87
pozğunluğu xəstəliyinə tutulduğuna görə istefada olan polkovnik
qızı Laura Merton idi. Laura Hyucu dəlicəsinə sevirdi və Hyuc
da onun çəkməsinin bağlarını belə öpməyə hazır idi. Onlar
Londonda bir-birlərinə çox gözəl uyğun gəlirdilər; bir penni belə
pulları da yox idi. Polkovnikin də Hyucu çox sevirdi, lakin o, heç
vaxt nişan barədə söhbət açmazdı.
- Oğlum, mənim yanıma on min funtun olanda gələrsən, onda
fikirləşərik, – deyərdi və belə günlərdə Hyuc çox qəmgin
görünər, sonra təsəlli üçün Lauranın yanına gələrdi.
Bir səhər o, Mertonların yaşadığı Holland Parka gedərkən
yaxın dostlarından biri olan Alan Trivora baş çəkməyi qərara
aldı. Trivor gözəl rəssam, zahirən üzü çilli, sarışın, pırtlaşıq
saqqallı, qəribə, kobud bir gənc idi. Əlinə fırça alandan bəri o öz
sənətinin mahir ustası olan rəssam səviyyəsinə yüksəlmiş və
rəsmləri arzu olunacaq qədər uğur qazanmışdı. Hyuc öz
cazibədarlığına görə elə ilk baxışdan onun diqqətini cəlb etmişdi.
O, deyərdi: “Rəssam səfeh və cazibədar insanları tanımalıdır, o
insanları ki, onlara baxmaqdan gözəl zövq alırsan, onlarla söhbət
etməyə isə dəyməz. Dünyanı modabaz kişilər və nazlı xanımlar
idarə edirlər. Hər halda belə tələb olunur”. Lakin Hyucla
dostlaşandan sonra, Hyucun çevikliyi, üzü güləş, alicənab və
mülayim olması Trivorda ona qarşı daha böyük rəğbət oyatdı;
buna görə də onun emalatxanasının qapısı Hyucun üzünə həmişə
açıq idi.
Hyuc içəri girəndə Trivor dilənçi bir kişinin təbii ölçülü
rəsminin son cizgilərini çəkməklə məşğul idi. Dilənçi özü
emalatxananın küncündəki hündür bir yerdə dayanmışdı. O, üzü
qırışmış və olduqca yazıq görkəmli, ayaq üstə qup-quru qurumuş
yaşlı bir kişiydi. Çiyninə üzülmüş, cındır qəhvəyi plaş atılmışdı,
çəkmələri yamaqlı idi. O, bir əli ilə əyri-üyrü əl ağacından
yapışmış, digər əli iləsə yırtılmış papağını sədəqə üçün irəli
uzatmışdı.
- Necə fövqəladə bir canlı nümunə! - Hyuc pıçıltı ilə dedi və
dostunun əlini sıxdı.
88
- Fövqəladə canlı nümunə! - Trivor var qüvvəsi ilə qışqırdı. -
Mən də elə bu cür düşünürdüm! O, hər gün qarşılaşdığımız
dilənçilərdən deyil. Tapıntı, qulaq asın, əziz dost, canlı Velaskis!
Mənim böyük ustadım! Görəsən Rembrandt onun barəsində
hansı əsəri yaradardı!
- Zavallı qoca! - Hyuc dedi.- Onun necə də yazıq görkəmi var!
Mənə elə gəlir ki, onun taleyi üzünə yazılmışdır.
- Əlbəttə, - Trivor cavab verdi.- Sən dilənçinin xoşbəxt
görünməsini istəmirsən, elə deyilmi?
- Bu canlı nümunə burada durmaq üçün nə qədər alır?
- Hər saat üçün bir şillinq.
- Alan, bəs sən öz rəsmin üçün nə qədər qazanırsan?
- Bu rəsm üçün iki min.
- Funt?
- Gineya. Rəssamlar, şairlər və həkimlər həmişə gineya alırlar.
- Yaxşı, yəqin ki, burada bu canlı nümunənin də payı olmalıdır.
