Aparan yol kimi
Yüklə 382,76 Kb. Pdf görüntüsü
|
Ku»d Mammodov Kulturolo&iya effekıivli həyat >» fəaliyyət» aparan yol Kulturoloqlann hazırlanmasında fundamental təhsil elmi, nəzəri və tətbiqi problemlər üzrə xüsusi təlimlə birgə aparılmalıdır. Deməli, kulturoloq- müəllim müxtəlif ölkələrin sosial-mədəni fəaliyyət sahələri, idarəetmə və mədənii inkişafın milli texnologiyaları, eləcə də bu sahədə beynəlxalq təcrübə barədə dürüst və müfəssəl informasiyaya malik olmalıdır. O, elmi tədqiqatların nəticələrindən istifadə etməklə mütəxəssis və əhalinin müxtəlif qrupları üçün mədəniyyət və mədəni siyasət məsələləri üzrə təhsil-maarifçi proqramlar, kulturoloji konfrans, seminar, treninq, ictimai diskussiya və debatlar hazırlayıb həyata keçirməyi bacarmalıdır. Kulturoloq-menecerin seçilmiş ixtisas üzrə işləməsi üçün, nəzəri biliklərini möhkəmləndirib praktik vərdişlər, yüksək siyasi mədəniyyət, mədəniyyətin inkişafının təşkili və idarəedilməsinin praktik fəaliyyət təcrübəsi qazanmasının mühüm əhəmiyyəti var Mədəniyyətin inkişafının idarə edilmə sahəsi üzrə mütəxəssis mədəniyyət və mədəni siyasətin mahiyyət, sosial funksiya və imkanları haqqında dəqiq təsəvvürə malik olmalıdır. Kulturoloq- menecer istehsalat təcrübəsi zamanı dövlət idarəçiliyi, dövlət mədəniyyət idarələri, qeyri-hökumət təşkilatlan və bələdiyyələrin fəaliyyəti zamanı yaranan situasiyalan düzgün qiymətləndirməyi ictimai tərəqqiyə yardım edən optimal siyasi qərarlar tapmağı öyrənməlidir. O, uyğun mədəniyyət müəssisəsi və ya onun şəbəkəsinin resurs və heyətini düzgün idarə etməyi bacarmalıdır. Ruhi mədəniyyət sahələri üzrə müəssisələrin strateji planlaşdırması, koordinasiyası, maliyyələşdirilməsi, hüquqi tənzimlənməsi və monitorinqi, mədəni sahənin təkmilləşdirilməsi üzrə tövsiyələrin hazırlanması onun vəzifə borcudur. Elmi nailiyyətlərə istinadən, o, praktik problemlərin sistemli kulturoloji təhlilini həyata keçirməyi bacarmalı, yeni modellər layihəsi hazırlayıb, həyata keçirməlidir. Milli və qlobal mədəni məkanda sosial-mədəni fəaliyyətin, tərəqqipərvər inkişaf proseslərinin təhlili, modelləşdirilməsi və proqnozlaşdırılması azərbaycan ictimaiyyəti və dövlətinin maraq və tələbatlarına cavab verməli, dünya sivilizasiyasının inkişaf tendensiyalarını və qanunauyğunluqlarını nəzərə almalıdır. Dünya təcrübəsindən çıxış edərək, kulturoloqlara universal biliklərin verilməsi və onlarda məsuliyyət mədəniyyətinin yaradılması 366 Fuad Məmmədov Kulturologiva effektivli hava! və fəaliyyətə aparan vol ilə bərabər, onlann təlimini aşağıda göstərilən yeni istiqamət və ixtisaslar üzrə təşkil etmək məqsədəuyğundur : dövlət idarəçiliyi mədəniyyəti, beynəlxalq münasibətlər mədəniyyəti, ruhi mədəniyyətin inkişaf proseslərinin dövlət tənzimlənməsi, dövlətin mədəni inkişaf sahəsində investisiya proseslərinin tənzimlənməsi, xarici mədəni siyasət, polisentrik idarəetmə sistemi, mədəniyyətin inkişafının hüquqi təminatı, incəsənətdə kulturoloji menecment, ekoloji mədəniyyət və təbiətdən istifadənin idarə edilməsi, qeyri hökumət təşkilatlarının idarəedilməsi mədəniyyəti, əmək və sosial münasibətlər mədəniyyəti, dövlətin mədəniyyət siyasəti, informasiya mədəniyyəti, jurnalistika mədəniyyəti, biznes etikası, elm, təhsil