və  idarə  edilməsi  probleminin 
sistemli 
kulturoloji tədqiqinin inkişafi
182
Fuad 
Mammylpv
Kulturologiya effeKtjtli-feYat va faa|iyyala aparan yol
Ф  ölkədə kulturoloji təhsilo və maarifin inkişafı 
Ф  milli  və  qlobal  idarəetmə  sahəsində 
sistemli  beynəlxalq  iş 
təcrübəsi üzrə mübadilə
Ф  ümumi  milli  maraqlara  cavab  verən  düzgün  kadr  siyasətinin 
həyata keçirilməsi
DEMOKRATİK 
İDARƏETMƏNİN 
EFFEKTİVLİK 
ŞƏRTLƏRİ
Effektiv  demokratik  idarəetmə  iki  mühüm  prinsipin  həyata 
keçməsini tələb edir:
•  yenilik uğrunda mübarizə
•  “insan qəlbi” uğrunda mübarizə 
İdarənin effektivliyi aşağıdakılardan ibarətdir:
•  təşkilat  liderinin 
idarəetmə  mədəniyyəti  (liderin  intellektual 
mədəniyyəti, keyfiyyət, qabiliyyət və idarəetmə metodlan)
•  təşkilat  kollektivinin mədəniyyəti  (işçilərin  yaxşı  işləmək  istəyi, 
dəyərlər  sistemi,  əmək  məhsuldarlığı,  etika,  peşəkarlıq  və  istehsal 
texnologiyalarıjtəşkilat  resurslarının  keyfiyyəti 
və  informasiya 
texnologiyalarının səviyyəsi
Kollektivin  effektivliyi  hər  bir  əməkdaşın  işinin  effektivliyindən 
toplanıb, aşağıdakılarla şərtlənir:
•  hər  bir  işçinin  şəxsi  mədəniyyətinin  səviyyəsi  -   bilik,  bacanq, 
mütəşəkkillik, etika, yaradıcı fəaliyyət
•  işçinin yaxşı işləmək istəyi
Hər iki faktor iş çşəraitindən asılıdır:
•  kadrların  treninqlər  vasitəsilə  müntəzəm  hazırlığı,  sistemli 
təhsili,  kulturoloji  maariflənməsi,  peşəkarlığının  artırılması  və 
tərbiyəsi
•  idarəetmə və ya istehsalat  fəaliyyətinin elmi təminatı
•  əməyin texniki və texnoloji təminatı
•  əməkdaşların  maliyyə təminatı ( sosial müdafiəsi)
•  əməyin  psixoloji  təminatı  (rəhbərlik  tərəfindən  əməkdaşlara 
göstərilən diqqət və qayğı)
Yüksək  idarəetmə  mədəniyyəti  ruhi  və  maddi  istehsalın  yüksək 
effektivliyini  təmin  edərək,  yüksək  məsuliyyət,  istehlak  və  paylama
183

---

Fm ıd М а п щ Ы о У
K ultu rn lo glva e ffck tiv li havat ta faalivvata aparan vol
mədəniyyəti  şəraitində 
insanların  həyat  keyfiyyətinin  və  ictimai 
rifahın  inkişafina səbəb olur.  İdarəetmə mədəniyyətində mərkəzi  yeri 
insan  kapitalının  idarə  edilməsi  tutur  ki,  bu  da bilavasitə  təşkilatçılıq 
mədəniyyəti, kadrların tərbiyəsi  və hazırlığı ilə əlaqədardır.
UĞURLU İDARƏETMƏNİN FORMULU
(Effektiv idarəetmənin şərtləri.
İdarəedicilərin  qabiliyyət və keyfiyyətlərinə qoyulan tələblər)
Ф
 
Liderin  peşəkarlığı,  ümumi  mədəniyyəti,  güclü  məntiqi, 
möhkəm iradəsi, elmi bilikləri, təcrübə və uzaqgörənliyi. 
ф  Şüurlu,  həyati  ideyaları,  fəaliyyət  sərbəstliyi,  qətiyyətliliyi  və 
fədakarlığı.
Ф
 
