Arı-başkanlık sistemi, gerek terminoloji gerekse ülkelerin sınıflandırılması bakımından
Yüklə 0,56 Mb. Pdf görüntüsü
|
Polonya TBMM Araştırma Hizmetleri Başkanlığı 150 151 anlaşmazlıklar sonrası parlamentoda azınlık hükümeti kurmak zorunda kalmış, kısa bir süre sonra da erken seçimlere gitme kararı almıştır. 132 2005-2007 yılları arası hükümet görevini üstlenen Hukuk ve Adalet Partisinin bu dönemde Anayasa Mahkemesi hakkında ithamları önemlidir. Başbakan ve diğer partili siyasetçiler, defalarca Mahkemenin, Koalisyon Hükümeti tarafından kararlaştırılan Medya Kanunu ve idari özerkliğe ilişkin kanunlarda tarafgir davrandığını –diğer bir ifadeyle yansız olmadığını- öne sürmüşlerdir. Hatta Sejm Başkanı Marek Jurek bu hususu “iktidarın imkansızlığı” olarak nitelendirmiştir. 133 2006 yılında, 1997 Anayasası’nın yürürlüğe girmesinden itibaren Yüce Divanın ilk kez işletildiği görülmektedir. Parlamentoda çoğunluğu oluşturan Hukuk ve Adalet Partisi, Jery Buzek Hükümeti zamanında özelleştirmeden sorumlu Hazine Bakanının Sosyal Sigortalar Kurumunun özelleştirilmesinde usulsüzlük yaptığı gerekçesiyle Yüce Divan’a başvurmuştur. Yüce Divan, 2007 yılında ilk celsede bu davayı iptal etmiştir. Bu olay daha sonra 2010 yılında Varşova Bölge Mahkemesinde açılan dava ile devam etmiştir. 134 2007 sonlarında erken seçimlerin yaşandığı Polonya’da ileride sert görüş ayrılıklarının yaşanacağı, Cumhurbaşkanı Lech Kaczynski ile Donald Tusk ’un lideri olduğu liberal-merkez sağ partisi Yurttaş Platformu’nun 135 , Polonya Köylü Partisi ile kurduğu Koalisyon Hükümeti arasında yeni bir kohabitasyon dönemi başlamıştır. 2007 seçimlerinden sonra Cumhurbaşkanı’nın, Tusk’u geç bir şekilde hükümeti kurmakla görevlendirmesi ve hükümetin oluşumuna az ya da çok etki etmek istemesi ikiz kardeşinin partisi Hukuk ve Adalet Partisi ile duygusal bağlarının devam ettiği ve partiler üstü bir konumda yer almadığı şeklinde yorumlanmıştır. Hükümet, Polonya Köylü Partisi ile koalisyonu oluşturduktan sonra Cumhurbaşkanının, muhalefetin baş aktörü olacağı yorumları da yapılmıştır. Bu yorum ve düşüncelerin ortaya çıkmasında, bir önceki dönemde Cumhurbaşkanı’nın kardeşinin, Cumhurbaşkanlığı 132 “Polonya erken seçime gidiyor”, Deutsche Welle İnternet Sitesi, (13.08.2007), http://www.dw.de/ polonya-erken-se%C3%A7ime-gidiyor/a-2735367, Erişim: 14.06.2013. 133 Ziemer, Das politische System Polens, s. 140. 134 Ziemer, Das politische System Polens, s. 142-143. 135 Partinin ismi Türkçe kaynaklarda “Yurttaş Platformu” haricinde “Sivil Platform” ve “Vatandaş(lar) Platformu” olarak da geçmektedir. Polonya TBMM Araştırma Hizmetleri Başkanlığı 152 153 Sarayı’nda hükümetin görev alması ile ilgili verilen tören ve bu törende Cumhurbaşkanının yaptığı konuşmaya karşılık, Tusk Hükümetinin 10 dakikayı geçmeyen ve küçük salonda gerçekleştirilen hükümet görevini üstlenme sürecinin temel teşkil ettiği söylenebilir. Özellikle dış ilişkilerde daha önceden bilinen görüş ayrılıkları (ABD, AB, Rusya vs. ile ilişkilerde) kohabitasyon döneminin zor geçeceğinin sinyallerini vermiştir. Tusk daha çok ABD, AB’nin önemli ülkeleri, Ukrayna ve Gürcistan gibi diğer Sovyet Rusya sonrası ülkelerle işbirliği içerisinde olmak istemiştir. Lech Kaczynski ise temelde Hukuk ve Adalet Partisi genel seçmeni düşüncesi doğrultusunda argüman geliştirmiştir: AB’ye karşı hoşnutsuzluk, Avrupa entegrasyonuna şüpheci yaklaşım, Almanya’ya karşı tutum ve Rusya’ya herhangi bir şekilde boyun eğmemek. 