Polonya
TBMM Araştırma Hizmetleri Başkanlığı
158
159
yılında cumhurbaşkanı seçilmesi ile beraber ülke yeni bir kohabitasyon dö-
nemine girmiştir. Aynı yıl içerisinde gerçekleştirilen Parlamento seçimleri
sonrasında Duda’nın seçildiği Hukuk ve Adalet Partisi’nin iktidarı devral-
ması ile beraber bu kohabitasyon dönemi sadece dört ay sürmüştür.
Cumhurbaşkanı göreve gel-
dikten sonra Almanyaya ger-
çekleştirdiği resmi ziyarette
Ukrayna krizi hakkında görüş-
leri özellikle dış ve savunma
politikası açısından hükümet
ve cumhurbaşkanları arasın-
daki belirlenmiş olan sınırların
aşılması olarak yorumlanmış-
tır. Milletvekili seçimleri ile
beraber gerçekleştirilmesi üzere Senato’ya talepte bulunduğu ve mevcut
hükümetin hayata geçirdiği birtakım konulara dair referandum önerisi
-ki bu referandum önerisine dair konular aynı zamanda Hukuk ve Adalet
Partisi’nin seçim kampanyalarının merkezinde yer alıyordu- çoğunluğunu
Yurttaş Platformu’nun oluşturduğu Senato tarafından reddedilmiştir.
156
Kasım 2015 itibariyle milletvekili seçimleri sonrasında Parlamento
çoğunluğunun Hukuk ve Adalet Partisi lehine el değiştirmesi ile beraber
yeni hükümet ile eskiden bağları bulunan cumhurbaşkanı Duda’nın
bu yeni dönemde yasaları Parlamentoya geri gönderme veya Anayasa
Mahkemesine taşıma yetkisini kullanmadığı görülmektedir.
157
Yeni hükümetin çabaları sonucu Parlamentodan geçen tartışmalı
iki düzenleme Polonya siyasi gündemine damga vurmuştur: Anayasa
Mahkemesi Kanunu değişikliği ve yeni Medya Kanunu. Düzenlemeye
göre, Anayasa Mahkemesi, 15 hakimden en az 13’ünün mevcut
bulunduğu oturumlarda en az üçte iki çoğunlukla -şimdiye kadar basit
çoğunluk idi- ve önüne gelen işleri ancak kronolojik olarak ele alıp karar
156
“Poland – As referendum is thwarted by low turnout, new president tries to shake up rules of the
game”, Presidential Power İnternet Sitesi, http://presidential-power.com/?p=3766,
Erişim: 11.11.2016; Aleks Szczerbiak, ”Has Polish President Andrzej Duda’s first year been a suc-
cess?”, Presidential Power İnternet Sitesi, http://presidential-power.com/?p=5245,
Erişim: 11.11.2016.
157
Aleks Szczerbiak, ”Has Polish President Andrzej Duda’s first year been a success?”.
Andrzej Duda, Cumhurbaşkanı
Polonya
TBMM Araştırma Hizmetleri Başkanlığı
158
159
verebilecektir.
158
Bu düzenleme Parlamento tarafından ilerleyen aylarda
tekrar ele alınarak Mahkemenin basit çoğunlukla ve 11 hakimle karar
almasının yolu açılmıştır.
159
Yeni Medya Kanununda öne çıkan husus ise,
artık TVP Polonya Kanalı ve Polskie Radyosu yönetim ve denetim kurulları
üyelerinin Radyo ve Televizyon Konseyi tarafından değil hükümet
tarafından belirlenmesidir.
160
6. 1989 SONRASI POLONYA’DA SİYASİ SİSTEM TARTIŞMALARI
6.1. Siyasi Sistemin Niteliği Üzerine Tartışmalar
Varşova Üniversitesi Anayasa Hukuku Profesörü ve Polonya Anayasa
Mahkemesi Üyesi Miroslaw Wyrzykowski ve Siyaset Bilimci Agnieszka
Cielen ortak kaleme aldıkları makalelerinde Polonya’da siyasi sistem
olarak parlamenter modelin baskın olduğunu, gerçekte ise Polonya siyasi
sisteminin klasik hükümet modelleri olarak nitelendirilen parlamenter,
başkanlık ya da yarı-başkanlık sistemlerinden hiçbirine tam olarak
uymadığını söylemektedirler. Yazarlar, doğrudan bir hükümet modelinin
Polonya için geçerli olmadığını, parlamenter sistemin baskın öğeleri
(rasyonelleştirilmiş parlamentarizm) yanında cumhurbaşkanının yasama
vetosu, kanunları imzalamadan önce Anayasa Mahkemesi’ne başvurma
ve iç ve dış politikada cumhurbaşkanının ve hükümetin yetkilerinin
kesiştiği noktalar çerçevesinde gerekçelendirmektedirler. Anayasal ve
yasal hükümlerin yanında cumhurbaşkanı ve başbakanın kişilikleri,
önderlik tarzları, devlet çıkarlarını algılama şekilleri, toplum içerisindeki
popülariteleri, sosyal iletişim becerileri gibi birçok öğenin de etkili
olduğunu belirtmektedirler.
161
158
Bu düzenlemenin önceki yasama döneminde Parlamentonun seçtiği beş Anayasa Mahkemesi ha-
kimine dair düzenlemenin yeni Parlamento tarafından iptali ve yeni üyelerin seçilerek atanması
sonrası Anayasa Mahkemesi ve Hükümet arasında yaşanan bir kriz neticesinde gerçekleştiği ve bu
yeni düzenlemeye dair Anayasa Mahkemesinin iptal kararı verdiği ve 2016 yılında krizin büyüyerek
Avrupa Birliği kurumları ve muhalefet tarafından çeşitli eleştirilere maruz kalındığı görülmektedir.
Bu süreçte özellikle Venedik Komisyonunun konu hakkındaki bağlayıcı olmayan ve özetle Anayasa
Mahkemesine dair reformun Polonya hukuk devleti, demokrasisi ve insan hakları için tehlike oluş-
turduğu kararı dikkat çekmektedir. Aleks Szczerbiak, “Who is winning Poland’s ‘constitutional tri-
bunal war’?”, Presidential Power İnternet Sitesi, http://presidential-power.com/?p=4312, Erişim:
11.11.2016; “Chronik: Polen im Jahr 2016”, Bremen Üniversitesi Doğu Avrupa Araştırma Birimi
İnternet Sitesi, http://www.laender-analysen.de/polen/chroniken/Chronik_PolenAnalysen_2016.
pdf, Erişim: 11.11.2016, s. 9.
159
“Chronik: Polen im Jahr 2016”, s. 23.
160
“Chronik: Polen im Jahr 2015”, Bremen Üniversitesi Doğu Avrupa Araştırma Birimi İnternet Sitesi,
http://www.laender-analysen.de/polen/chroniken/Chronik_po_2015_dru.pdf, Erişim: 11.11.2016,
s. 45.
161
Wyrzykowski ve Cielen, “Presidential Elements in Government Poland”, s. 265-266.
Dostları ilə paylaş: |