və incəsənət müəssisələrinin heyətinin idarə edilməsi, ictimaiyyətlə əlaqə mədəniyyəti və s. Beləliklə, sosial-humanitar fənn olan kulturologiva bütün səviyyələrdə - məktəbəqədər, məktəb, ali məktəb, eləcə də ikinci təhsil və kadrların ixtisasartırma sistemlərində tədris edilməlidir. Bunun üçün onun tədrisinin həm ümumtəhsil, həm də xüsusi ləşmiş səviyyəsi müəyyən edilməlidir. Rusiya Federasiyası və digər ölkələrin təcrübəsinə istinadən, Azərbaycanda kulturoloji təhsil elmi-tədqiqat, , ekspert, pedaqoji və mənəvi mədəniyyət sahəsində inzibati idarəetmə fəaliyyəti üçün yüksək ixtisaslı mütəxəssis hazırlığını təmin etməlidir. Lakin universal bilikli mütəxəssislər olan kulturoloqlann praktiki iş sahəsi artbiznes, media, reklam və beynəlxalq əlaqələrlə məhdudlaşmamalıdır. O, dövlət və ictimai həyatın geniş sosial-mədəni fəaliyyət sahəsini əhatə etməlidir. Bu gün yüksək ixtisaslı kulturoloq mütəxəssislərin - tədqiqatçı, müəllim və menecerlərin hazırlığı xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Müasir kulturoloq - insan, cəmiyyət və dövlət haqqında elmi biliklərin sintezatorudur. Onun yüksək peşə və ümumi mədəniyyəti - dövlət quruculuğu və idarəçiliyindəki mürəkkəb problemlərin effektiv həllinin açandır. Universal kulturoloji biliklərə istinadən, o, tədqiqat, təhsil, maarif məsələlərini həll etməyi bacarmalı, sosial-mədəni həyat fəaliyyətinin tərəqqipərvər texnologiyalanna istiqamətlənən inkişafın novasiyalı modellərini hazırlamalı, investisiya siyasətini düzgün formalaşdırmalı, mədəniyyətin inkişafım idarə etməlidir. Dövlətin beynəlxalq nüfuzunun, onun sivil dünya birliyinə inteqrasiyasının 367 Kuad Mammadov Kulıuroloeiva cffektivli haval va faalivvata aparan vol möhkəmlənməsinə yardım edən, ölkənin xarici mədəni siyasəti də kulturoloqun diqqət mərkəzində olmalıdır. Kulturoloqların məsuliyyətli missiyası bu mütəxəssislərin dövlət quruculuğu və idarəçiliyinin müxtəlif sahələrində nəinki effektiv hazırlığı və istifadəsini, eləcə də onlarda idarəetmə, pedaqoji, elmi və diplomatik vərdişlərin formalaşdınlmasını tələb edir. İstehsalat praktikası gənc mütəxəssislərin demokratik sistem şəraitində mədəniyyətin müxtəlif sahələrində peşə vərdişlərinə yiyələnməsi və praktik fəaliyyətə uyğunlaşmasına yardım məqsədi daşıyır. Kulturoloqların istehsalat praktikası ikili məqsəddən çıxış edərək qurulmalıdır. O, bir tərəfdən respublikada ruhi mədəniyyətin inkişafi sahəsində toplanmış praktik təcrübənin öyrənilməsi və tələbə- kulturoloqlarda praktik vərdişlərin formalaşdıdırlmasına yardım etməlidir. Digər tərəfdən isə, sosial-mədəni tərəqqini təmin edən dövlətin idarəetmə, yaradıcı və digər strukturlarının praktik fəaliyyətində proqressiv dəyişikliklərə yardım edən yeni kulturoloji biliklərin genişlənməsinə kömək etməlidir. Azərbaycanda sosial-mədəni fəaliyyətin praktik təcrübəsinin * öyrənilmə obyekti mədəniyyətin aşağıdakı sosial institut və sahələri olmalıdır - təhsil və tərbiyə; elm; maarif; yüksək texnologiyalar; tərcümə fəaliyyəti; dil, ədəbiyyat, incəsənət; informasiya; idman; tərizm; iqtisadiyyat; hüquq; təşkilat və idarəetmə; ideologiya; daxili siyasət; beynəlxalq münasibətlər; din; uşaq, qadın və gənclərin inkişafı; qeyri-hökumət