Məqsədin  düzgün  müəyyənləşdirilməsi  (əldə  edilə  bilən 
məqsədləri  formalaşdırmaq).
Ф
 
Dəqiq  strateji  planlaşdırma,  tələb  və  vasitələrin  düzgün  təhlili, 
prioritetləri seçmək bacarığı.
Ф
 
İdarəetmə texnologiyasının  elmi cəhətdən əsaslandırılması.
Ф  Problemləri düzgün başa düşüb dərk etmək bacarığı. 
ф  İşin  dəqiq  təşkili,  fəaliyyət  planı  hazırlamaq  və  vəzifələr 
içərisində ən mühümünü seçmək qabiliyyəti.
Ф
 
Qələbəyə  doğru  inadlı  hərəkət  və  uğura inam.  Özünün  üstün  və 
naqis cəhətlərini görmək.
Ф
 
Baqşlıca ziddiyyətlərin  aşkar edilməsi və həlli. 
ф  Qabaqcadan  kulturoloji, dodioloji və marketinq tədqiqatları 
Ф
 
Resurslardan düzgün istifadə.
Ф
 
Kadrların  düzgün seçilməsi və yerləşdirilməsi. 
ф  İnsanlarla  işləmək  bacarığı,  dinləmək,  inandırmaq  və  maraqlan 
uyğunlaşdırmaq  bacanğı.  İşlərin  idarə  edilməsində 
qayğı  və 
tələbkarlıq.
Ф
 
İşdə maraqlı olmaq, maraqlanmaq. Perspektivin zəruriliyi.
Ф
 
Məsuliyyət  mədəniyyəti.  Hər  kəsin  şəxsi  mədəniyyətini 
müəyyən etmək.
ф  Obyektiv  informasiyanın  mövcudluğu,  xalqın milli  ənənələrini 
bilmək.
184
F uad M amm?dov
K ulturoloeiya effektiv» haval va faalivvata aparan vol
Ф
 
Düzgün hüquqi və maliyyə təminatı.
Ф
 
Prosesin monitorinqi, nəzərdə tutulmuş planın real və gözlənilən 
nəticələrə uyğun korrektə edilməsi. 
ф  Gözlənilən nəticələrin  proqnozlaşdırılması.
Ф
 
Nəzərdə  tutulmuş  planların  əməli  tətbiqinə  yönəlmiş  inadlı, 
vicdanlı zəhmət.
Ф
 
Liderin xarizmatik  keyfiyyətləri.
•  
Mədəni siyasət
PROQRESSİV SOSİAL-MƏDƏNİ SİYASƏTİN ƏSAS 
VƏZİFƏLƏRİ
Ф
 
Elm,  təhsil,  yüksək  texnologiyalann  qabaqlayıcı  inkişafı  üçün 
əlverişli şəraitin yaradılması;
Ф
 
Xalq kütlələri tərəfindən yeni mədəniyyətin  yüksək mənimsəmə 
səviyyəsini  təmin  edən 
kulturoloji  maarifin 
effektiv  dövlət 
sisteminin  təşkili,  uşaq  və  gənclərin 
mənəvi  tərbiyəsi  və 
intellektual inkişafi.
Ф
 
Milli incəsənətin inkişafı və mədəni irsin qorunması. 
ф  Cəmiyyətin ruhi və maddi mədəniyyətinin  modernləşdirilməsi.
Ф
 
Dünyanın  aparıcı  ölkələri  ilə  milli  mədəniyyətin  proqressiv 
kulturogenezinə, milli-mədəni  dəyərlər sisteminin təkmilləşməsinə, 
beynəlxalq  mədəni münasibətlərin  inkişafına  yardım edən mədəni 
mübadilənin  həyata keçirilməsi.
Ф
 
Cəmiyyətin 
sosial  texnologiyalar  və 
sosial  mədəniyyət 
sistemlərinin , informasiya, rabitə, şə
Ф
 
hərsalma,  səhiyyə  və  ekologiya,  demokratiya  mədəniyyəti  və 
vətəndaş  cəmiyyəti,  hüquqi  və  siyasi  mədəniyyət,  idarəetmə  və 
parlament mədəniyyətinin mədəni potensialının inkişafı.
185

---