136 10 Temmuz 2006 tarihinde Cumhurbaşkanı Lech Kaczynski (solda), ikiz kardeşi Jaroslaw Kaczynski’yi başbakan olarak atamıştır. 14 Temmuz 2006 tarihinde Jaroslaw Kaczynski ve hükümetin diğer üyeleri Cumhurbaşkanının huzurunda ant içerek göreve başlamışlardır. Dış politika alanında ilk gerilim daha kohabitasyon döneminin başlangıcında Aralık 2007’de başlamıştır. Hükümet, Irak’taki askeri birliği, Cumhurbaşkanının karşıt tutumuna rağmen geri çektiğini açıklamıştır. Sonrasında ise Lizbon ve Brüksel’deki AB Zirve görüşmelerinde Polonya’nın çıkarlarının temsilinde sorun yaşanmıştır. Ülke siyasetinde 136 Artur Kopka ve Claudia Schäfer, “Kohabitation nowy”, Bremen Üniversitesi Doğu Avrupa Araştır- ma Birimi İnternet Sitesi, (17.11.2009), http://www.laender-analysen.de/polen/pdf/PolenAnaly- sen61.pdf, Erişim: 14.06.2013. s. 3. Polonya TBMM Araştırma Hizmetleri Başkanlığı 152 153 yerleşik teamüle göre Polonya, ağırlıklı olarak ekonomik konuların görüşüldüğü AB zirvelerinde başbakan, güvenlik konularının görüşüldüğü NATO görüşmelerinde ise silahlı kuvvetler başkomutanı olarak cumhurbaşkanı tarafından temsil ediliyordu. Bu zirvelerde, yürütmenin iki kanadı arasındaki olası anlaşmazlıktan, Lizbon’da cumhurbaşkanının Polonya delegasyonunun başkanı ve Brüksel’de ise başbakanın öncü olacağı şeklindeki bir uzlaşma ile kaçınılmıştır. 137 2008 Mart ayında Cumhurbaşkanı, Hukuk ve Adalet Partisi’nin, Lizbon Antlaşması’na dair eleştirilerine katıldığını ifade etmesine karşın Hükümetle uzlaşarak Antlaşma’yı imzalamaya hazır olduğunu açıklamıştır. Aradan uzun bir süre geçtikten sonra (İrlanda’da yapılan referandum sonrasında ) 10 Ekim 2009’da Cumhurbaşkanı Lizbon Antlaşması’nı imzalamıştır. 138 Haziran 2008’de ise Polonya’da bir Amerikan füze kalkanı sisteminin kurulmasıyla ilgili proje konusunda görüş ayrılığı ortaya çıkmıştır. Projeyi Cumhurbaşkanı dış politikasının önceliği olarak görmekteydi. Hükümet ise füze kalkanlarının Polonya topraklarında konuşlandırılması karşılığında Polonya Silahlı Kuvvetleri lehine ek tavizler verilmesini istiyordu. Hükümetin görüşmeleri sonlandırabileceği söylentisi yanında tüm kamuoyu tarafından tartışılır hale gelen bu gelişmeler sonrası Cumhurbaşkanı kendi idaresindeki Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliğinde görevli eski Dışişleri Bakanı Anna Fotyga’yı, ABD’ye, sürecin kesintiye uğramaması için yetkililerle temas sağlaması amacıyla göndermiştir. Cumhurbaşkanının bu girişimi, Hükümetin proje ile ilgili müzakere pozisyonunu zayıflatmıştır. Basında da Cumhurbaşkanı ve Dışişleri Bakanının kapalı kapılar ardındaki görüşmesi yankı bulmuştur ve tüm kamuoyu tarafından kurumlar arası anlaşmazlık görünür hale gelmiştir. 139 Ekim 2008’de yürütme erkini oluşturan organlar arasında bir sorun daha ortaya çıkmıştır. AB Brüksel Zirvesine Cumhurbaşkanının gitmesini engellemek için başbakanlık tarafından devlet uçağının kullanılması yasaklanmıştır. Karar öncesinde Tusk, barışçıl olarak yan yana var olmanın ya tavizler vererek sürdürüleceğini ya da sert siyasi anlaşmazlıkların 137 Kopka ve Schäfer, “Kohabitation nowy”, s. 3-4. 138 Kopka ve Schäfer, “Kohabitation nowy”, s. 3. 139 Kopka ve Schäfer, “Kohabitation nowy”, s. 3; Ziemer, Das politische System Polens, s.112. Yüklə 0,56 Mb. Dostları ilə paylaş:
|