təşkilatlan; bələdiyyələr; parlament; beynəlxalq təşkilatlar. Sosial xidmət, eləcə də , intellektual, təhsil, texnoloji, mənəvi, bədii, idarəedici, informasiya və digər dəyərlərin istehsal, mühafizə, istifadə və ötürülməni həyata keçirən təöşkilatlann təcrübəsi diqqətlə öyrənilməlidir. İnsan inkişafında kulturologiyanın artan rolunu nəzərə alaraq, tezliklə Bakıda və Azərbaycanın regionlannda dövlət səviyyəsində kulturoloji maarifləndirilməni genişləndirmək, daimi fəaliyyətdə olan kulturoloji seminar və treninqlər şəbəkəsi təşkil etmək vacibdir. Belə kulturoloji proqram və layihələr ilk növbədə, dövlətin yardımı ilə, ölkənin rəhbər işçiləri üçün -mərkəzdə və yerlərdə dövlət rəhbərləri və siyasətçilər, deputat və diplomatlar, eləcə də bələdiyyə və qeyri- hökumət təşkilat rəhbərləri üçün həyata keçirilməlidir. Onlar ölkənin 368 Kuad Vlammadov Kulturologiya effektiv» hav al va faaliv^ata aparan vol bütün əhalisini, dövlət idarələri, sənaye müəssisələri, özəl sahibkarlıq, Azərbaycan regionlarındakı kənd əhalisi və icmaları əhatə etməlidir. Kulturoloji təhsil və maarifin mühuııı istiqamətlərindən biri uşaqların tərbiyəsi olmalıdır. Ölkədə bütün səviyyələrdə - ailə, killektiv, cəmiyyət, dövlətdə yeni kulturoloji tərbiyə sisteminin hazırlanması vacibdir. Bu tərbiyə özündə azərbaycanlıların milli dəyərini demokratik mədəniyyət dəyərlən ilə sintez edən dəyərlər sistemi əsasında qurulmalıdır. Bu mussiyanı mədəniyyətin inkişafının başlıca hərəkətverici qüvvəsi olan Azərbaycan ziyaldan yerinə yetirməlidir. Bunun üçün yeni uşaq mədəni mərkəzlərinin, kitabxana, klub və digər təhsil-tərbiyə ocaqlannın yaradılması vacibdir. Beləliklə, respublikanın kulturoloji tədqiqat, təhsil və maarifə olan ehtiyac böyükdür. Azərbaycanda vətəndaş cəmiyyətinin inkişafı insanın cəmiyyətdək ləyaqət və məsuliyyətini, onda öz qüvvəsinə inam, rəqabətəqabillik, ictimai-faydalı əməyin prioriteti, ədalətli sosial nizam, qanunlann cəmiyyətdə müzakirəsi və qəbul edilməsi əsasında həyatın hüquqi tənzimlənməsi kimi dəyərlərin formalaşdınlmasını nəzərdə tutur. Tarixi inkişafin müasir mərhələsində azərbaycan xalqının mədəni dəyər və normalar ierarxiyasında bilik və bacanq, həqiqət və ədalətə, nizam-intizama, qanunsevərliyə, enerji, iradə, humanizm, məhəbbət, xeyirxah, ləyaqətlilik və yüksək istehsallı əməyə sədaqət prioritet olmalıdır. Vətəndaş cəmiyyətinin əsas üstünlükləri vətəndaşlann sosial qarşılıqlıanlaşma və bərabərliyinə, yüksək ruhi mədəniyyətinin formalaşmasına yardım edən azadlıq, humanizm və maarifçilik olmalıdır. Bu milli-mədəni dəyərlərin formalaşdırılması məqsədi də ümumi kulturologiyanın inkişaf proqramı çərçivəsində respublikanın ali təhsil müəssisələrində xüsusi kulturoloji kursların formalaşdırılması, inkişaf etdirilməsi və zənginləşdirilməsi vacibdir Onlann arasında şəxsiyyət mədəniyyəti, qida mədəniyyəti, düşüncə, əxlaq , məişət, incəsənət, erim, istehsal, təşkilat və idarəetmə, məsuliyyət, şəxsiyyətlərarası, sosial və beynəlxalq münasibətlər üzrə kursların adını çəkmək olar. Burada söhbət elmi bilik və etika, humanist psixologiya və həyat fəlsəfəsi, uyğun texnologiya və ictimai təcrübədən düzgün istifadə etmək bacarığının birliyindən ibarət olan 369 Yüklə 382,76 Kb. Dostları ilə paylaş:
|