Arı-başkanlık sistemi, gerek terminoloji gerekse ülkelerin sınıflandırılması bakımından
Yüklə 0,56 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 6. 1989 SONRASI POLONYA’DA SİYASİ SİSTEM TARTIŞMALARI 6.1. Siyasi Sistemin Niteliği Üzerine Tartışmalar
Polonya TBMM Araştırma Hizmetleri Başkanlığı 158 159 yılında cumhurbaşkanı seçilmesi ile beraber ülke yeni bir kohabitasyon dö- nemine girmiştir. Aynı yıl içerisinde gerçekleştirilen Parlamento seçimleri sonrasında Duda’nın seçildiği Hukuk ve Adalet Partisi’nin iktidarı devral- ması ile beraber bu kohabitasyon dönemi sadece dört ay sürmüştür. Cumhurbaşkanı göreve gel- dikten sonra Almanyaya ger- çekleştirdiği resmi ziyarette Ukrayna krizi hakkında görüş- leri özellikle dış ve savunma politikası açısından hükümet ve cumhurbaşkanları arasın- daki belirlenmiş olan sınırların aşılması olarak yorumlanmış- tır. Milletvekili seçimleri ile beraber gerçekleştirilmesi üzere Senato’ya talepte bulunduğu ve mevcut hükümetin hayata geçirdiği birtakım konulara dair referandum önerisi -ki bu referandum önerisine dair konular aynı zamanda Hukuk ve Adalet Partisi’nin seçim kampanyalarının merkezinde yer alıyordu- çoğunluğunu Yurttaş Platformu’nun oluşturduğu Senato tarafından reddedilmiştir. 156 Kasım 2015 itibariyle milletvekili seçimleri sonrasında Parlamento çoğunluğunun Hukuk ve Adalet Partisi lehine el değiştirmesi ile beraber yeni hükümet ile eskiden bağları bulunan cumhurbaşkanı Duda’nın bu yeni dönemde yasaları Parlamentoya geri gönderme veya Anayasa Mahkemesine taşıma yetkisini kullanmadığı görülmektedir. 157 Yeni hükümetin çabaları sonucu Parlamentodan geçen tartışmalı iki düzenleme Polonya siyasi gündemine damga vurmuştur: Anayasa Mahkemesi Kanunu değişikliği ve yeni Medya Kanunu. Düzenlemeye göre, Anayasa Mahkemesi, 15 hakimden en az 13’ünün mevcut bulunduğu oturumlarda en az üçte iki çoğunlukla -şimdiye kadar basit çoğunluk idi- ve önüne gelen işleri ancak kronolojik olarak ele alıp karar 156 “Poland – As referendum is thwarted by low turnout, new president tries to shake up rules of the game”, Presidential Power İnternet Sitesi, http://presidential-power.com/?p=3766, Erişim: 11.11.2016; Aleks Szczerbiak, ”Has Polish President Andrzej Duda’s first year been a suc- cess?”, Presidential Power İnternet Sitesi, http://presidential-power.com/?p=5245, Erişim: 11.11.2016. 157 Aleks Szczerbiak, ”Has Polish President Andrzej Duda’s first year been a success?”. Andrzej Duda, Cumhurbaşkanı Polonya TBMM Araştırma Hizmetleri Başkanlığı 158 159 verebilecektir. 158 Bu düzenleme Parlamento tarafından ilerleyen aylarda tekrar ele alınarak Mahkemenin basit çoğunlukla ve 11 hakimle karar almasının yolu açılmıştır. 159 Yeni Medya Kanununda öne çıkan husus ise, artık TVP Polonya Kanalı ve Polskie Radyosu yönetim ve denetim kurulları üyelerinin Radyo ve Televizyon Konseyi tarafından değil hükümet tarafından belirlenmesidir. 160 6. 1989 SONRASI POLONYA’DA SİYASİ SİSTEM TARTIŞMALARI 6.1. Siyasi Sistemin Niteliği Üzerine Tartışmalar Varşova Üniversitesi Anayasa Hukuku Profesörü ve Polonya Anayasa Mahkemesi Üyesi Miroslaw Wyrzykowski ve Siyaset Bilimci Agnieszka Cielen ortak kaleme aldıkları makalelerinde Polonya’da siyasi sistem olarak parlamenter modelin baskın olduğunu, gerçekte ise Polonya siyasi sisteminin klasik hükümet modelleri olarak nitelendirilen parlamenter, başkanlık ya da yarı-başkanlık sistemlerinden hiçbirine tam olarak uymadığını söylemektedirler. Yazarlar, doğrudan bir hükümet modelinin Polonya için geçerli olmadığını, parlamenter sistemin baskın öğeleri (rasyonelleştirilmiş parlamentarizm) yanında cumhurbaşkanının yasama vetosu, kanunları imzalamadan önce Anayasa Mahkemesi’ne başvurma ve iç ve dış politikada cumhurbaşkanının ve hükümetin yetkilerinin kesiştiği noktalar çerçevesinde gerekçelendirmektedirler. Anayasal ve yasal hükümlerin yanında cumhurbaşkanı ve başbakanın kişilikleri, önderlik tarzları, devlet çıkarlarını algılama şekilleri, toplum içerisindeki popülariteleri, sosyal iletişim becerileri gibi birçok öğenin de etkili olduğunu belirtmektedirler. 161 158 Bu düzenlemenin önceki yasama döneminde Parlamentonun seçtiği beş Anayasa Mahkemesi ha- kimine dair düzenlemenin yeni Parlamento tarafından iptali ve yeni üyelerin seçilerek atanması sonrası Anayasa Mahkemesi ve Hükümet arasında yaşanan bir kriz neticesinde gerçekleştiği ve bu yeni düzenlemeye dair Anayasa Mahkemesinin iptal kararı verdiği ve 2016 yılında krizin büyüyerek Avrupa Birliği kurumları ve muhalefet tarafından çeşitli eleştirilere maruz kalındığı görülmektedir. Bu süreçte özellikle Venedik Komisyonunun konu hakkındaki bağlayıcı olmayan ve özetle Anayasa Mahkemesine dair reformun Polonya hukuk devleti, demokrasisi ve insan hakları için tehlike oluş- turduğu kararı dikkat çekmektedir. Aleks Szczerbiak, “Who is winning Poland’s ‘constitutional tri- bunal war’?”, Presidential Power İnternet Sitesi, http://presidential-power.com/?p=4312, Erişim: 11.11.2016; “Chronik: Polen im Jahr 2016”, Bremen Üniversitesi Doğu Avrupa Araştırma Birimi İnternet Sitesi, http://www.laender-analysen.de/polen/chroniken/Chronik_PolenAnalysen_2016. pdf, Erişim: 11.11.2016, s. 9. 159 “Chronik: Polen im Jahr 2016”, s. 23. 160 “Chronik: Polen im Jahr 2015”, Bremen Üniversitesi Doğu Avrupa Araştırma Birimi İnternet Sitesi, http://www.laender-analysen.de/polen/chroniken/Chronik_po_2015_dru.pdf, Erişim: 11.11.2016, s. 45. 161 Wyrzykowski ve Cielen, “Presidential Elements in Government Poland”, s. 265-266. Yüklə 0,56 Mb. Dostları ilə paylaş:
|