- Boş sözdür!
- Niyə axı, sən bir boya ilə işləmək və bütün günü kiminsə
rəssam dəzgahında durmaq arasındakı fərqi müqayisə et!
- Hyuc, bütün bunları dildə demək asandır. Lakin mən səni
inandırıram ki, elə vaxtlar olur ki, İncəsənət bütünlüklə fiziki iş
dərəcəsinə endirilir. Ancaq Hyuc, səndən boşboğazlıq etməməyi
xahiş edirəm. Mən çox məşğulam. Sən hələlik siqaret çək və
mənə mane olma.
Bir qədər sonra xidmətçi içəri girdi və çərçivə ustasının ona
müraciət etmək istədiyini bildirdi.
- Getmə, Hyuc, indi gəlirəm. - O dedi və çıxdı.
Qoca dilənçi Trivorun orada olmamasından istifadə edərək,
dincəlmək üçün arxasındakı taxta skamyada əyləşdi. Onun
ürəkağrıdan görkəmi Hyucun qəlbini titrətdi. Və nə qədər pulu
olub-olmadığını bilmək üçün öz ciblərini eşələməyə başladı.
Cəmi bir soveren və bir qədər də mis pulu vardı. “Yazıq qoca,” -
o, öz-özünə düşündü,- “onun buna məndən də çox ehtiyacı var,
89
lakin bu pul heç iki həftəlik yol xərci eləmir”. Sonra o,
emalatxana boyunca gəzişərək, sovereni dilənçinin ovcuna basdı.
Qoca diksindi, onun solğun dodaqlarına donuq bir təbəssüm
qondu. “Təşəkkür edirəm, cənab”, - dedi, - təşəkkür edirəm”.
Sonra Trivor gəldi və Hyuc etdiyi hərəkətdən azca qızarmış
halda çıxıb getdi. O, gününü Laura ilə keçirtdi, israfçılığına görə
yaxşıca danlandı da və üstəlik evə piyada getməli oldu.
Həmin gecə o, təxminən 11-ə qədər Palitra Klubunda
veyilləndi və Trivoru siqaret çəkilən otaqda tənha oturub
reykveyn* və selter** suyu içən yerdə yaxaladı.
- Yaxşı, Alan, sən rəsmi bitirdinmi? - O, soruşdu və siqaretini
yandırdı.
- Əlbəttə, bitirdim, dostum, - deyə Trivor cavab verdi.
- Öz aramızdır, bəxtin gətirib. Sənin gördüyün o qoca canlı
nümunə səninlə yamanca maraqlandı. Mən ona sənin barəndə hər
şeyi- kim olduğunu, harada yaşadığını, qazancın, planların
barədə deməli oldum.
- Əziz Alanım, - Hyuc qışqırdı, - yəqin ki, evə gedərkən onun
məni gözlədiyini görəcəyəm. Amma sən, əlbəttə, zarafat
edirsən.Yazıq qoca! Kaş mən onunçün bir şey edə biləydim. Bir
kimsənin bu qədər zavallı olması dəhşətdir. Mənim evdə bir
xeyli köhnə pal-paltarım var, bəlkə ona yaradı?! Axı, onun
cındırından cin hürkürdü.
- Amma o öz paltarında çox gözəl görünür, - Trivor dedi. – Mən
onu uzunətəkli kişi pencəyində çəkməzdim. Sənin cır-cındır
adlandırdığın mənim üçün gözəllikdir. Sənə miskin görünən bir
şey, mənə şairanə təsir bağışlayır. Hər halda sənin təklifini ona
bildirərəm.
- Alan, - deyə Hyuc ciddi görkəm aldı.- Sənin rəssamların necə
də daşqəlblidirlər.
- Rəssamı ruhlandıran, istedadına yol göstərən - qəlbidir, -Trivor
etiraz etdi.- bir də ki, bizim vəzifəmiz dünyanı öz bildiyimiz kimi
dəyişmək deyil, gördüyümüz kimi canlandırmaqdır. Qoy hər kəs
Dostları ilə paylaş: |